457. HIS MASTER'S VOICE AO 5221 ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ (ΝΑΥΤΗΣ)- ΣΗΜΑΝΤΗΡΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ- ΚΑΡΑΠΑΤΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (ΣΚΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗΣ) 1954

Παπαδάκης Κώστας (Ναύτης)- Σημαντηράκης Δημήτρης- Καραπατάκης Γιάννης (Σκουλόγιαννης) HIS MASTER'S VOICE AO 5221 Συρτός του Ναύτη - Συρτός Βατολακιανός 1954- 78rpm- 10''

 

«Ο Κώστας Παπαδάκης (Ναύτης- βλέπε και αναρτήσεις 37 και 105) γεννήθηκε στο Καστέλλι Κισσάμου το 1920. Ήταν γιός του παλιού μεγάλου βιολάτορα Βασίλη Παπαδάκη ή Κοπανίδη. Σε ηλικία 5 ετών φεύγει από την Κίσσαμο και εγκαθίσταται μόνιμα στην πόλη των Χανίων. Σε ηλικία 7 ετών πρωτοπιάνει ένα βιολί γκουρνέριους του 1710 όπου το είχε φέρει ένας πρόγονος του από την Ιταλία. Αυτό λοιπόν έμελλε να είναι και το όργανο της ζωής του.

¨Έλα έλα αν έχει αξία πιο, έχει αξία πιο πολύ, έχει αξία πιο πολύ το τελευταίο δάκρυ,

 όφου μάνα μου το τελευταίο δάκρυ, έλα έλα που σταματά και κρυσταλλιά, που σταματά και κρυσταλιά στων αμαθειών την άκρη, όφου μάνα μου στων αμαθειών την άκρη¨

Πρώτος του δάσκαλος ο πατέρας του αλλά και όλοι οι μεγάλοι μουσικοί της εποχής του όπως ο Χάρχαλης, ο Κουφιανός, ο Μαριάνος, όπου τα ακούσματα τους σημάδεψαν την ψυχή του μικρού Κώστα. Σε ηλικία μόλις 9 ετών κάνει το πρώτο του γλέντι στους Λάκκους Κυδωνίας. Το 1933 ο Κώστας Παπαδάκης συναντά τον μεγάλο Στρατή Καλογερίδη στο Ηράκλειο, όπου αυτή η συνάντηση σημαδεύει την μετέπειτα πορεία του. Κατά τη θητεία του στο ναυτικό, ο Κωστής Παπαδάκης έπαιζε πάντα με την ναυτική στολή. Από εκεί λοιπόν του έμεινε και το παρατσούκλι "Ναύτης".
Το 1938 καθώς βρισκόταν στην Αθήνα, εγκρίνεται από τον τότε ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών η παραχώρηση εβδομαδιαίας εκπομπής. Κατά την περίοδο του Β' Παγκοσμίου πολέμου ο Κώστας Παπαδάκης επιστρέφει στην Κρήτη.

Συνάμα με το βιολί, έπαιζε με την ίδια τέχνη μπουζούκι και λαγούτο. Μάλιστα δε, σημαντικές ήταν και οι συνεργασίες του με μεγάλα ονόματα του λαϊκού πενταγράμμου. Την δεκαετία του '50 ξεσπά η περίφημη απαγόρευση του βιολιού στην κρητική μουσική από τα τότε μέσα μαζικής ενημέρωσης και ο Ναύτης βάζει μπρος το στήθος του, υπερασπίζοντας την ιστορικότητα του οργάνου αυτού, αλλά και τους συναδέλφους του βιολιστές. Η ιστορία θα κρατήσει πάρα πολλά χρόνια και ο Ναύτης θα γίνει το κόκκινο πανί για τον Σίμων Καρά και την παρέα του, που με σκοταδιστικές μεθόδους θα αποκλείσουν τους νομούς Χανίων-Λασιθίου και τα μουσικά ιδιώματα αυτών από την δισκογραφία, το ραδιόφωνο και τις δημόσιες εμφανίσεις. Από το 1959 έως και το 1976 ζει στο εξωτερικό όπου διαπρέπει και μεταφέρει στους απόδημους Κρήτες τις νοσταλγικές μελωδίες της Κρήτης και συγχρόνως προωθεί και προβάλει την κρητική μουσική στις εκατοντάδες εμφανίσεις του. Από το 1976 κατοικεί μόνιμα στα Χανιά και είναι ακούραστο μέλος του συλλόγου μουσικής νομού Χανίων "Ο Χάρχαλης".

