482. LIBERTY 32 ΠΙΠΕΡΑΚΗΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ 1952

Πιπεράκης (Παπαδάκης) Χαρίλαος (Θεός της μουσικής- Μεγάλος Διάβολος- Παγκανίνι της λύρας) LIBERTY 32 Χαλεπιανό - Πεντοζάλη 1952- 78rpm- 10''

«Ο Χαρίλαος Πιπεράκης (βλέπε και ανάρτηση 188) πιο γνωστός ως Χαρίλαος Κρητικός, γεννήθηκε το 1894 (ή 1895) και μεγάλωσε στην Αποκορωνιώτικη ύπαιθρο ! Από τον θείο του μάθαινε λύρα και εξασκούνταν στον καφενέ του πατέρα του Γιάννη Πιπεράκη . Σύντομα ο Χαρίλαος έγινε εκπληκτικός λυράρης . Στην ηλικία των 14 ετών θεωρούνταν ένας εξαίρετος λυράρης . Όμως, το κοινωνικοοικονομικό πρόβλημα στις αρχές του 20 αιώνα οδήγησε και τον νεαρό Πιπεράκη μετανάστη στις ΗΠΑ . Μετανάστη στη χώρα που είχε βιομηχανία πρώτες ύλες αλλά είχε έλλειψη εργατικών χεριών.

Οι μετανάστες φορτωμένοι στη τρίτη θέση των πλοίων ύστερα από 40 μέρες έφταναν στην Νέα Υόρκη. Εκεί όλοι περνούσαν από έλεγχο υγειονομικό για να εισέλθουν ελεύθερα στην Αμερική. Δεν ήταν λίγοι οι πνιγμοί στο λιμάνι εξαιτίας αυτών των ελέγχων. Κάποιοι από τους μετανάστες όταν δεν περνούσαν τον έλεγχο για διάφορες αιτίες ,έπεφταν στη θάλασσα για να γλυτώσουν την επιστροφή. Αλλά πολλοί από αυτούς τους δυστυχείς, πέθαιναν γιατί δεν ήξεραν μπάνιο! Το μεταναστευτικό ρεύμα λοιπόν ακολουθεί και ο Χαρίλαος μόλις 16 ετών! Οι πλειοψηφία των Ελλήνων εργάστηκαν στους σιδηροδρόμους που τότε έφτιαχναν οι Αμερικάνοι. Στην Αμερική ο Χαρίλαος συναντά ένα μωσαϊκό πολιτισμών . Ήταν από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα τόπος διαμονής εκατομμυρίων μεταναστών . Εκεί από τις πρώτες ημέρες ο Χαρίλαος με τη λύρα του, ξυπνά μνήμες στους συμπατριώτες του Κρητικούς. Ο Πιπεράκης άρχισε πέρα από τους Κρητικούς σκοπούς, να εμπλουτίσει το ρεπερτόριο του με τραγούδια από διάφορες περιοχές του ελληνισμού και από περιοχές από μεσογειακές χώρες.

Λέγεται ότι με την ίδια άνεση και τελειότητα που έπαιζε κρητικά απέδιδε  και σφουγγαράδικα ή ταξίμια της ανατολής ή της Αφρικής ή τους γρήγορους ρυθμούς της βαλκανικής, αλλά και ρεμπέτικα και ελαφρά τραγούδια της εποχής ακόμη και τραγούδια των σαλονιών. Έτσι, ο Πιπεράκης ξεσήκωνε όλους τους Έλληνες  αλλά και μετανάστες προερχόμενους από διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα. Ο Χαρίλαος εμφανίζεται στη δισκογραφία της Αμερικής το 1919 ηχογραφώντας δύο συρτούς . Το συρτό Κισσαμίτικο και το συρτό Κρητικό .

Θα εμφανιστεί στη δισκογραφία και ως συνθέτης αλλά και ως παραγωγός. Λίγο αργότερα θα ιδρύσει τη δική του εταιρεία «Φάρος». Στη δισκογραφία εμφανίζεται πότε ως Χαρίλαος, ποτέ ως Χαρίλαος Κρητικός και πότε ως Χαρίλαος Παπαδάκης.  Οι δίσκοι του έφταναν μέχρι την Κρήτη όπου επηρέαζαν την ντόπια μουσική, αφού μιλάμε για μια περίοδο που η δισκογραφία της Κρητικής μουσικής δεν είχε ξεκινήσει στην Κρήτη.

Έτσι ο Χαρίλαος με τους δίσκους του θα αποτελέσει για τους ντόπιους μουσικούς αντικείμενο μίμησης, επηρεάζοντας το ύφος της  Κρητικής μουσικής μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό. Ο Χαρίλαος δουλεύει στα καφέ αμάν της Αμερικής που εκεί σύχναζαν άνθρωποι από όλα τα μέρη του κόσμου και από όλες τις κοινωνικές συσσωματώσεις και τάξεις . Όπως εργάτες, χαρτοπαίκτες Νταβατζηδες και άλλοι .Στα καφέ αμάν έπαιζε διάφορα τραγούδια και ρυθμούς ανάλογα με τις ανάγκες .

Οι δημοφιλέστεροι ρυθμοί του ήταν το ζεϊμπέκικο και το χασάπικο για τους άνδρες. Ενώ για τις γυναίκες έπαιζε μέσα στα καφέ αμάν χορούς αντικριστούς όπως είναι  οι καρσιλαμάδες. Έπαιζε βέβαια και διάφορα τσιφτετέλια για τις γυναίκες θαμώνες των καφέ αμάν. Βασικές παραγγελίας στα καφέ αμάν ήταν και οργανικά κομμάτια αλλά και οι αμανέδες.

