386. PAN-VOX PAN 6237 ΤΖΙΝΕΒΡΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ- ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ 1970

Τζινεβράκης (Τζινευράκης) Εμμανουήλ- Θεοδωράκης Εμμανουήλ (Θοδωρομανώλης) PAN-VOX PAN 6237 Όταν βαθειά πονεί η καρδιά (Συρτός) - Με το διαστημόπλοιο (Νέος συρτός) 1970- 45rpm- 7''

 

«Σπουδαίος μουσικός ο Μανώλης Τζινευράκης (βλέπε και ανάρτηση 298). Τεχνίτης στο βιολί, αλλά και στο θιαμπόλι. Γεννήθηκε το 1924 στα Νοχιά Κισσάμου και καταγόταν από την μουσική οικογένεια των Τζινευράκηδων. Πολυτάλαντος μουσικός, γνώστης της τοπικής μουσικής κουλτούρας, δίδασκε, επιδιόρθωνε όργανα και παρόλη την αναπηρία του - είχε τραυματιστεί στο πόδι στα χρόνια του εμφυλίου - έδινε το παρόν σε κάθε εκδήλωση που τον καλούσαν.

Από μικρό παιδί έμαθε θιαμπόλι και ήταν ο μοναδικός που έπαιζε συρτό με θιαμπόλι.

Βιολί του έμαθε ο Βολάνης από την Καληδονία, προπολεμικά.

Έμεινε στην Νέα Χώρα στα Χανιά το 1954 όταν ήταν ήδη φτασμένος μουσικός.

Συνεργάστηκε με τον Μανώλη Θεοδωράκη, τον Μανώλη Νταουντάκη, τον Γιώργη Γομπάκη, τον Ναύτη, τον Π. Καστάνη, Π. Καρμπαδάκη και άλλους πολλούς. Το ρεπερτόριο του ήταν πλουσιότατο από συρτά, πεντοζάλι, ρουμαθιανή σούστα, κοντυλιές, καλαματιανά, νησιώτικα κ.α.
Δυστυχώς, αυτός ο σημαντικός μουσικός έφυγε πολύ ξαφνικά από την ζωή το 1985, αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Σήμερα, οι παλιές ηχογραφήσεις του, μας θυμίζουν την όμορφη δεξιοτεχνία του, αλλά και την σπουδαία του προσφορά στα μουσικά δρώμενα των Χανίων.»

«Ο Μανώλης Θεοδωράκης (βλέπε και ανάρτηση 193) του Ευσταθίου (ή Τράικο αδελφός της συγγραφέα και ποιήτριας Βικτωρίας Θεοδώρου),  γεννήθηκε το 1923 στη γειτονιά Νησί των Τοπολίων Κισσάμου.

Ξεκίνησε να δουλεύει σε ένα κουρείο στα Χανιά, όπου ήρθε σε επαφή με διάφορους μουσικούς κι εκεί πρωτόπιασε το λαγούτο. Κουρέας στο κύριο επάγγελμα του, σταδιοδρόμησε για αρκετά χρόνια στην κρητική μουσική. Πολύ καλός στις δημόσιες σχέσεις για εκείνη την εποχή, συνεργάστηκε με τους κορυφαίους βιολιστές και λυράρηδες όπως ο Μιχ.Κουνέλης, ο Δημήτρης Χριστοφοράκης, ο Νικ.Σαριδάκης ή Μαύρος, ο Νικ.Χάρχαλης, ο Στρατής Γαλαθιανός, ο Μιχ.Παπαδάκης ή Πλακιανός Σπύρο Σηφογιωργάκη κ.α.

Βέβαια, δεν έπαιξε μαζί τους λόγω των καλών δημοσίων σχέσεων μόνο, αλλά και λόγω της πολύ καλής του τεχνικής πάνω στο λαγούτο. Μπορούσε να κλειστεί σε ένα δωμάτιο και να αυτοσχεδιάζει στο όργανο του με τις ώρες. Επίσης, έπαιξε με τους δύο κορυφαίους λυράρηδες του Ρεθύμνου, τον Θ.Σκορδαλό και τον Κ.Μουντάκη. Μάλιστα, με τον Μουντάκη εμφανίστηκαν από κοινού στην κινηματογραφική ταινία "Το νησί των γενναίων". Έπαιξε πολλές φορές στο ραδιόφωνο και έλαβε μέρος σε αρκετές ηχογραφήσεις με τον Δημ.Χριστοφοράκη και τον Γαλαθιανό. Απεβίωσε το 1997.»