Είχε διακριθεί με διάφορα βραβεία από τον Δήμο Χανίων, τον Δήμο Ηρακλείου και από διάφορα πολιτιστικά σωματεία.

Η πρώτη του ηχογράφηση γίνεται το 1938. Έκτοτε έχει κυκλοφορήσει πολλούς δίσκους με δικές του συνθέσεις αλλά και με διασκευές. Μερικές από τις πολλές συνθέσεις του είναι ο "Νέος Σεληνιώτικος συρτός", "Κουστογερακιώτικος συρτός", "Συρτός του Ναύτη", "Ροδοπιανός", "Συρτός της Αυγής", "Χαιρεθιανός συρτός", "Νέος Γραμπουσιανός συρτός" κ.α. Και όπως λένε οι ειδικοί, δεν "βγαίνει γλέντι" σήμερα χωρίς να ακουστούν έστω και 10 σκοποί του Ναύτη.
Εκτός όμως από μοναδικός δεξιοτέχνης και συνθέτης, ο Κώστας Παπαδάκης ήταν και άριστος γνώστης της παράδοσης. Πολλοί οι αγώνες του για την μετάδοση και διάσωση της γνήσιας κρητικής μουσικής, οι εμφανίσεις του στο εξωτερικό πολλές (Φλωρεντία, Μιλάνο, Αυστραλία, Αμερική, Γαλλία κλπ) και βέβαια η επισφράγιση μιας πολύχρονης έρευνας με το βιβλίο "Κρητική Λύρα, ένας μύθος" του 1989.

Ο Κώστας Παπαδάκης είχε παίξει μεγάλο ρόλο στην εκμάθηση του βιολιού, καθώς είναι πολλοί οι μαθητές του που συνεχίζουν την μακραίωνη παράδοση του τόπου μας. Μέχρι και το θάνατο του, ο Κώστας Παπαδάκης συνέχιζε να παλεύει για την διάσωση των γνήσιων μορφών της μουσικής μας. Με το παίξιμο του που σπανίζει στις μέρες μας , αλλά και με την πολύχρονη προσφορά του στα μουσικά δρώμενα της Κρήτης, σίγουρα κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στο πάνθεον των μεγάλων μουσικών που σημάδεψαν την πορεία και την εξέλιξη της γνήσιας παραδοσιακής μουσικής.
Ο Κωστής Παπαδάκης ή Ναύτης, άφησε πίσω του ένα μεγάλο έργο και σίγουρα, μια βαριά κληρονομιά στους νεωτέρους του. Ίσως η παρουσία του σήμερα να φαντάζει πολυτέλεια, όμως σίγουρα η θέση του στο πάνθεον των μεγάλων μουσικών είναι υψηλή.»

«Ο Δημήτρης Σημαντηράκης ήταν ένας από τους πιο αξιόλογους και τεχνίτες λαγουτιέρηδες της μεταπολεμικής περιόδου. Γεννήθηκε το 1918 στα Γριμπιλιανά Κισάμου και σε μικρή ηλικία ξεκίνησε να παίζει με ένα μαντολίνο. Ο συγχωριανός του βιολιστής, ο σπουδαίος Σιδερομανώλης, τον άκουσε και τον παρότρυνε να ασχοληθεί με το λαγούτο. Στα πρώτα του βήματα ο Σημαντηράκης έπαιξε και γαλουχήθηκε από τον Σιδερομανώλη. Υποδηματοποιός στο επάγγελμα, μετακόμισε στα Χανιά όπου και άνοιξε το κατάστημα του, ένα από τα καλύτερα της πόλης, χωρίς όμως να αφήσει το λαγούτο. Εκεί, τον άκουσε ο Ναύτης και για πάρα πολλά χρόνια αποτέλεσαν μια ταιριαστή ζυγιά. Για δεκαπέντε σχεδόν χρόνια, ο Σημαντηράκης, δίπλα στον Ναύτη, ξεδίπλωσε το ταλέντο του και έδωσε μια νέα πνοή στο παίξιμο του λαγούτου, με πρίμο, με ακόρντα, τα οποία ταίριαζαν απόλυτα με την μουσική έκφραση και δεξιοτεχνία του Ναύτη. Μαζί στα γλέντια, από την Κίσσαμο έως τα Σφακιά, αλλά και εκτός Χανίων.

