316. HIS MASTER'S VOICE AO 1048 ΜΑΡΙΑΝΟΣ ΓΙΩΡΓΗΣ- ΚΑΡΑΒΙΤΗΣ ΑΛΕΚΟΣ- ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ ΓΙΩΡΓΗΣ 1933

Μαριάνος (Μαριανάκης) Γιώργος- Καραβίτης Αλέκος- Κουτσουρέλης Γιώργος HIS MASTER'S VOICE AO 1048 Πηδηκτός Κρητικός - Συρτός Καραγκιουλές 1933- 78rpm- 10''

 

Ο καλλιτέχνης υπόδειγμα. Βιολιστής υψηλού επιπέδου που πραγματικά άφησε εποχή στα μουσικά δρώμενα των Χανίων και γενικά της Κρήτης. Γεννήθηκε στον Δραπανιά Κισάμου το 1891 και ήταν γιός του περίφημου βιολιστή Αντρέα Μαριάνου ή Μαριαναντρίκου. Σίγουρα κληρονόμησε το ταλέντο από τον πατέρα του, όμως δεν είναι παράλογο να πούμε πως τον ξεπέρασε.

Η αγάπη του για την μουσική δεν τον άφησε να μάθει γράμματα. Το βιολί ήταν μέσα στην ψυχή του. Από μικρός ήταν προικισμένος με το ταλέντο του μουσικού και σε ηλικία 16 ετών ήταν πλέον ένας περιζήτητος καλλιτέχνης. Με αυτή την ασχολία του έζησε την οικογένεια του.

Ο Σιδερής, ο Χάρχαλης κι ο Γιώργης ο Μαριάνος,

αυτοί οι τρεις γλεντήσανε τον κόσμο τον απάνω.

Ο Μαριάνος μαζί με τον Χάρχαλη αποτέλεσαν το ισχυρότερο δίδυμο βιολιστών των πρώτων δεκαετιών του περασμένου αιώνα. Ο καθένας είχε την τέχνη του, την προσωπική σφραγίδα στο παίξιμο. Δάσκαλος με όλη την σημασία της λέξεως ο Μαριάνος, καθώς δίδαξε πολλούς νέους βιολιστές, αλλά και γιατί ακουστικά δημιούργησε «σχολή».

Ο Γιώργης Μαριάνος πραγματικά εκείνη την εποχή, μαζί με τον μεγάλο Νικολή Χάρχαλη είχαν να δουν το σπίτι τους πολλές μέρες λόγω των πολυήμερων γλεντιών. Ήταν πραγματικά ένας μύθος εκείνη την εποχή. Στο σπίτι του στο Δραπανιά έφταναν άτομα από όλο τον νομό Χανίων αλλά και από το Ρέθυμνο. Η προσφορά του είναι πολύ μεγάλη που σίγουρα δεν γίνεται να αποτυπωθεί σε μερικές αράδες.

Εκτός από τα Χανιά, έπαιξε και στην Αθήνα πολλές φορές όπως και είχε προσκλήσεις για όλη την Κρήτη, ακόμα και στην Αμερική καλέστηκε να πάει να παίξει, πράγμα όμως που δεν ήταν εφικτό να γίνει.

Αρχοντάνθρωπος με όλη την σημασία της λέξεως, το σπίτι του πάντα έσφυζε από ζωή καθώς δεχόταν καλλιτέχνες από όλη την Κρήτη σχεδόν. Από πολλές μαρτυρίες, ο Μαριάνος δίδαξε τα συρτά την δεκαετία του ’20 που ήσαν άγνωστα στην υπόλοιπη Κρήτη, σε πολλούς μουσικούς όπως ο Μουζουράκης, ο Καρεκλάς, ο Καραβίτης, ο Χαρίλαος κ.α.