Κισσαμίτικα παιξίματα στο σημερινό δισκάκι, από δύο δεξιοτέχνες του είδους. Οι μαντινάδες στο κλίμα της ¨τότε¨ εποχής (σε εμπορικό στυλ θα έλεγα).

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

385. PANIVAR PA-235 ΣΠΥΡΙΔΑΚΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ- ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ 1970

Σπυριδάκης Στέφανος (Στεφανής)- Σταυρουλάκης Φραγκίσκος PANIVAR PA-235 Μαλεβιζιώτης - Εσβείσανε οι όρκοι σου (Συρτός) 1970- 45rpm- 7''

«Μαλεβιζιώτης ή Καστρινός Χορός ή Πηδηχτός, λέγεται γιατί πρωτοχορεύτηκε στην επαρχεία Μαλεβιζίου στο Ηράκλειο και Καστρινός γιατί το Ηράκλειο λέγεται Κάστρο και  κάνει την εμφάνιση του σε όλη την Κρήτη κατά την διάρκεια του '20.

Χορός ζωηρός, γοργός, ηρωικός και εντυπωσιακός, αλματώδης, ενθουσιώδης, δυναμικός που αφήνει τον χορευτή ή τη χορεύτρια που σέρνει το χορό να αυτοσχεδιάσει και αποτελείται από οχτώ βήματα μπροστά και οχτώ πίσω . Χορεύεται από άντρες και γυναίκες μαζί, πιασμένοι σε σχήμα κύκλου με τα χέρια πιασμένα από τις παλάμες στο ύψος των ώμων αλλά με τους αγκώνες λυγισμένους, σε ρυθμό με μέτρο 2/4, με τη συνοδεία της λύρας ή του βιολιού, με λαγούτο, μαντολίνο ή ασκομαντούρα.

Οι βηματισμοί από απλοί, γίνονται πιο σύνθετοι, πιο γρήγοροι με απότομες κινήσεις (στροφές), που σημαίνει ότι χρειάζεται αντοχή και να έχεις την ευχέρεια να κάνεις γρήγορες και τεχνικές φιγούρες.

Διακρίνεται για την ατομικότητα, τη δημιουργία και την δεξιοτεχνία του. Ο πρωτοχορευτής θεωρείται ο τεχνίτης και ο οδηγός των υπολοίπων χορευτών, ενώ έχει την δυνατότητα να δείξει τη δεξιοτεχνία του κάνοντας παραλλαγές στα απλά βήματα, με καθίσματα, με ρυθμικά χτυπήματα των χεριών στα πόδια (ταλίμια), με απότομες στροφές στον αέρα, να αποσπάται του κύκλου με ρυθμικά χτυπήματα των ποδιών του στο έδαφος, πάντα μετρημένος και χωρίς υπερβολές.

Η γυναίκα πιάνει συχνά στο χορό πρώτη, με χάρη και θηλυκότητα, κάνοντας πολλές στροφές στο χέρι του άντρα και μερικές φορές, αποσπώμενη του κύκλου, χωρίς να απομακρύνεται από τον άντρα.

Η προέλευση του χορού έχει τις ρίζες του στη Μινωική εποχή, αφού στα ελληνικά γραπτά συναντούμε  ένοπλους επαναστατικούς χορούς, όπως τον Ορσίτη (αρχαίος Κρητικός χορός), όπου ο Αθηναίος μας λέει ότι έχει τις ρίζες του στην αρχαία Πυρρίχη.

Ο Γεώργιος Χατζηδάκις γύρω στο 1909 μας περιγράφει μια χαρακτηριστική φιγούρα του αυτοσχεδιασμού του μπροστινού: “άλλοτε ο οδηγός του χορού αποσπάται του κύκλου και χορεύει μόνος κρούοντας χείρας, άλλοτε πάλιν υψών τους πόδας κτυπά αυτούς με τα χείρας του εν ρυθμό. Οι πλέον ευκίνητοι στηριζόμενοι δια της μία χειρός επί του δευτέρου χορευτού και υψούντες το σώμα επί των ποδών, κάμπτουν τούτο προς τα όπισθεν, μέχρις ότου η κεφαλή αυτών εγγίζει το έδαφος. Ανορθούμενοι δ’ έπειτα αποτόμως εξακολουθούν χορεύοντας χωρίς να χάσουν τον ρυθμόν”.»

Στο σημερινό δισκάκι ο Σπυριδάκης Στέφανος (βλέπε και ανάρτηση 159) στη λύρα, με το Φραγκίσκο Σταυρουλάκη στο λαούτο. Όμορφα παιξίματα τόσο στο Μαλεβιζιώτη όσο και στο Συρτό.

