Μουντάκης Κώστας (Μουντόκωστας)- Μανιαδάκης (Μανιάς)
Νίκος ODEON DSOG 2789
Βαρύτερο αναστεναγμό (Συρτός) - Στην γειτονιά μας είδανε (Κονδυλιές- Σιγανός
Κρητικός χορός) 1962- 45rpm- 7''
«Ήταν μεσημέρι, τελευταίας μέρας του Γενάρη 1991, όταν
άκουσα στο τηλέφωνο τον αείμνηστο Παναγιώτη Κλάδο, τότε νομάρχη Ρεθύμνου να μου
αναφέρει με σπασμένη φωνή:
– Χάσαμε το Μουντόκωστα. Πρέπει να κάνουμε όλοι μαζί κάτι να
τον θάψουμε στην Φορτέτζα. Εκεί πρέπει να είναι η θέση του.
Ήταν απόλυτα δικαιολογημένη η συγκίνηση του Παναγιώτη
Κλάδου. Λάτρευε τον Κώστα Μουντάκη. Μάλιστα ήταν μια αχώριστη παρέα και με το
ζεύγος Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη.
Αν και περιμέναμε το μοιραίο, γιατί όλοι γνωρίζαμε την περιπέτεια
της υγείας του, ήταν σαν κεραυνός εν αιθρία το άκουσμα του θανάτου του. Αν και
υπέφερε όμως στεκόταν ακλόνητος στο μετερίζι της προσφοράς.
Στην εκδήλωση που είχαμε κάνει μαζί σαν Πολιτιστική
Αναγέννηση τον Οκτώβρη του 1990 στο Ωδείο, ένα αξέχαστο αφιέρωμα στη μνήμη των
Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων, θυμάμαι πόσο ήταν καταβεβλημένος αλλά πάντα πρόθυμος
να βοηθήσει. Εκεί όμως που γινόταν ο παλιός ακμαιότατος. Μουντάκης ήταν, όπως
το συνήθιζε, στο κάλεσμα του κοινού να σηκωθεί για να παίξει αμέσως μετά με τη
λύρα του τον ύμνο της Κρήτης.
Όσο έπαιζε νόμιζες ότι ψήλωνε κι ανέβαινε. Τόσο δύναμη του
έδινε ο ύμνος αυτός.
Ίσως η συμμετοχή που προανέφερα να ήταν και η τελευταία του
δημόσια εμφάνιση. Είχε αφήσει όμως εποχή και σ’ αυτή γιατί όπως πάντα με μεγάλη
υπευθυνότητα ανταποκρινόταν στους πολιτιστικούς φορείς που ζητούσαν τη
συνεργασία του. Αυτή η συνέπεια κοντά στ’ άλλα τον είχε καταξιώσει παντού.
Αλήθεια και σε ποιον δεν ήταν αγαπητός ο αξέχαστος
καλλιτέχνης;
Ακόμα και οι εκτός Κρήτης είχαν να λένε γι’ αυτόν. Μήπως
χάρις στο πείσμα του δεν καθιερώθηκε η λύρα στα κοσμικά σαλόνια και της
πρωτεύουσας;
Πόσα δεν είχε να μου διηγηθεί η επίσης αξέχαστη Ειρήνη
Μπριλλάκη Καβακοπούλου που είχε συνεργαστεί με τον μεγάλο καλλιτέχνη. Μα κι εγώ
πως τον γνώρισα;
Θα ήμουν μικρό παιδί, εκεί στην προσφυγική γειτονιά του
Κερατσινίου, μη έχοντας καμιά σχέση με την Κρήτη, γεμάτη από μικρασιάτικα
ακούσματα όταν με γοήτευσε μια φωνή στο ραδιόφωνο.
Κώστας Μουντάκης είπε η εκφωνήτρια σχολιάζοντας το τραγούδι.
Έτσι τον έμαθα και τον αναζητούσα. Αυτός πρώτος κι αργότερα ο Καζαντζάκης με
έμαθαν να αγαπώ την Κρήτη.
Αρκετά χρόνια μετά, σε μια από τις ραδιοφωνικές μου
εκπομπές, στις οποίες πολλές φορές μου έκανε την τιμή να συμμετάσχει, του
μίλησα για την εμπειρία μου αυτή. Κι εκείνος χαμογέλασε με σεμνότητα όπως το
συνήθιζε.
