Ξυλούρης Νίκος (Ψαρονίκος- Ο
Αρχάγγελος της Κρήτης)- Ξυλούρης Ιωάννης (Ψαρογιάννης) RCA VICTOR 48g 2529 Ν'
άθελα κλαίω τακτικά (Συρτός) - Μαλεβυζιώτικος πηδηχτός (Ηρακλειώτικος) 1964- 45rpm- 7''
«Ο Γιάννης Ξυλούρης γεννήθηκε στα Ανώγεια Μυλοποτάμου Ρεθύμνου
το 1943. Ανήκει κι αυτός στη μεγάλη οικογένεια των Ξυλούρηδων, που εδώ και
τέσσερις γενιές τροφοδοτεί με θεσπέσιους ήχους την Κρητική – και όχι μόνο –
μουσική. Εγγονός του Kαραμουζαντώνη που έγραψε ιστορία με τη λύρα του, αδερφός
του Νίκου Ξυλούρη και του Ψαραντώνη, ο Γιάννης Ξυλούρης δεν μπορούσε παρά να
ακολουθήσει κι αυτός τον ίδιο δρόμο των άξιων λυράρηδων και τραγουδιστών.
Στα πέντε του χρόνια το 1948, ήρθε σε επαφή με το πρώτο του
όργανο το μαντολίνο και στη συνέχεια με το λαούτο και τη λύρα. Μαθητής ακόμα
του δημοτικού, ο Γιάννης μιλεί με τα παραδοσιακά μουσικά όργανα της πατρίδας
του εκείνη τη μυστική γλώσσα που μονάχα όσοι έχουν ένα ιερό πάθος να τους καίει
τα σωθικά, μπορούν να μιλήσουν. Δώδεκα χρονών συνοδεύει, με το λαούτο στο χέρι,
τον αδερφό του Νίκο. Δεκατεσσάρων χρονών το 1957, πραγματοποιεί την πρώτη του
δισκογραφική δουλειά μαζί με το Νίκο Ξυλούρη. Δεκαεπτά χρονών το 1960,
θεωρείται ήδη ένα από τα καλύτερα λαούτα της Κρήτης και οι πιο σπουδαίοι
λυράρηδες επιδιώκουν συνεργασία μαζί του. Το λαούτο του έχει συνοδέψει τους πιο
γνωστούς λυράρηδες του νησιού. O Γιάννης Ξυλούρης όμως δεν περιορίστηκε στο λαούτο
και στο μαντολίνο, τα δύο όργανα που λάτρεψε από παιδί. Ανοίχτηκε σε άλλους
ορίζοντες, στη λύρα, στο τραγούδι, στη σύνθεση δικών του τραγουδιών.
Προικισμένος με μια σπάνια φαντασία και με μια άψογη τεχνική, ο Γιάννης Ξυλούρης
άρχισε να συνθέτει σύγχρονα Κρητικά τραγούδια που θα τα ζήλευαν πολλοί
καταξιωμένοι – και σπουδασμένοι – συνθέτες μας.
Γνωρίζοντας καλά τη μουσική του τόπου του ως αυθεντικό
ταλέντο, αξιοποιεί το μουσικό και καλλιτεχνικό του ένστικτο και ξεδιπλώνει τη
σύνθεση με την ίδια ευκολία που τραγουδά μαντινάδες ή δονείται στο ρυθμό ενός
χορού. Ο Γιάννης πατά σταθερά στην παράδοση, αλλά προσπαθεί να
αξιοποιήσει και τις αρετές της έντεχνης μουσικής προκειμένου να συγκροτήσει και
να τοποθετήσει σε στέρεες βάσεις την πρότασή του. Έντονη είναι
η καλλιτεχνική του παρουσία με πολλές συναυλίες και εμφανίσεις τόσο στην
Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
Στη πολύχρονη μουσική του σταδιοδρομία συνεργάστηκε εκτός
από τους αδερφούς του Νίκο και Αντώνη και με τον Κώστα Mουντάκη, κυρίως τη
δεκαετία του ’60, καθώς και με το Βασίλη Σκουλά, ξεκινώντας ένα
μοναδικό και μακρύ κατάλογο δισκογραφικών εκδόσεων που τον καθιερώνουν ως
τον περισσότερο ηχογραφημένο λαγουτιέρη στην Κρητική μουσική την εποχή
εκείνη.
Δημιουργική υπήρξε επίσης και η συνεργασία του με διάφορα μουσικά σχήματα από την Ήπειρο, τα νησιά του Αιγαίου, τη Mικρά Ασία και με γνωστούς Έλληνες μουσικοσυνθέτες που καθόρισαν με τη δουλειά τους το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. O Γιάννης Ξυλούρης είναι ο καλλιτέχνης που κυριάρχησε στο λαούτο, και έχει να παρουσιάσει μια μοναδική τεχνική, αποτέλεσμα της οποίας, υπήρξε μια πληθώρα έξοχων εκτελέσεων, σε δεκάδες δίσκους, που έχουν τη σφραγίδα της τελειότητας.»
Δημιουργική υπήρξε επίσης και η συνεργασία του με διάφορα μουσικά σχήματα από την Ήπειρο, τα νησιά του Αιγαίου, τη Mικρά Ασία και με γνωστούς Έλληνες μουσικοσυνθέτες που καθόρισαν με τη δουλειά τους το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. O Γιάννης Ξυλούρης είναι ο καλλιτέχνης που κυριάρχησε στο λαούτο, και έχει να παρουσιάσει μια μοναδική τεχνική, αποτέλεσμα της οποίας, υπήρξε μια πληθώρα έξοχων εκτελέσεων, σε δεκάδες δίσκους, που έχουν τη σφραγίδα της τελειότητας.»
Ξυλούρηδες στο σημερινό δισκάκι με τον Ψαρογιάννη να δίνει
ρεσιτάλ λαούτου. Από τα ωραιότερα παιξίματα που θυμίζει και μπουζούκι σε
διάφορα σημεία. Λανθασμένα αναφέρει ότι παίζει λύρα ο Ψαρονίκος στην πρώτη
πλευρά αφού ακούγεται καθαρά μόνο λαούτο. Στο Μαλεβυζιώτικο πηδηχτό βέβαια ο
Ψαρονίκος με τη λύρα κεντάει. Τα βιογραφικά παραπάνω για τον Ψαρογιάννη καθότι
έχουμε πολλές αναφορές στον Ψαρονίκο σε παλαιότερες αναρτήσεις.
Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).