Βιογραφικά στοιχεία δεν κατάφερα να βρω. Δισκογραφικά ο Στεφανής έχει δυο 45άρια, ένα αυτό της ανάρτησης 159 και το δεύτερο το σημερινό. Ο Φραγκίσκος Σταυρουλάκης έχει μόνο το σημερινό.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

384. PARLOPHONE GDSP 2652 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ- ΜΠΑΤΖΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ 1961

Αλεξανδροπούλου Αθανασία- Μπατζής Βασίλης PARLOPHONE GDSP 2652 Απόψ' η πούλια μάλωνε (Τσάμικος) - Το κλίμα πούχεις στην αυλή (Συρτός τα τρία) 1961- 45rpm- 7''

«Η Αλεξανδροπούλου Αθανασία (βλέπε και ανάρτηση 182), γεννήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου, στο Πεύκο Καλαβρύτων Αχαΐας το 1932. Από μικρή λάτρευε την μουσική, τραγουδούσε και χόρευε. Έμεινε ορφανή από πατέρα σε ηλικία 12 χρονών, αφού τον πατέρα της Θεόδωρο Αλεξανδρόπουλο (Κάκο), που βρέθηκε στα Καλάβρυτα το Δεκέμβριο του 1943, τον σκότωσαν οι Ναζιστές Γερμανοί μαζί με όλους τους Καλαβρυτινούς Έτσι η φτώχεια την ανάγκασε να φύγει από το χωριό και να αναζητήσει την τύχη της στην Αθήνα.

Ο Θεός την προίκισε με μια εξαιρετική φωνή και στα 18 της, σε ένα λεωφορείο την άκουσε  η γνωστή κριτικός ραδιοφώνου της εποχής Ηλέκτρα. Έπειτα την έστειλε να την ακούσουν στον Κρατικό Ραδιοφωνικό Σταθμό, όπου διευθυντής ήταν ο Σίμων Καράς. Τραγούδησε με την ορχήστρα της Γεωργίας Μηττάκη και οι παρόντες, καλλιτέχνες δημοτικής μουσικής, παραδέχτηκαν το πηγαίο ταλέντο της στην καλλιφωνία και την προώθησαν.

Διέπρεψε τραγουδώντας πολλές επιτυχίες της εποχής, όπως «Θέλω ν’ ανέβω σε βουνό να πιάσω φίλο τον αητό», «Λουλούδι τι εμαράθηκες» και άλλα.

Δισκογράφησε για την Columbia, Parlophone, Odeon και Minos. Συνεργάστηκε με τους: Βασίλη Μπατζή, Βασίλη Σκαλιώτη, Γιάννη Κουπά, Γιώργο Φλώρο, τον Κλαπαδώρα, τον Γούμενο, τον Χαλιγιάννη, τον Αραπάκη, Παναγιώτη Τζόγκα, Ηλία Παπαγεωργίου, Χρήστο Φαναρίτη και πολλούς άλλους εξαίρετους μουσικούς.

Δούλεψε για 13 χρόνια, στο περίφημο κέντρο δημοτικής μουσικής «ΕΛΑΤΟΣ» στην Ομόνοια της Αθήνας. Πόσοι και πόσοι συμπατριώτες μας, οι πρώτοι που έφυγαν από τα χωριά μας και άνοιξαν το δρόμο για μας τους νεότερους να εγκαταλείψουμε το χωριό, δεν διασκέδασαν ακούγοντας τη γλυκιά φωνή της περίφημης, εκείνα τα χρόνια, Αθανασίας, μετά από την κούραση της ημέρας, που τους θύμιζε τις ραχούλες στο χωριό τους;

Η Αθανασία Αλεξανδροπούλου, τραγούδησε επίσης σε χορούς και πανηγύρια σε όλη την Ελλάδα. Στις 05 Μαρτίου 2011 έφυγε από τη ζωή.»

«Ο Βασίλης Μπατζής (βλέπε και αναρτήσεις 120, 144 και 268) γεννήθηκε στο Εκκλησοχώρι Ιωαννίνων το 1923 και πέθανε 14 Μαρτίου του 1993. Ήταν γιος του Περικλή (Κλη) Μπατζή.

Συνεργάστηκε πολλά χρόνια στο κέντρο "Έλατος" με τον Νίκο Καρακώστα και πήρε πολλά απ αυτόν, ώστε το παίξιμό του να μοιάζει πολύ με του Καρακώστα. Ακέραιος και παραδοσιακός μουσικός, ήταν ίσως ο τελειότερος μετά την "παλιά φρουρά".

