«Ο Ιωάννης Δερμιτζάκης (Δερμιτζογιάννης) ήταν ένας από τους
περισσότερο γνωστούς εκπροσώπους της μουσικής παράδοσης της ανατολικής Κρήτης
και συγκεκριμένα της επαρχίας Σητείας και συγκαταλέγεται στους παραδοσιακούς
μας μουσικούς που έκαναν γνωστή και αγαπητή την κρητική μουσική στην υπόλοιπη
Ελλάδα, ιδιαίτερα μάλιστα στα Δωδεκάνησα, που συγγενεύουν μουσικά με την Κρήτη
και κατεξοχήν με τη Σητεία.
Γεννήθηκε το 1907 στη Μαρωνιά Σητείας (ήταν δηλ. χωριανός του κορυφαίου
Στειακού λυράρη Ιωάννη Σολιδάκη ή Κιρλίμπα, πράγμα που συνεπάγεται γόνιμη
διαπροσωπική σχέση) και άφησε τον κόσμο τούτο το 1984. Κληρονόμος της εξαίρετης
στειακής μουσικής παράδοσης, ο Δερμιτζογιάννης ήταν «πολυσύνθετος,
δημιουργικός, παραγωγικός, ποιητάρης δόκιμος, βιολάτορας, λυράρης δεξιοτέχνης,
γλυκόλαλος εκφραστικός τραγουδιστής... Η σάτιρα και τα ευτράπελα έμμετρα σχόλια
των συνηθειών και των καταστάσεων του μεταπολεμικού κόσμου είναι ένα μεγάλο
μέρος της ποιητικής του παραγωγής που τυπώθηκε και σε βιβλία αλλά πέρασε και
στους δεκάδες δίσκους του Δερμιτζογιάννη (πρώτη ηχογράφηση δίσκου το 1953) που
περιέχουν τις μουσικές διαδρομές του απ' άκρου σ' άκρο της Κρήτης, τις δικές
του δημιουργίες, τις δοξαριές και τα τραγούδια του» (Μαν. Δουλγεράκης,
βιογραφικό του Δερμιτζογιάννη στη σειρά δίσκων «Πρωτομάστορες της Κρητικής
Μουσικής Ιστορίας», Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι).
Ο Δερμιτζογιάννης εξέδωσε δύο βιβλία με τις μαντινάδες και τις ρίμες του,
γνήσια λαϊκή ποιητική έκφραση της κοινωνικής και πολιτικής επικαιρότητας της
εποχής του, τη «Φιλοσοφία της ζωής» και τις «Κρητικές Μαντινάδες». Διατηρούσε
κατάστημα δίσκων στη Σητεία, πράγμα που συνέβαλε ιδιαίτερα στη διάδοση της
τοπικής δισκογραφίας, το οποίο λειτουργεί ακόμη από τους κληρονόμους του.
«Με τον Δερμιτζογιάννη, που χρησιμοποιεί πλατειά τα σύγχρονα μέσα
-δίσκους, ραδιόφωνο, τυπογραφείο- το ιδιότυπο κρητικό τραγούδι γίνεται προσιτό
στην σπουδή και στην εντρύφηση, στη μελέτη του ερευνητή, στη χαρά του
γλεντοκόπου. Στον πρώτο δίνει τη γνώση, στον δεύτερο την ευκαιρία μιας πηγαίας
και πληθωρικής ξεφάντωσης.» (Βαγγ. Σκουβαράς, καθηγ. Πανεπιστημίου Αθηνών).
Να προσθέσουμε ότι κάποτε ένας Βούλγαρος θαυμαστής του Δερμιτζογιάννη,
που δεν ήξερε τον τόπο κατοικίας του, του έστειλε επιστολή γράφοντας πάνω στο φάκελο
μόνο «Προς Δερμιτζογιάννη, Ελλάδα» και το γράμμα έφτασε, αποδεικνύοντας πόσο
γνωστός και αγαπητός ήταν ο Στειακός μουσικός ανά το πανελλήνιον.»
Στο σημερινό δισκάκι ο Δερμιτζογιάννης μαζί με τον γιο του Μανώλη στην
κιθάρα. Παραπάνω εικονίζονται στις περισσότερες φωτογραφίες μαζί. Στειακές
κονδυλιές και ένας Συρτός Χανιώτης με ηχόχρωμα Ανατολικής Κρήτης. Το δισκάκι
πρέπει να είχε επιτυχία γιατί έκοψε και με καβαλάρη κάτι που στα πρώτα RCA με
47g και 48g ήταν σχεδόν όλα χωρίς (βλέπε φωτογραφίες παρακάτω). Επίσης, από τη συλλογή του Ιδομενέα από Ρέθυμνο, στο φάκελο θα βρείτε τις ετικέτες και με 47g 2239.