Ο Γιώργης Μαριάνος έπαιξε σχεδόν με όλους τους ονομαστούς λαγουτιέρηδες της εποχής του, τακτικότεροι συνεργάτες όμως ήταν ο Γιώργης Κουτσουρέλης, ο Γιάννης Κουριδάκης, ο Λεβενταρτέμης, ο Μανώλης Καρεφυλλάκης, ο Παντελής Φαραντάκης. Τους λίγους δίσκους που ηχογράφησε την δεκαετία του ’30 (και τέλη ΄20) τους έκανε σε συνεργασία με τον Γιώργη Κουτσουρέλη και τον Γιάννη Κουριδάκη.

Μεγάλη επίσης και η προσφορά του στην μάχη της Κρήτης, αφού πολέμησε και σκότωσε Γερμανούς στα Φελελιανά Κισσάμου. Το 1961 που παρόλη την ηλικία του συνέχιζε να ασκεί το επάγγελμα του μουσικού, έπαθε βαρύ καρδιακό επεισόδιο και έκτοτε σταμάτησε να παίζει ενεργά. Δεν άφησε προσωπικές συνθέσεις, παρόλα αυτά έπαιζε όλα τα παλαιά κισαμίτικα συρτά, αλλά και πολλά άλλα τραγούδια όπως ταμπαχανιώτικα, σούστες, καστρινό, σμυρναίικα και καλαματιανά. Το ρεπερτόριο του ήταν πλουσιότατο για εκείνη την εποχή.

Ο Γιώργης Μαριάνος άφησε εποχή με την επιβλητική του παρουσία και σφράγισε έντονα την συνείδηση του κόσμου που ευτύχησε να τον απολαύσει ζωντανά σε κάποιο από τα γλέντια του. Στην εμφάνιση ήταν πολύ επιβλητικός, πάντα με βράκα, στιβάνια κόκκινα ή μαύρα, μεϊτανογέλεκο, σαρίκι και καπότο, ήταν ένας αυθεντικός τύπος κρητικού, που ποτέ μα ποτέ δεν αποχωρίστηκε αυτή την φορεσιά.

«Ο Κωστής Παπαδάκης ή Ναύτης, κατά την περίοδο που υπηρετούσε στο λιμενικό σώμα, είχε φιλία με έναν ερασιτέχνη λυράρη από το Ρέθυμνο, ο οποίος υπηρετούσε στο φρουραρχείο Χανίων και καυχιόταν ότι ήταν άσσος δεξιοτέχνης κι ότι παίζει τα συρτά καλύτερα από τους Χανιώτες βιολιστές. Πολλές φορές ερχόντουσαν σε κόντρα με τον Ναύτη, αλλά λόγω της φιλίας τους, οι παρεξηγήσεις λύνονταν γρήγορα. Μια μέρα λοιπόν που είχαν άδεια, ο Ναύτης του είπε του λυράρη αυτού "Πάρε την λύρα σου και πάμε στο Καστέλλι να κάνουμε ένα γλεντάκι". Ο Ναύτης βέβαια είχε τον σκοπό του. Πήγαν λοιπόν στο Καστέλλι κι ο παραφουσκωμένος από εγωισμό λυράρης έλεγε συνεχώς του Ναύτη "μπορεί να βγάλατε εσείς τα συρτά, αλλά εμείς στο Ρέθυμνο τα παίζουμε καλύτερα". Πήγαν σε ένα καφενείο στο Καστέλλι κι εκείνη την ώρα, μπαίνει μέσα ο Μαριάνος.