Έπαιζε εξίσου καλά το Ηπειρώτικο, το Μωραΐτικο, ακόμα και τα καμπίσια με ξεχωριστό δικό του τρόπο, δημιουργώντας τη δική του "σχολή" το Μπατζίδικο παίξιμο.

Χαρακτηριστικό είναι το παίξιμό του στο τραγούδι "Περιστεράκια όμορφα".

Με τον Αλέκο Κιτσάκη ηχογράφησε πάνω από 100 τραγούδια.

Σύμφωνα με τη Δέσποινα Μαζαράκη («Το λαϊκό κλαρίνο», Εκδόσεις «Κέδρος», σελ. 25-26), η «σκλήθρα» (σόι) των Μπατζαίων είναι η πιο αντιπροσωπευτική οικογένεια μουσικών της ηπειρώτικης περιοχής του Πωγωνίου, με παράδοση που χάνεται στον χρόνο. Γι’ αυτό και τα χορευτικά πωγωνίσια κομμάτια λέγονται και «μπατζήτικα».

Ο γενάρχης τους Θανάσης Μπατζής έπαιζε φλογέρα «πριν βγουν τα κλαρίνα».

Ο μοναχογιός του Λάμπρος Μπατζής (που γεννήθηκε το 1830) έπαιζε βιολί.

Οι 3 γιοι του Λάμπρου ήταν κι αυτοί μουσικοί: ο Χρηστος (Κίτσος) Μπατζής (1857-1942) έπαιζε λαούτο, ο Νικόλας Μπατζής (1863-1940) έπαιζε κλαρίνο (ήταν ο πρώτος που έπαιξε κλαρίνο σε όλα τα χωριά της περιοχής` είχε κλαρίνο «σι μπεμόλ», αλλά έπαιζε και τζουρά) και ο Βασίλης Μπατζής (1864-1932) έπαιζε βιολί.

Ο μοναχογιός του Χρήστου, Λάμπρος Μπατζής (γ. το 1913) έγινε βιολάτορας, κάνοντας βιολάτορα και τον γιο του Χρήστο Μπατζή (γ. το 1932).

Από τους 4 γιούς του Νικόλα, ο Περικλής (Κλης) Μπατζής (1887-1947), ο Κων/νος (Ντίνος) Μπατζής (1889-μετά το 1960) και ο Λάμπρος Μπατζής (γ. το 1901) έγιναν γνωστοί κλαριντζήδες, ενώ ο Γιώργος Μπατζής (γ. το 1899) έπαιζε ντέφι.

Από τους 2 γιους του Βασίλη, ο Χριστόφορος (Φόρος) Μπατζής έγινε βιολάτορας, ενώ ο Μιχάλης Μπατζής ήταν δεξιοτέχνης στο ντέφι.

Στη συνέχεια, οι 2 γιοι του Περικλή (Κλή), Νίκος Μπατζής (1910-1938) και Βασίλης Μπατζής (γ. το 1923) έγιναν φημισμένοι κλαριντζήδες, όπως άλλωστε και οι 2 γιοι του Ντίνου (που σκοτώθηκαν στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο) ο Μήτσος Μπατζής (1911-1940) και ο Αλέκος (Λέκος) Μπατζής (1926-1940).»

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

383. COLUMBIA SCDG 3104 ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ- ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ- ΨΩΜΙΑΔΗΣ ΔΑΝΙΗΛ 1962

Ιωαννίδης Δημήτρης- Καζαντζίδης Θεοχάρης- Ψωμιάδης Δανιήλ COLUMBIA SCDG 3104 Εμέν εβώρα και δροσίς (Χορός Διπάτ) - Εκεί σο πέραν τα ρασία (Χορός Τικ) 1962- 45rpm- 7''

«Η μουσική και ο χορός είναι δύο στοιχεία κάθε πολιτισμού που μας ενώνουν με τις ρίζες μας. Η μουσική φέρνει πάντα αναμνήσεις ενώ ο χορός είναι μία δραστηριότητα που ενώνει τις κοινότητες και τους ανθρώπους μαζί. Η μουσική και οι χοροί του Πόντου είναι ξακουστοί και δημοφιλείς έως και σήμερα. Βασικό στοιχεία των ποντιακών χορών, είναι ότι όλοι χορεύουν ισότιμα σε κύκλο χωρίς να υπάρχει πρωτοχορευτής που ξεχωρίζει. Από αυτό και μόνο φαίνονται οι ισχυροί δεσμοί της κοινότητας των Ποντίων, αλλά και ότι το σύνολο ήταν σημαντικότερο από το άτομο. Οι ποντιακοί χοροί είναι πολλοί με πιο γνωστούς το κότσαρι, το διπάτ’ και το πιτσάκ. Από τους χορούς μπορούμε να καταλάβουμε τις επιδράσεις που έχει δεχτεί κάθε περιοχή, αν έχει δεχτεί επίδραση από άλλες περιοχές του Πόντου ή και από άλλους λαούς, όπως οι Αρμένιοι ή οι Τούρκοι.

