554. COLUMBIA 7036-F ΠΑΤΡΙΝΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ 1927

Πατρινός Μιχάλης COLUMBIA 7036-F Ο Μπάρμπα Γιώργος στο Καστιγγάρι - Ο Καραγκιόζης δικηγόρος 1927- 78rpm- 10''

¨Άλλος για το Καστριγγάρι;¨ φώναζε ο Μπαρμπα-Γιάννης, αδερφός του παππού μου (από Ρούμελη μεριά), κάθε Πάσχα που πηγαίναμε στο χωριό, όλο το σόι από Αθήνα. Φορτωμένοι με τα μπαγκάζια του θυμίζαμε τα χρόνια μετανάστευσης του, με τον αδερφό του Γιώργο στην Αμερική. Εκεί τους περίμεναν διερμηνείς, που τους καθοδηγούσαν που έπρεπε να πάνε. Πρώτα έπρεπε να περάσουν από το Καστριγγάρι (ή Καστιγγάρι).

H ονομασία "Καστιγγάρι" προερχόταν από το αγγλικό Castle Garden. Αυτά μέχρι το 1891, γιατί από το 1892 μέχρι το 1954 ο τόπος ελέγχου των εισερχομένων μεταναστών μεταφέρθηκε στο νησάκι Έλλις (Ellis Island), στην είσοδο του λιμανιού της Νέας Υόρκης. Αν, όμως προσέξουμε ότι στα ιταλικά η λέξη Castigare σημαίνει τόπος ελέγχου, είναι πολύ πιθανό την ονομασία Καστιγγάρι να την έδωσαν οι Ιταλοί μετανάστες κι απ' αυτούς να την πήραν οι Έλληνες. Την άποψη αυτή ενισχύει το γεγονός ότι Καστιγγάρι ονομαζόταν και το νησάκι Έλλις.

Περισσότεροι από μισό εκατομμύριο Έλληνες πέρασαν από το Ellis Island (Νήσος Έλις) μεταξύ 1892 και 1924, αναζητώντας μια νέα αρχή στη «Γη της επαγγελίας». Πολλοί από αυτούς προέρχονταν από περιοχές που ήταν ακόμη υπό οθωμανική κυριαρχία, όπως τα νησιά του Αιγαίου. 

Το ταξίδι ήταν συχνά εξαντλητικό. Οι μετανάστες ταξίδευαν στην τρίτη θέση (steerage) των πλοίων για εβδομάδες. Με την άφιξή τους, έπρεπε να περάσουν από μια σειρά δοκιμασιών στο «Καστιγγάρι»: Ιατρικές εξετάσεις ήταν η πρώτη και πιο αγχωτική δοκιμασία.

Οι γιατροί (στρατιωτικοί ιατροί, γεγονός που μπέρδευε πολλούς αγρότες μετανάστες) εξέταζαν τους ανθρώπους όσο το δυνατόν γρηγορότερα για ασθένειες των ματιών, δερματικές παθήσεις, καρδιοπάθειες και άλλα. Ένας ανεπιθύμητος «φάκελος» (π.χ., σημάδι με κιμωλία στα ρούχα) μπορούσε να σημαίνει κράτηση ή απέλαση.

Μετά περνούσαν από Νομικό έλεγχο. Ακολουθούσαν ερωτήσεις από τους υπαλλήλους μετανάστευσης σχετικά με το όνομα, την καταγωγή, τα χρήματα που είχαν μαζί τους και πού πήγαιναν. Ήταν σύνηθες οι υπάλληλοι, λόγω άγνοιας ή βιασύνης, να παραφθείρουν ή να απλοποιήσουν τα ελληνικά ονόματα, δημιουργώντας συχνά νέα επώνυμα για ολόκληρες οικογένειες στην Αμερική. 

Πολλοί άνδρες μετανάστες έφτασαν πρώτοι μόνοι τους, με σκοπό να δουλέψουν σκληρά (σε σιδηροδρόμους, ανθρακωρυχεία, χαλυβουργεία) για μερικά χρόνια, να μαζέψουν χρήματα και μετά να φέρουν τις οικογένειές τους. 

Στο σημερινό γραμμοφωνικό δίσκο, ο Καραγκιόζης κάνει το διερμηνέα και καθοδηγεί τον Μπαρμπα-Γιώργο στο Καστιγγάρι. Επίσης στη δεύτερη πλευρά κανει τον δικηγόρο.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι στα πρώτα 25'' της ηχογράφησης ο Μορφονιός, κατά την είσοδό του, τραγουδάει, μιμούμενος τη χροιά και την εκφορά του Σταύρακα, τη μελωδία του τραγουδιού "Τίκι τίκι τακ" με άλλους στίχους.

