Αντωνογιωργάκης Ελευθέριος- Μαυροδημήτρης (Μαυροδημητράκης) Σταύρος COLUMBIA D.G. 345 Χανιώτικο - Πεντοζάλη Ηρακλειώτικο (Ρεθυμνιώτικο) 1933-
78rpm- 10''
Ο λυράρης Ελευθέριος
Αντωνογιωργάκης, γιος του Μανούσου και της Μαρίας Αντωνογιωργάκη, γεννήθηκε στο
Αστέρι Ρεθύμνης το 1907. Είχε επίσης ένα μικρότερο αδερφό, τον Γιάννη, που
έπαιζε και εκείνος λύρα. Από μικρή ηλικία έδειξε μεγάλο πάθος με τη μουσική,
αφού σε ηλικία περίπου δώδεκα ετών έφτιαξε μια δική του αυτοσχέδια λύρα. Τα
πρώτα μουσικά ερεθίσματα τα πήρε ακούγοντας τους μεγαλύτερους λυράρηδες του
χωριού του, τον Κεραμειανάκη και τον Τζανιδάκη. Όπως αναφέρει ο ανιψιός του
Δημήτρης, πήγαινε στο παραθύρι ή την πόρτα των παλαιών λυράρηδων και τους
άκουγε και μετά κατευθείαν έτρεχε στο σπίτι του για να παίξει αυτό που είχε
ακούσει. Αυτός που τον επηρέασε σημαντικά ήταν ο μεγάλος λυράρης Ανδρέας
Ροδινός, ο οποίος όποτε περνούσε από το Αστέρι του άρεσε να παίζει μουσική με
τον Λευτέρη.
Γρήγορα εξελίχθηκε σε ονομαστό
λυράρη και έγινε περιζήτητος. Κατατάχτηκε στη χωροφυλακή Ρεθύμνου και
παντρεύτηκε την Ευαγγελία, με την οποία απέκτησαν δυο παιδιά, τον Στέλιο και
την Ελένη. Μαζί με την οικογένεια του μετοίκησαν στο νέο τους σπίτι στο
Ηράκλειο, όταν ήταν σε ηλικία περίπου εικοσιπέντε ετών. Εκεί άνοιξε ταβέρνα και
στη συνέχεια εμπορικό κατάστημα με ψιλικά. Ο Ελβετός εθνομουσικολόγος Samuel Baud-Bovy, στο βιβλίο του ¨Μουσική καταγραφή
στην Κρήτη 1953-54¨, αναφέρει: «…γνωρίσαμε
κι ακούσαμε τον λυράρη Λευτέρη Αντωνογιωργάκη (45 ετών). Ο Αντωνογιωργάκης
γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ρέθυμνο. Μετά το στρατιωτικό του, εγκαταστάθηκε στο
Ηράκλειο όπου άνοιξε μπακάλικο. Ξέρει γράμματα και είναι πολιτισμένος άνθρωπος.
Πολύ πρόθυμα μας δέχθηκε. Η λύρα του είναι βιολόλυρα, χωρίς τάλια (ξύλινα
στριφτάλια) όμως και με τρεις χορδές. Παίζει Κρητικούς χορούς αλλά και
ευρωπαϊκούς».
Ο Αντωνογιωργάκης ηχογράφησε το
1933 στην Αθήνα τέσσερα κομμάτια, στην εταιρεία Columbia, όπου παίζει και τραγουδάει, με
λαουτιέρη τον Σταύρο Μαυροδημητράκη. Κάτω από τις πιέσεις της γυναίκας του,
περιόρισε τον ρόλο τους ως επαγγελματία μουσικού, αλλά συνέχισε να παίζει στα
πανηγύρια και κυρίως στις διάφορες φιλικές συνάξεις, τόσο του Ηρακλείου, όσο
και του Ρεθύμνου.
Όλες οι παραπάνω πληροφορίες είναι
από το ερευνητικό βιβλίο-συλλογή ¨Μίλιε μου Κρήτη από τα παλιά¨. Τα τραγούδια
φυσικά περιέχονται στο αντίστοιχο cd (με την αντίστοιχη επεξεργασία), αλλά όχι οι φωτογραφίες των
ετικετών. Από τις ετικέτες βλέπουμε ότι το ¨ Πεντοζάλη Ηρακλειώτικο¨ είναι
Ρεθυμνιώτικο και όχι Χανιώτικο όπως αναφέρει στο βιβλίο. Τώρα τις διαφορές και
πως είναι Ηρακλειώτικο αλλά Ρεθυμνιώτικο νομίζω πρέπει να απαντήσουν οι
μουσικοί και οι μουσικολόγοι ερευνητές.
Για τον Σταύρο Μαυροδημητράκη
έχουμε αναφερθεί στις αναρτήσεις 30,43 και 106.
Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).