Με το ξεριζωμό ανακόπηκε η συνεχής εξέλιξη των χορών που βλέπαμε στην ιστορία των Ποντίων έως τότε, αλλά παρέμειναν οι συνδετικοί κρίκοι που ένωναν του Ποντίους ανά την υφήλιο. Όσον αφορά την μουσική, βασικό στοιχείο όλων των ποντιακών τραγουδιών είναι η ποντιακή διάλεκτος, η οποίο μένει έως και σήμερα να κρατάει ζωντανή την ντοπιολαλιά του Πόντου.

Καθώς οι κοινωνίες τότε ήταν κλειστές, τα ιδιαίτερα στοιχεία του πολιτισμού τους ήταν εύκολο να διατηρηθούν αναλλοίωτα. Στη σημερινή εποχή αυτό είναι πιο δύσκολο, αλλά όπως φαίνεται η ποντιακή μουσική και χοροί, έχουν καταφέρει να επιζήσουν και να ενώνουν Ποντίους, αλλά και μη έως σήμερα.

Διπάτ’ είναι χορός τελετουργικός, με έκδηλη την ηθική πραότητα. Λέγεται και ομάλ’ Τραπεζούντας από το όνομα της πόλης και της περιοχής που τον ανέδειξε. Χορεύεται στον κεντρικό και τον ανατολικό Πόντο, καθώς και στο Καρς. Στο Καρς η ονομασία του είναι διπλόν ομάλ’. Αποτελεί τη βάση ολόκληρης ομάδας χορών (γιετίερε, τάμζαρα).

Ο χορός διπάτ’ πήρε την ονομασία του από τα δύο ρυθμικά μέτρα ή πόδες ή πατήματα, δηλαδή 4/8 και 5/8, από τα οποία αποτελείται ο εννεάσημος ρυθμός, ή εννέα όγδοα (9/8), ρυθμός βαρύς, ήρεμος κι ευγενικός στον οποίο χορεύεται το διπάτ’.

Είναι χορός τελετουργικός, με έκδηλη την ηθική πραότητα, την ευγένεια και τη σεμνότητα της ψυχής που δεν την διαταράσσουν τα πάθη. Έχει χαρακτήρα ομαδικό, μορφή κυκλική και χορεύεται από άνδρες και γυναίκες, ανάλογος με τους αρχαίους σεμνοπρεπούς θρησκευτικούς χορούς.

Χαρακτηριστικό των αρχαίων θρησκευτικών χορών, που αποτελούσαν το τυπικό της αρχαίας λατρείας και θεωρούνται αρχαιότεροι από όλους, είναι ότι ήταν ήρεμοι, με αυστηρή αρμονία, κάποτε γοργού ρυθμού, και χορεύονταν γύρω από το βωμό με ύμνους ειδικούς, όπως ο παιάν και το υπόρχημα. Είχαν και αυτοί σύσταση τριαδική: μουσική-κίνηση-ποίηση.

Τα ίδια ακριβώς στοιχεία χαρακτηρίζουν και το χορό διπάτ’ και αξίζει να τονιστεί ότι πάνω στο ρυθμό του χορού αυτού, τον σοβαρό και μεγαλόπρεπο, είναι και όλα σχεδόν τα ακριτικά και τα άλλα δημοτικά ποντιακά τραγούδια.

Η σοβαρότητα του χορού αυτού φαίνεται και από το γεγονός ότι χορευόταν από πρόσωπα της σεβαστής κυρίως ηλικίας, γι’ αυτό και το διπάτ’, ομάλ’ Τραπεζούντας, λέγεται και «’κοδεσπενακόν ομάλ’», ομάλ’ δηλαδή αφιερωμένο στις οικοδέσποινες των ποντιακών οικογενειών.

Από την ονομασία του αυτή αλλά και από τον τρόπο που χορεύεται θεωρείται από πολλούς μελετητές ότι έλκει την προέλευσή του από τον αρχαίο τελετουργικό χορό προς τιμή της θεάς Εστίας, προστάτιδας της οικογένειας.