Μέσα σε αυτούς τους χώρους γνωρίστηκε με όλους τους σπουδαίους τραγουδιστές και μουσικούς, όπως την Μαρία Παπαγκίκα την δημοφιλέστερη τραγουδίστρια της εποχής η οποία ήταν ιδιοκτήτρια του καφέ αμάν της Ν Υόρκης με τίτλο το «Παυσίλυπον».  Γνωρίστηκε με την θρυλική Κούλα  Αντωνοπούλου ή όπως ήταν γνωστή κυρία Κούλα Βλάχου . Με την αξεπέραστη -εβραϊκής καταγωγής ρωμανιώτισσα -Αμαλία Μάτσα ή Αμαλία Βάκκα ή Μπάκα .  Με τον Μικρασιάτη  Αχιλλέα Πούλo τραγουδιστή και μουσικό . Ο Πούλος ούτι ήταν και δεινός τραγουδιστής δημοτικών. Γνώρισε τον Τέτο Δημητριάδη κιθαρίστας-τραγουδιστής- δημοσιογραφος -ηθοποιός και συνθέτης. Δούλεψε με τον Επαμεινώνδα Ασημακόπουλο και τον τρανό Γιώργο Κατσαρό . Όλοι οι μουσικοί και τραγουδιστές εκτός από τα καφέ αμάν, δούλευαν κυρίως στα πολλά διάσπαρτα ελληνικά καφενεία που ήταν χώροι συνάντησης των Ελλήνων και όχι μόνον μεταναστών.

Εκτός από τα καφέ αμάν και τα καφενεία ο Χαρίλαος έπαιξε σε διάφορες πόλεις στην Αμερική. Διοργανωτής αυτών των συναυλιών ήταν ο φίλος του Γιώργος Κατσαρός ή Γιώργος Θεολογίτης (από την Ανάφη) όπως ήταν το πραγματικό του όνομα. Το Κατσαρός ήταν το παρατσούκλι του το οποίο το πήρε από τα κατσαρά του τα μαλλιά. Τις συναυλίες τις διοργάνωνε ο Κατσαρός τη  δεκαετία του 20 και του 30.

Ο Χαρίλαος είχε ένα συγκρότημα που αποτελείτο από δύο τραγουδίστριες, δύο χορεύτριες, ένα κανονάκι ,ένα ούτι και ένα κρουστό ,έκλεβε και τις πιο δύσκολες καρδιές . Ο Πιπεράκης είχε αγάπη στην ανατολίτικη μουσική  την οποία ήξερε έως τα  κατάβαθα της. Συχνά η ορχήστρα του περιλάμβανε και άλλα όργανα όπως κλαρίνο, βιολί, φύσα

(ακορντεόν) κιθάρα . Με όλα αυτά τα όργανα ο Πιπεράκης έπαιζε άπειρους ρυθμούς κ τραγούδια. Ήξερε να αποδίδει το ηχόχρωμα των περιοχών αφού γνώριζε τις μουσικές διαφορές από τόπο σε τόπο . Ο Χαρίλαος γνώρισε και έπαιξε με μουσικούς από την οθωμανική αυτοκρατορία. Όπως Τούρκους, Αρμένιους, Άραβες. Βασικός συνεργάτης του ήταν ο Μάρκος Μέλκόν. Ο Μελκόν παίζει σε όλες σχεδόν τις ηχογραφήσεις του με το ούτι του .Από τα τέλη της 10ετιας του 20 έως τη δεκαετία του 50 συνεργάστηκαν ο Μελκόν και ο Πιπεράκης. Έπαιξαν και ηχογράφησαν την ίδια εποχή με τον Πιπεράκη και άλλοι Κρήτες μετανάστες μουσικοί.

Αυτό όμως που ξεχώρισε τον Πιπεράκη ήταν ότι ξεπέρασε τους ήχους της Κρητικής μουσικής και έπαιξε μελωδίες, τραγούδια και οργανικά απ’όλα τα σημεία του πλανήτη . Οι δίσκοι του απευθύνονταν σε ελληνικό και ξένο κοινό γιατί συγκινούσε όλες τις καρδιές. Στην Αμερική τον αποκάλεσαν Παγκανίνι της λύρας, άλλοι μαύρο διάβολο και άλλοι ως θεό της μουσικής. Έκανε γνωστή σόλο τον κόσμο την κρητική μουσική . Τον Δεκέμβριο του 78 μετά από 70 χρόνια μουσικής παρουσίας έφυγε στον Σαν Φρανσίσκο 85 ετών.» 

Ο σημερινός δίσκος κυκλοφόρησε το 1952, ωστόσο σημαντική πηγή (rebetiko.sealabs.net) δίνει χρονιά ηχογράφησης το 1938. Πρώτα ¨Το Χαλεπιανό Συρτό¨ κυκλοφόρησε στην Orthophonic  (S-732) το 1937 με ίδιους στίχους αλλά ακούγονται διαφορετικά τα όργανα και η φωνή. Δύσκολο να γίνει διασταύρωση. Στη Liberty ηχογραφεί πάλι με όργανα της «καφέ αμάν» ορχήστρας, μετά το 1952 και μόνο «κρητικές» μελωδίες. Στη σημερινή ηχογράφηση συναντάμε τον τύπο ορχήστρας λύρα-ούτι-τουμπελέκι με άγνωστους τους οργανοπαίχτες. Εξαιρετικοί οι στίχοι τόσο στο ¨Χαλεπιανό¨ όσο και στον ¨Πεντοζάλη¨.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).