Αμπατζή Ρίτα (Αηδόνι της
ανατολής)- Σταμέλος (Σταμέλλος- Λούτζας) Απόστολος HIS MASTER'S VOICE AO 2296 Η κοκκινοφορεμένη
(Τσάμικο) - Ευαγγελίτσα (Συρτό) 1936- 78rpm- 10''
Η Ρίτα Αμπατζή γεννήθηκε το 1914 στη Σμύρνη. Ήταν αδελφή της Σοφίας
Καρύβαλη. Η Ρίτα απόκτησε το καλλιτεχνικό επώνυμο Αμπατζή για να ξεχωρίζει από την αδερφή της, που ήταν
επίσης τραγουδίστρια.
Το 1922, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (όπου έχασε τον πατέρα της),
ήρθε στην Αθήνα.
Κορυφαία τραγουδίστρια του δημοτικού, λαϊκού και ρεμπέτικου τραγουδιού,
το αντίπαλο δέος της Ρόζας Εσκενάζυ.
Σε ένα γάμο στα χρόνια του ’30 τυχαία την άκουσε ο θρυλικός Στελλάκης κι
αμέσως έγινε μούσα όλων των μεγάλων δημιουργών της εποχής. Ξεκίνησε την καριέρα
της με ρεμπέτικα στο Κέντρο «Πεταλούδα» στο Φάληρο. Αργότερα στράφηκε στο
δημοτικό τραγούδι και για πολλά χρόνια εμφανιζόταν στην «Αράχωβα» (Πλατεία Καραϊσκάκη), ενώ ταξίδεψε και στις ΗΠΑ.
Συνεργάσθηκε με τους σπουδαιότερους συνθέτες της εποχής, όπως τους Παναγιώτη
Τούντα, Βαγγέλη Παπάζογλου, Κώστα
Σκαρβέλη, Ιάκωβο Μοντανάρη,
Σπύρο Περιστέρη, Δημήτριο Σέμση, Μάρκο
Βαμβακάρη, Βασίλη
Τσιτσάνη κ.ά.
Στη δισκογραφία μπήκε το 1931. Έκτοτε, ηχογράφησε πάνω από 400
σμυρναίικα, ρεμπέτικα και παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια. Από αυτά ξεχωρίζουν: «Το
τσαγκαράκι», «Κατεργάρα», «Ο τζογαδόρος», «Χαρικλάκι», «Βρε χήρα δε λυπάσαι»,
«O Aσίκης», «Ο Φερετζές», «Η Ζευγολατιώτισσα», «Με ζουρνάδες με νταούλια», «Η
χωριατοπούλα», «Η Αρμενίτσα», «Βαρκάρης», «Γκαρσόνα», «Ναζιάρα μου», «Αν σ'
αγαπώ δε φταίω εγώ», «Μια μελαχρινή», «Για μια τσαχπίνα μερακλού», «Για μένα δε
σε μέλλει», «Αμάν Αννίτσα», «Έλα καράβι πάρε με», «Άσε τα κόλπα», «Να ζήσεις
αμαξά μου» κ.ά.
Η Ρίτα Αμπατζή, παρά τις
προσωπικές δυσκολίες που αντιμετώπισε, κατάφερε να διακριθεί τόσο σαν καλλιτέχνης,
όσο και σαν άνθρωπος, για τον εξαιρετικό χαρακτήρα της. Βοήθησε πολλούς.
Μετά τον πόλεμο η Ρίτα Αμπατζή, όπως και άλλες μορφές του προπολεμικού σμυρναίικου και ρεμπέτικου,
ουσιαστικά σιώπησε. Έφυγε νωρίς χτυπημένη απ’ τον καρκίνο.
Πέθανε στις 17 Ιουνίου του 1969, στο Αιγάλεω.
«Ο Απόστολος Σταμέλος γεννήθηκε το 1901 στη
Δόμβραινα της Θήβας. Σταμέλος ήταν το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο, Λούτζας το
επίθετό του. Ο πατέρας του ήταν σιδηρουργός. Εννέα χρονών έπαιζε νταουλάκι και
φλογέρα με γλωσσίδι (με στόμιο κλειστό). Δέκα χρονών έπιασε κλαρίνο και είκοσι
βγήκε στα πανηγύρια. Έκανε μάθημα με το Νικήτα Κωτσόπουλο και τον Κώστα
Καραγιάννη στη Λιβαδειά, με τον Αμέτη στο Βόλο. Δυο χρόνια έπαιξε με τον Γιάννη
Κυριακάτη. Υπήρξε μεγάλος κλαρινίστας με χαρακτηριστικό γλυκό και απαλό
παίξιμο. Έπαιξε κλαρίνο σε εκατοντάδες δίσκους, συνοδεύοντας αξιόλογους
ερμηνευτές του καιρού του. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τα «Να ήμουν στην Αράχωβα»,
με το Γιώργο Νάκο και «Συννέφιασε ο Παρνασσός» με το Γιώργο Παπασιδέρη. Έπαιξε
για κάμποσα χρόνια και στην Αμερική. Πέθανε το 1980 σε ηλικία 79 ετών. Επίσης έχει
συνεργαστεί και με: Αραπάκη Δημήτρη, Εσκενάζυ Ρόζα, Νάκο Γιώργο, Αμπατζή Ρίτα,
Μπενέτο Δημήτρη, Σέμση Δημήτρη (Σαλονικιός), Βασιλοπούλου Γεωργία, Μοσχονά
Οδυσσέα και άλλους πολλούς. Φυσικά συνεργάστηκε και με τον Παπασιδέρη σε αρκετά
τραγούδια. Πολλά είναι και τα τραγούδια στα οποία παίζει σόλο κλαρίνο, με
χαρακτηριστικό ήχο.»
Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).