Χορεύεται σε κύκλο κλειστό, με μέτωπο στο κέντρο του κύκλου. Έχει δώδεκα βήματα, από τα οποία το δεύτερο, το έκτο και το δέκατο βρίσκονται στην άρση και τα υπόλοιπα στη θέση.

Η εκτέλεση της πρώτης τετράδας βημάτων μεταφέρει τον κύκλο αργά προς τα δεξιά και το κέντρο και δημιουργεί με την κίνηση αυτή μικρότερη περιφέρεια (η κίνηση προς το βωμό). Η δεύτερη τετράδα επαναφέρει τους χορευτές στη μεγαλύτερη κυκλική περιφέρεια του χορού, όπου χορεύεται αργά, και η τρίτη τετράδα των βημάτων για να κλείσει το σχήμα του ο χορός.

Οι διαφοροποιήσεις που συναντάμε στο χορό βρίσκονται ακριβώς σ’ αυτή την τελευταία τετράδα βημάτων η οποία, συνήθως, ξεκινάει με το αριστερό πόδι, σε αρκετές περιοχές όμως ο βηματισμός μπορεί να ξεκινάει με το δεξί ή ακόμη και να μην έχει τη χαρακτηριστική άρση.

Ο χορός διπάτ’ ονομάζεται και γιαβαστόν σε χωριά της περιοχής της Τραπεζούντας.»

Βιογραφικά στοιχεία για τον Δημήτρη Ιωαννίδη (βλέπε και αναρτήσεις 79 και 191), τον Θεοχάρη Καζαντζίδη και Δανιήλ Ψωμιάδη δεν έχω καταφέρει να συλλέξω. Εξαιρετικά παιξίματα στο σημερινό δισκάκι.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

382. ODEON G.A.8064 ΞΥΛΟΥΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ- ΞΥΛΟΥΡΗ ΟΥΡΑΝΙΑ- ΚΟΥΜΙΩΤΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1958

Ξυλούρης Νίκος (Ψαρονίκος- Ο Αρχάγγελος της Κρήτης)- Ξυλούρη (Μελαμπιανάκη) Ουρανία- Κουμιωτάκης Γεώργιος (Καμαράτος) ODEON G.A.8064 Δεν κλαίνε οι δυνατές καρδιές (Νέος συρτός Ανωγειανός) - Νησιωτοπούλα (Καλαματιανό) 1958- 78rpm- 10''

«Ο ¨Αρχάγγελος της Κρήτης¨ γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου του 1936 στα Ανώγια Ρεθύμνου. Ήταν μόλις πέντε ετών, όταν στις 13 Αυγούστου του 1941 οι Γερμανοί κατακτητές εισέβαλαν στο χωριό του και το έκαψαν. Οι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες στην κοιλάδα του Μυλοποτάμου, για να επιστρέψουν στον τόπο τους τρία χρόνια αργότερα, μετά την απελευθέρωση.

Τα πρώτα χρόνια στα κατεστραμμένα Ανώγια είναι φτωχικά και δύσκολα για την οικογένεια του Νίκου Ξυλούρη, όπως και για όλους τους συγχωριανούς του. Ο ίδιος φεύγει για το Ηράκλειο, για να μάθει γράμματα.

Το σχολείο, όμως, του είναι μάλλον αγγαρεία και ήδη έχει δείξει την κλίση του στη μουσική.

Μια μέρα βλέπει έναν συγγενή του να παίζει λύρα κι από τότε του καρφώνεται η ιδέα να μάθει αυτό το όργανο. Οι αντιρρήσεις του πατέρα του κάμπτονται από τον δάσκαλό του, που αναγνώρισε από νωρίς το ταλέντο του. Έτσι, σε ηλικία μόλις 10 ετών, αποκτά την πρώτη του λύρα, σταματά το σχολείο στην Γ’ Δημοτικού και μετά από ενάμιση χρόνο μαθητείας δίπλα στον λυράρη Λεωνίδα Κλάδο, ξεκινά να βγάλει το ψωμί του παίζοντας σε γάμους, βαφτίσια και γιορτές, σ’ όλη την Κρήτη.