Τον είδε ο λυράρης, έτσι με την επιβλητική του εμφάνιση καθώς ήταν ο Μαριάνος και στριμώχτηκε σε μια γωνιά. Ο Ναύτης, δεν έχασε ευκαιρία και τους σύστησε "Μπάρμπα-Γιώργη, από εδώ ο συνάδελφος και φίλος μου είναι από το Ρέθεμνος και παίζει λύρα, θα τον ακούσεις λίγο;". Ο λυράρης, μόλις άκουσε ότι αυτός ο επιβλητικός λεβέντης είναι ο περίφημος Μαριάνος, χλόμιασε ακόμα περισσότερο και μετά βίας είπε "χαίρω πολύ". Του κάνει ο Μαριάνος, με το αυστηρό βλέμμα που τον διέκρινε "Μπρέ σύ Ρεθεμιώτη, κατέεις να παίζεις καλό λυράκι;". Ο λυράρης απάντησε "στο χωριό μου λένε ότι σαν κι εμένα δεν υπάρχει άλλος. Παίζω και πεντοζάλια και σούστες, στα δε συρτά θεωρούμαι άψογος". Ο Μαριάνος, δεν του καλάρεσαν αυτά που άκουγε, ξιπασιές τα θεωρούσε και του λέει "καλά τα λόγια, να ακούσω τα έργα". Ξεκινά λοιπόν ο λυράρης και πιάνει να παίζει 4-5 σκοπούς συρτών. Αφού τελείωσε λοιπόν, γυρνά κορδωμένος στον Μαριάνο και του είπε "τελείωσα! Σ' αρέσανε τα συρτά;". Και ο Μαριάνος, του απάντησε αφοπλιστικά: "Τελείωσες; Κι εγώ που νόμιζα ότι τόση ώρα έπαιζες ταξίμια........!!!"».

Τον ¨πιάσαμε¨ και τον Μαριάνο με το σημερινό γραμμοφωνικό δίσκο. Δυο εξαιρετικοί σκοποί. ¨Πηδηκτός Κρητικός¨ ο πρώτος που θυμίζει σούστα Κρητικιά αλλά έχει κάτι δακτυλιδισμούς που ίσως τον διαφοροποιούν. Στην άλλη πλευρά ¨Συρτός Καραγκιουλές¨. Κάπου διάβασα ότι ο Μαριάνος δεν ήταν συνθέτης. Άρα ο Καραγκιουλές είναι δανεικός; Μπορεί αλλά (όχι που θα σ’ άφηνα), άκου κάπου στο βάθος σιγοντάρει η λύρα (άκουσον άκουσον) του Αλέκου Καραβίτη. Στο δε λαούτο ο Κουτσουρέλαρος στα πρώτα του. Σκέψου τώρα το μέγεθος του δασκάλου που είχαν δίπλα τους. Πατάει σε ένα σκοπό και χωρίς να τον αλλοιώνει (υπόθεση αφού δεν άκουσα και τον 1^ο Καραγκιουλέ βέβαια), του δίνει ώθηση με το κάτι παραπάνω και δεν τον βαφτίζει ¨Συρτός Μαριάνου¨ παρόλο που πρώτος του δίνει σιγόντο με λύρα.

Ο εν λόγο σκοπός του Μουσταφά Καραγκιουλέ (από την έρευνα εδώ), βιολιστή από τα Καλεργιανά Κισσάμου:1ος συρτός Καραγκιουλές το 1882, 2ος συρτός Καραγκιουλές το 1886, Καλεργιανός συρτός το 1890 στα Καλεργιανά Κισσάμου, Γιουσούφης συρτός το 1898 και πέμπτος (;) του Μαριάνου και δωδέκατος (;) του Λαϊνάκη; Μήπως ο 1^ος αποτελεί την βάση (φόρμα) και μετά μιλάμε για άλλους διαφοροποιημένους (όμορφα) σκοπούς; Και ποιος μου λέει εμένα ότι και ο Καραγκιουλές δεν έκανε το ίδιο σε έναν σκοπό του 1850 και τον βάφτισε Καραγκιουλέ σκοπό; Κάτι αντίστοιχο ισχύει και στα δημοτικά. Ποιος ο συνθέτης της ¨Ιτιάς¨, του ¨Αετού¨, του ¨Στα Σάλωνα¨ και πόσο πίσω μπορούμε να πάμε;

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).