Ήταν άρχοντας πραγματικά. Ποτέ δεν τον θυμάμαι απεριποίητο,
πρόχειρα ντυμένο. Σκορπούσε την αρχοντιά του και από τις ευλογημένες εμπειρίες
μου να ζήσω από κοντά την υπέροχη οικογένειά του και την ανατροφή του Μάνου του
που τίμησε την οικογένεια, τον πατέρα του και την κρητική παράδοση.
Ο Κώστας Μουντάκης όμως, για να μην ξεχνάμε την ιστορία μας,
είχε μια σπουδαία συνεργασία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης με τον επίσης αξέχαστο
Γιώργο Αμαργιανάκη με σκοπό να δημιουργήσουν ένα αρχείο Κρητικής μουσικής
παράδοσης,
Θυμάμαι με πόσο σεβασμό μιλούσε και ο Αμαργιανάκης για τον
Κώστα Μουντάκη και πόσο προσπαθούσε να επωφεληθεί από τη διάθεση του καλλιτέχνη
να τον βοηθήσει στην επιστημονική του έρευνα γύρω από την κρητική μουσική.
Πολύτιμη πράγματι η συνεργασία του Μουντάκη με το Ινστιτούτο
Μεσογειακών Σπουδών. Υπήρξε από τους πολυτιμότερους συνεργάτες στα ερευνητικά
προγράμματα εθνομουσικολογίας του Ινστιτούτου.
Με τη συνεργασία του γιου του, του Μάνου Μουντάκη (που ο
ίδιος τον παρότρυνε να ακολουθήσει σοβαρές μουσικές σπουδές) συνέχισε ως το
τέλος της ζωής του να προβληματίζεται πάνω στη μέθοδο διδασκαλίας της λύρας κι
από τα χέρια του εκατοντάδες νέοι μυήθηκαν στα μουσικά της κρητικής μουσικής,
ενώ ακόμη περισσότεροι απολαμβάνουν τις αισθήσεις και τα μηνύματά της μέσα από
τις ηχογραφήσεις που μας άφησε πολύτιμη κληρονομιά.
Ο θάνατος του Κώστα Μουντάκη, στις 31 Γενάρη του 1991, δεν
σηματοδοτεί παρά μόνο τη φυσική απουσία του μεγάλου δεξιοτέχνη και δάσκαλου,
που εξακολουθεί να εμπνέει και να διδάσκει μέσα από τις ηχογραφήσεις και την
υποδομή που δημιούργησε. Έργα ζωής όπως το δικό του δεν μπορεί να το σταματήσει
ο θάνατος!
Ο Κώστας Μουντάκης τιμήθηκε όπως του άξιζε. Αμέσως μετά το
θάνατό του συστήθηκε επιτροπή με τον πρώην πρόεδρο της ΕΣΗΕΑ Μανόλη Μαθιουδάκη
για την τοποθέτηση αγάλματος σε περίοπτη θέση του Ρεθύμνου. Όπως κι έγινε με
μεθοδικότητα και απόλυτη συνέπεια της επιτροπής που διαλύθηκε μόλις εκπλήρωσε
την αποστολή της.
Τα χρόνια περνούν αλλά ο Κώστας Μουντάκης παραμένει αθάνατος
μέσα από τα έργα του. Και θα μένει όσο υπάρχει κρητική παράδοση.»
Ένα από τα καλύτερα δισκάκια της συλλογής μου το σημερινό. Παίζει και τραγουδάει τόσο καλά ο Μουντόκωστας που πραγματικά ξεχνάς το άλλο μεγαθήριο τον Μανιά στο λαούτο. Το "Βαρύτερο αναστεναγμό¨ από τα αδικημένα τραγούδια του Μουντή καθώς δεν μπήκε σε LP (αργότερα σε συλλογή σε cd), νομίζω ότι ρίχνει σε ¨παράπονο¨ σε πολλούς αμανέδες. Στο ¨Στη γειτονιά μας είδανε¨ συμμετέχει στο τραγούδι και ο Μανιάς. Δεν υπάρχει περίπτωση να ακούσω τραγούδι του Μουντόκωστα και να μην το κάνω εικόνα ή να το προσπεράσω γιατί κάνω κάτι άλλο.
Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).