Το 1953 ο 17χρονος Νίκος αφήνει πίσω το χωριό του, για να εγκατασταθεί στο Ηράκλειο. Πιάνει δουλειά στο κέντρο «Κάστρο» και με τα λεφτά που παίρνει πληρώνει ίσα ίσα το ενοίκιο για την κάμαρά του. Έχει ν’ αντιμετωπίσει τη μουσική της εποχής (ταγκό, βαλς, ρούμπα, σάμπα κλπ), καθώς και τους μεγάλους λυράρηδες που δεν τον βλέπουν με καλό μάτι. Οι καλοί φίλοι που έχει αποκτήσει στο Ηράκλειο τον βοηθούν, οργανώνοντας γλέντια, και το όνομά του αρχίζει σιγά - σιγά να γίνεται γνωστό στο ευρύ κοινό.

Σε μια αποκριάτικη γιορτή βλέπει την Ουρανία Μελαμπιανάκη, γόνο αριστοκρατικής οικογενείας, και την ερωτεύεται. Για ένα χρόνο της κάνει καντάδα κάθε βράδυ κάτω από το παράθυρό της, χωρίς στην πραγματικότητα να έχουν μιλήσει ποτέ.

Η ταξική τους διαφορά θα τους αναγκάσει να κλεφτούν και να παντρευτούν κρυφά, στις 21 Μαΐου του 1958. Μαζί θα αποκτήσουν δύο παιδιά, τον Γιώργη και τη Ρηνιώ.

Στο μεταξύ, η ανοδική πορεία του συνεχίζεται. Σκοπός του είναι να μάθει ο κόσμος τα τραγούδια της Κρήτης έξω από τα σύνορά της. Το Νοέμβριο του 1958 ηχογραφεί τον πρώτο του δίσκο με την εταιρία «Odeon» υπό τον τίτλο «Νησιωτοπούλα μου», παίρνοντας ως αμοιβή 150 δραχμές! Ο δίσκος γνωρίζει επιτυχία και η εταιρία του τον βοηθάει να κάνει κι άλλους, βγάζοντας τον από τις δύσκολες μέρες….»

Ο πρώτος γραμμοφωνικός δίσκος του Ψαρονίκου η σημερινή ανάρτηση με συνοδεία στο λαούτο τον Γιώργο Κουμιώτη και στα φωνητικά την γυναίκα του Ουρανία Ξυλούρη. Έτσι ξεκίνησαν όλα τα δισκογραφικά δρώμενα για τον Ψαρονίκο και αργότερα ακολούθησαν οι δισκογραφικές RCA, Musicbox, Columbia, His Master’s Voice, Keravnophone.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

381. LINDOS LS 2 ΣΚΕΥΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ- ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ- ΤΑΒΕΡΝΑΡΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ 1972

Σκευάκης (Διακουμάκης- Σκεβάκης) Νίκος- Μαρκογιαννάκης Ευάγγελος (Μαρκοβαγγέλης)- Ταβερναράκης Αντώνης LINDOS LS 2 Ηρακλειώτικες κονδυλιές - Συρτός Τυμπακιανός 1972- 45rpm- 7''

 

«Ο Νίκος Σκευάκης (Διακουμάκης- βλέπε αναρτήσεις 7 και 177) γεννήθηκε στο Τυμπάκι Πυργιωτίσσης του Νομού Ηρακλείου τον Γενάρη του 1931. Γιος του Γιώργη Διακουμάκη και της Γεωργίας το γένος Καβαδάκη..

Το 1938 πήγε στο δημοτικό αλλά το 1941 βγήκε μια κι όξω όπως ο ίδιος λέει..πήγε μέχρι την Τρίτη δημοτικού γιατί ήρθε η Γερμανική Κατοχή. Εκείνα τα πέτρινα χρόνια που το Τυμπάκι ισοπεδώθηκε από τους Γερμανούς  ο Νίκος ο Σκευάκης ήταν δέκα χρονών.

Η πρώτη του λύρα ήταν ένα φύλο από αθάνατο που είχε το σχήμα της λύρας και ο Νίκος ο Σκευάκης με το μαχαιράκι του το διαμόρφωσες σε λύρα με χορδές από γερμανικά καλώδια και η χαρά του ήταν τεράστια, 14 χρονών ντελικανιδάκι στο μποστάνι τους στην Πυργιώτισσα.

Έπαιζε όμως πιο πριν ο Νίκος ο Σκευάκης και μπουκόλυρα και με την κουτάλα κάνοντας τον λυράρη και έπαιξε λύρα χωρίς να του έχει δείξει ποτέ κανείς, ήταν έμφυτο, θεόσταλτο. Αυτοδίδακτος και αυθεντικός..