Πολλά τα καλέσματα, πλήθος κόσμου να συρρέει για να ακούσει τους δύο περίφημους μουσικούς. Στα Σφακιά έπαιζαν επί έναν συνεχόμενο μήνα και στον δρόμο για τον γυρισμό, έμειναν άλλες 2 εβδομάδες σε χωριά του Αποκορώνου για να γλεντήσουν τον κόσμο που τους ζητούσε. Συγγένεψαν κιόλας(μπατζανάκηδες) και μαζί έφυγαν για την Αμερική όπου και έπαιξαν στα δεκάδες γλέντια της ομογένειας. Σημαντική όμως και η παρουσία του Δημ.Σημαντηράκη στους δίσκους του Ναύτη, μιας κι έπαιξε λαγούτο σε κλασσικά πλέον συρτά όπως ο Συρτός της Αυγής, ο Κουστογερακιώτικος, ο Βατολακιανός κλπ. Δυστυχώς, η βαριά ασθένεια του Σημαντηράκη ήταν ο λόγος που αυτή η περιζήτητη ζυγιά σταμάτησε την πορεία της. Ο ίδιος ο Σημαντηράκης, επέστρεψε στην γενέτειρα του, τα Γριμπιλιανά Κολυμβαρίου Κισάμου, όπου και απεβίωσε το 1966.»

«Ο Γιάννης Καραπατάκης, πιο γνωστός ως Σκουλόγιαννης, γεννήθηκε στο Γαβαλομούρι Κισάμου του νομού Χανίων και ήταν μια από τις αυθεντικότερες φωνές της περιοχής την μεταπολεμική περίοδο. Ερασιτέχνης τραγουδιστής αλλά με πολύ σωστά "μέτρα", συνόδευσε με το τραγούδι του πολλούς καλλιτέχνες της περιοχής. Σημαντική η συνεργασία του με τον Ναύτη, μιας και ο Σκουλόγιαννης πρωτοτραγούδησε σε δίσκο τις συνθέσεις του Ναύτη "Βατολακιανός Συρτός" και "Νέος Σελινιώτικος-Συρτός της Αυγής". Για πολλά χρόνια έζησε στην Αμερική.»

Η σημερινή ανάρτηση και η 37 με τέσσερα τραγούδια ηχογραφημένα το 1954. Και στους δυο δίσκους συμμετέχουν ο Σημαντηράκης και ο Σκουλόγιαννης. Για τις συνθέσεις και το παίξιμο του Ναύτη πραγματικά δεν έχω λόγια.

Ο ¨Συρτός του Ναύτη¨ με στίχους ερωταπόκρισης (θέτει ερώτημα και απαντάει) και ταυτόχρονα τραγουδάει και διδάσκει λαούτο. Καπάκι ο ¨Βατολακιανός συρτός¨ με τη φωνή του Σκουλόγιαννη το λαούτο του Σημαντηράκη και τεράστιο βιολί από τον Ναύτη. Ο σημερινός δίσκος με πολλά χιλιόμετρα, στην κυριολεξία ξεθάφτηκε. Είναι από αυτούς που σου μένει πως έπεσαν στα χέρια σου. Ο δίσκος κυκλοφόρησε με δυο διαφορετικές ετικέτες στις 78 στροφές (μπορντό και άσπρη) και στις 45 στροφές.

Φαντάζομαι τα βιώματα του Ναύτη σε πανηγύρι στο Βατόλακκο ΄τεσσάρων χρόνων να ακούει λεβεντιές όπως αυτές στην παραπάνω φωτογραφία. Το Σταυρό σας λοιπόν (για τις παρακαταθήκες των καλλιτεχνών) και καλά Χριστούγεννα.  

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο…(εδώ).