Δερμιτζάκης
Ιωάννης (Δερμιτζογιάννης)- Ζέρβας Τάσος RCA 47g 2135 Ο αποχαιρετισμός
(Κοντυλιές με βιολί) - Χίλιες πληγές στο στήθος μου (Κοντυλιές με λύρα) 1961-
45rpm- 7''
«Ο
Δερμιτζογιάννης γεννήθηκε το 1907 στη Μαρωνιά Σητείας. Στα γυμνασιακά χρόνια
μαθαίνει μαντολίνο και θιαμπόλι και στη συνέχεια μετοικεί στο Μεγάλο Κάστρο
όπου εργάζεται ως εμποροϋπάλληλος, ενώ ταυτόχρονα μαθαίνει βιολί. Στη συνέχεια
υπηρετεί στο στρατό ως λοχίας πυροβολικού στη Σούδα Χανίων και την επόμενη
τετραετία κατατάσσεται στην Αστυνομία Πόλεων. Αυτή την περίοδο συλλαμβάνει τον
λήσταρχο Καραθανάση, ο οποίος είχε πραγματοποιήσει τη δολοφονική απόπειρα κατά
του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο επόμενος σταθμός της ζωής του και τελικός
προορισμός είναι η Σητεία, όπου εγκαθίσταται μόνιμα και τελειοποιεί τις
μουσικές του δεξιότητες στο βιολί, τη λύρα και την κιθάρα, ενώ ταυτόχρονα
μαθαίνει σκοπούς και χορούς από όλη την Ελλάδα.
Η
καλλιτεχνική ακμή του Δερμιτζογιάννη είναι η τριαντακονταετία 1950-1980.
Αυτό
το χρονικό διάστημα ο Στειακός δημιουργός εκδίδει τέσσερα βιβλία με μαντινάδες
και περίπου 150 δίσκους με σκοπούς απ’ όλη την Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, το
πρώτο βιβλίο «Κρητικές Μαντινάδες» με 800 μαντινάδες εκδίδεται το 1953, το
δεύτερο με 1.600 στίχους το 1963, το τρίτο με 4.000 μαντινάδες το 1968 και το
τελευταίο «Φιλοσοφία της ζωής» το 1979. Στη δισκογραφία πρωτοεμφανίζεται το
1953 με δυο δίσκους 78 στροφών και 4 τραγούδια, ενώ συνολικά συνθέτει πάνω από
20.000 μαντινάδες. Αξιοσημείωτο γεγονός στα πρώτα δισκογραφικά βήματα η
συνεργασία με τον αρχιμουσικό του Δήμου Σητείας και συντοπίτη Ιωάννη
Δεληβασίλη, ο οποίος εναρμόνισε στο πεντάγραμμο τις μουσικές νότες των πρώτων
δίσκων. Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ο Δερμιτζογιάννης διαπρέπει τόσο ως
μουσικός όσο και ως ποιητής, καθώς οι συνθέσεις, οι μαντινάδες και τα
καθαρογλωσσίδια τυγχάνουν επαίνων από μεγάλες λόγιες μορφές της εποχής του,
πολιτικά πρόσωπα και πολλούς επώνυμους μερακλήδες. 
Χαρακτηριστικά αναφέρουμε
τον καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών Ευάγγελο Σκουβαρά, τον Μενέλαο Παρλαμά
διευθυντή του Λυκείου Κοραής στο Ηράκλειο, τον Εθνάρχη Μακάριο, κ.ά.
Αξιοπρόσεκτες είναι οι επαινετικές εκφράσεις του καθηγητή Ευάγγελου Σκουβαρά
για τον Δερμιτζογιάννη: «γνήσιος
ποιητάρης», «ο Δερμιτζάκης δεν είναι ανάγνωσμα είναι
ακρόαμα», καθώς και «…οι λυγμολαλιές της λύρας του, τα
γερακοκούδουνα του δοξαριού του, οι κοντυλιές του, αλλού συρτές και αλλού
πηδηχτές, η αφκιασίδωτη φωνή του…».
Το ίδιο συγκινητικός είναι και ο έπαινος του Μενέλαου Παρλαμά, ο οποίος
αναφέρει: «Πιστεύω πως ο αληθινός
ποιητής δεν εκδηλώνεται μονάχα με στίχους, εκδηλώνεται με ολόκληρη τη ζωή του.
Εσείς σε όλες τις εκδηλώσεις είστε ποιητής».
Υπάρχει,
όμως, και μια άλλη πλευρά της μουσικής προσωπικότητας του Δερμιτζογιάννη, η
κανταδόρικη. Στην αυτοβιογραφία αναφέρει τις καντάδες που έκανε στο Μεγάλο
Κάστρο στα νιάτα του, ενώ είναι γνωστό ότι τις δεκαετίες 1960 και 1970 ερχόταν
τακτικά σε φιλικά σπίτια στο Ηράκλειο όπου έπαιζε βιολί ή/και λύρα με
Καστρινούς φίλους του. Ο πιο γνωστός ήταν ο γνωστός έμπορος μουσικός οργάνων
Μιχάλης Σφακιανάκης, ένα από τα τελευταία λόγια βιολιά του Μεγάλου Κάστρου, με
τον οποίο έπαιζαν μαζί κοντυλιές Καλογερίδη (Α. Αλιγιζάκη, Η Μουσική Οδύσσεια του Βιολιού στο Μεγάλο
Κάστρο, σ. 47).
Η ποίηση του
Δερμιτζογιάννη είναι, επίσης, ένα μεγάλο και ανεξάντλητο κεφάλαιο. Οι μαντινάδες
αφορούν ποικίλες θεματικές, όπως την ιστορία, την πολιτική, τη λαογραφία, τον
έρωτα, τη σάτιρα και τη διδαχή. Δηλαδή, η τέχνη του σφυρηλατεί ένα ιδεώδες
χωροχρονικό αποτύπωμα, το οποίο απλώνεται από την Κρήτη στην Ελλάδα και από το
παρελθόν, στο παρόν και το μέλλον….
Ο Δερμιτζογιάννης έφυγε από την ζωή στις 17 Μαΐου του 1984».
Το δεύτερο δισκάκι του Δερμιτζογιάννη η σημερινή ανάρτηση. Εξαιρετικός
στο παίξιμο τόσο του βιολιού όσο και της λύρας. Φυσικά και οι μαντινάδες του.
Χαρακτηριστικό των τραγουδιών του Δερμιτζογιάννη είναι πόσο ευχάριστα
ακούγονται.
Φωτογραφίες
και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).