Όταν άκουσαν τον ο Νίκο Σκευάκη πρώτη φορά στο μετόχι να παίζει μαγικά ενθουσιάστηκαν στο Τυμπάκι οι χωριανοί και τον έσπρωχναν να τον πάνε στην πλατεία του χωριού για να τον δει ο κόσμος σαν ένα φαινόμενο.

Ο Νίκος ο Σκευάκης καθότανε μόνος τα βράδια στον στάβλο με τον λύχνο και έπαιζε όλη νύχτα γιατί αυτό ήταν που του άρεσε να κάνει.
Μια βραδιά τον άκουσε ο πατέρας του να παίζει και εντυπωσιάστηκε και την επομένη τον πήγε στο Ηράκλειο για να του πάρει την πρώτη επαγγελματική λύρα.

Από την ηλικία των 14 ετών έγινε λάτρης της Κρητικής λύρας ενός οργάνου που δεν άφησε ποτέ από τα χέρια.

Τον Νίκος Σκευάκη τον αποκαλούσαν το παιδί με τα ξανθά μαλλιά. 16 χρονών η φήμη του ήταν ξακουστή παντού και ήταν περιζήτητος. Κάθε βράδυ καντάδες και παρεάκια και γλέντια. Τότε πρωτόπαιξε και στο πρώτο του γλέντι που έγινε χαμός.

Το 1969 εγκατέλειψε το Τυμπάκι και σαν ανήσυχος καλλιτέχνης και άνθρωπος κατάφερε και τραγούδησε σε πολλά κέντρα της Αθήνας με τεράστια επιτυχία.

Πρώτο του κέντρο το κέντρο «ο σύντεκνος» στην πλατεία Κουμουνδούρου με συνεργάτη τον Νίκο Καδιανό από τους Βώρους που έγινε ο βασικός συνεργάτης του.

Το 1971 κυκλοφόρησε ο πρώτος του δίσκος με τίτλο “Σκληρά η Τύχη με χτυπά” που σημείωσε τεράστια επιτυχία.

Τραγούδησε για τους Κρήτες του εξωτερικού σε διάφορα μέρη του κόσμου όπως ο Καναδάς, η Αμερική, η Αφρική, η Αυστραλία, η Κύπρος και πολλές χώρες τις Ευρώπης γνωρίζοντας την αποθέωση. Έγινε θρύλος στο εξωτερικό.

Αφού επέστρεψε στην Ελλάδα δημιούργησε το δικό του στέκι στην Αττική το πασίγνωστο κέντρο “Γοργόνα” .

Για 15 και πλέον χρόνια ο Νίκος Σκευάκης στην “Γοργόνα” έδωσε τον καλύτερό του εαυτό διασκεδάζοντας με τον μοναδικό του τρόπο τους Κρήτες της Αττικής και όχι μόνο.

Από την Γοργόνα περάσανε όλοι οι καλλιτέχνες και όλοι οι σύλλογοι.

Η Κρητική μουσική οφείλει πολλά στον Νίκο Σκευάκη που συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα της.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε κάποιες από τις συνεργασίες του Νίκου Σκευάκη, με τον Νίκο Αλεφαντινό, τον Μανώλη Κακλή, τον Βασίλη Κατσαμά, τον Νίκο Καδιανό, τον Ανδρέα Βαρβατάκη κ.α.

Οι επιτυχίες του Νίκου Σκευάκη πολλές και διαχρονικές. Θα παίζονται μέχρι να υπάρχει Κρήτη και Κρητική Μουσική. “Απ’ την ζωή μου πέρασες”, “Γαρύφαλλο μου Κόκκινο”, “Σκληρά η Τύχη με χτυπά”, “Στον δρόμο μου τον σκοτεινό”, “Διώξε τσι μάνα τσι γιατρούς”, “Φωτιά με καίει και πονώ” είναι μερικές μόνο από τις δημιουργίες του σπουδαίου αυτού Ηρακλειώτη λυράρη.

Ο Νίκος Σκευάκης εκτός από λυράρης ήταν και καλός οργανοποιός έφτιαχνε με καμάρι τις λύρες και βιολόλυρές του.»

Στο σημερινό δισκάκι (το δεύτερο στη Lindos) μαζί με τον Σκευάκη, ο Μαρκοβαγγέλης και ο Ταβερναράκης Αντώνης στα λαούτα. Πληροφορίες και αρχεία, για τον πρώτο θα βρείτε σε προηγούμενες αναρτήσεις. Ο Αντώνης Ταβερναράκης, από τα Χουσταλιανά Ηρακλείου, ένας εξαίρετος λαουτιέρης που δυστυχώς έφυγε νωρίς.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).