Στις σημερινές ηχογραφήσεις είναι ο Μιχάλης Πατρινός, ο οποίος στην αρχή συνοδεύει με μάντολα.

« Οι μέχρι στιγμής ηχογραφήσεις Καραγκιόζη στην Αμερική, φαίνεται να έγιναν την περίοδο 1920-1931. Τη βάση για την καταγραφή τους αποτέλεσε ο κατάλογος του Richard Spotts-wood για τις ελληνικές ηχογραφήσεις στην Αμερική, την περίοδο 1896-1943. Αν και, όπως θα διαπιστώσουμε παρακάτω, ο κατάλογος αυτός δεν είναι πλήρης, εν τούτοις αποτελεί οπωσδήποτε μια αρχή για τη σχετική μελέτη. Όσον αφορά στους καραγκιοζοπαίχτες, έχουν εντοπιστεί τέσσερα ονόματα: Χ. Σύλλας, Ντίνος (Κωνσταντίνος) Θεοδωρόπουλος, Χάρης Πατρινός και Μάκης (τον συναντάμε και σαν Mice ή Μικέ) Πατρινός.

Για τους δύο τελευταίους δεν γνωρίζουμε αν «Πατρινός» ήταν το παρατσούκλι τους επειδή κατάγονταν από την Πάτρα ή ήταν το κανονικό τους επίθετο. Επίσης αν είχαν κάποια σχέση συγγενική μεταξύ τους. Επικρατεί, πάντως, μεταξύ συλλεκτών και ερευνητών η εντύπωση ότι οι δύο «Πατρινοί» ταυτίζονται με τον Θεοδωρόπουλο, που για άγνωστους λόγους ηχογράφησε δίσκους με το ψευδώνυμο «Πατρινός». Και τούτο γιατί ο Θεοδωρόπουλος καταγόταν από την Πάτρα.

Είναι πράγματι περίεργη η σύμπτωση, οι τρεις από τους τέσσερις καραγκιοζοπαίχτες που έκαναν ηχογραφήσεις στην Αμερική να ήταν «Πατρινοί», δυο στο όνομα και ένας στην καταγωγή. Υπέρ της παραπάνω υποθέσεως συνηγορεί και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν στους καταλόγους των Ελλήνων καραγκιοζοπαιχτών (Τζούλιο Καΐμη 1935 και Σωτ.Σπαθάρης 1978), πρόσωπα με το επίθετο «Πατρινός». Ενώ είναι γνωστός στους δύο ο Ντ.Θεοδωρόπουλος και η θητεία του στην Αμερική.

Εναντίον, τώρα, της παραπάνω υποθέσεως υπάρχουν τα εξής στοιχεία:

α) Ο Ντίνος Θεοδωρόπουλος επιστρέφει στην Ελλάδα το 1930 και συνεχίζει εδώ την

καριέρα του (πληροφορία από την κόρη του Σοφία). Ο Μάκης Πατρινός, όμως, εμφανίζεται στη δισκογραφία της Αμερικής και την περίοδο 1945-50, ηχογραφώντας στις εταιρείες VICTORY RECΟRD και LIΒΕRΤΥ RECΟRD Cο. Συγκρίνοντας τα παραπάνω, βγαίνει το συμπέρασμα ότι αποκλείεται να ταυτίζεται ο Ντ. Θεοδωρόπουλος με τον Μάκη Πατρινό.

β) Η κόρη του Θεοδωρόπουλου (Σ.Σ. Σοφία) μάς είπε ότι ουδέποτε ο πατέρας

της ανέφερε οτιδήποτε για Χάρη ή για Μάκη Πατρινό. Κάποτε μάλιστα, ο μελετητής του

Καραγκιόζη Αθ. Φωτιάδης της έστειλε μια κασέτα με ηχογραφήσεις του Χάρη Πατρινού,

λέγοντας πως είναι του πατέρα της. Η ίδια, όμως, ακούγοντας την δεν μπόρεσε να βεβαιωθεί ότι ήταν η φωνή του πατέρα της. Πρέπει, μάλλον, να αποκλείσουμε την περίπτωση ο Ντ.Θεοδωρόπουλος να ταυτίζεται και με τον Χάρη Πατρινό.

Τι ακριβώς, λοιπόν, συμβαίνει με τους Πατρινούς, δεν είμαστε σε θέση να το ξέρουμε.

Άλλο χαρακτηριστικό πολλών ηχογραφήσεων της Αμερικής, είναι ότι οι καραγκιοζοπαίχτες τοποθετούν εκεί τη δράση του Καραγκιόζη. Επίσης, χρησιμοποιούν στα κείμενά τους πολλές αγγλικές λέξεις και τον τρόπο ομιλίας των Ελλήνων μεταναστών.»

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).