296. COLUMBIA SCDG 4000 ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ 1970

Μαρκογιαννάκης Ευάγγελος (Μαρκοβαγγέλης)- Αποστολάκης Μιχάλης COLUMBIA SCDG 4000 1970- 45rpm- 7''

 

Ο Βαγγέλης Μαρκογιαννάκης ή Μαρκοβαγγέλης (βλέπε και αναρτήσεις 133,146,175,177,190 και 198) γεννήθηκε το 1936 στο Σπήλι του Ρεθύμνου από οικογένεια μουσικών. Ο πατέρας του έπαιξε λύρα, τα αδέρφια του Κώστας και Στέλιος λαούτο, ο Χαράλαμπος λύρα και μπουζούκι και ο Γιάννης λαούτο. Άρχισε σε ηλικία 12 χρονών, με πολύ ζήλο και αγάπη για το λαούτο αλλά και τη σύνθεση σκοπών και τραγουδιών.

Αργότερα ερχόμενος στην Αθήνα είχε την ευκαιρία να σπουδάσει και να αποκτήσει περισσότερες γνώσεις πάνω στο αντικείμενο που αγαπούσε τόσο πολύ, δηλαδή την μουσική. Ασχολήθηκε με το κοντραμπάσο στο οποίο πήρε και δίπλωμα από το Ωδείο Αθηνών.

Εργάσθηκε στην Κρατική Ορχήστρα των Αθηνών και στην Συμφωνική της ΕΡΤ. Παράλληλα έβρισκε μεγάλη ευχαρίστηση στο λαούτο. Συνεργάστηκε με τους αξέχαστους Θανάση Σκορδαλό και Κώστα Μουντάκη. Στη δισκογραφία είχε τη μεγάλη συνεργασία με το Νίκο Μανιά, η οποία απέφερε υπέροχα τραγούδια στο ύφος των ταμπαχανιώτικων, καθώς και με το Σπύρο Σηφογιωργάκη, το Μανώλη Κακλή, τον αδερφό του Γιάννη και άλλους. Επίσης έχει γράψει δίσκο σε συνεργασία με τον Μπάμπη Γαργανουράκη με τίτλο "Παίζω με το λαούτο μου". Ακολούθησαν πολλές συνεργασίες όπως με Ζ. Μελεσσανάκη, Καλογρίδη, Ροδάμανθο Ανδρουλάκη, Μάρκο Φουρναράκη, Παντελή Κρασαδάκη, Γιώργο Παπαδάκη, Στέλιο Μπικάκη και Μανώλη Αλεξάκη. Ο Βαγγέλης Μαρκογιαννάκης θεωρείται και είναι ένας εκ των κορυφαίων δημιουργών της Κρητικής μουσικής.

Ο Μιχάλης Αποστολάκης με καταγωγή το χωρίο Κεραμές, Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου. Δισκογραφικά τον συναντάμε σε τέσσερα 45άρια. Έχει συνεργαστεί με τον Μαρκοβαγγέλη, τον Μαρκογιάννη, τον Νίκο Μανιά και την Δέσποινα Σκαλίδη-Παπαδάκη.

Εξαιρετικός ο Μαρκοβαγγέλης στο λαούτο και αντίστοιχα στη λύρα και το τραγούδι ο Μιχάλης Αποστολάκης. Τα ορθογραφικά λάθη (δαίμων του τυπογραφείου) δεν τα αποφεύγει ούτε η Columbia. Δυστυχώς περισσότερα βιογραφικά για τον Μιχάλη Αποστολάκη δεν έχω καταφέρει να βρω.

Επίκαιρη ¨Η φοιτήτρια¨ αφού σε τρεις μέρες ξεκινάνε οι πανελλαδικές εξετάσεις και με τη σειρά μου να ευχηθώ καλή επιτυχία σε όσους εξετάζονται.  

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

295. PATHE X.80058 ΑΜΙΡΑΛΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΤΖΗΣ 1928

Αμιράλης Αντώνης (Παπατζής) PATHE X.80058 Συρτός Σηλυβριανός - Συρτός Πολίτικος 1928- 78rpm- 10''   

 

«Ο Αντώνης Αμιράλης ή «Παπατζής» γεννήθηκε το 1896 στο Κορδελιό της Σμύρνης και απεβίωσε στην Αθήνα το 1959. Ήταν συνθέτης, στιχουργός και ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες δεξιοτέχνες της αρμόνικας και κατόπιν του ακορντεόν. Έπαιζε επίσης βιολί και μπουζούκι.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 κυριαρχεί στις δισκογραφήσεις με αρμόνικα. Υπάρχουν προσφωνήσεις σε δίσκους «Γεια σου Παπατζή με την αρμόνικα σου!» «Ώπα! Αντώνη μου , μ’ έκαψες με τη φύσα σου», «Αντώνη μου! Άχ! Μ’ έχει πεθάνει η μισοφωνία σου, Αντωνάκη μου!» «Γεια σου Παπατζή μου, γεια σου!».

Είχε ηχογραφήσει 68 ορχηστρικά κομμάτια, εκ των οποίων τα 25 είναι γνωστά, ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονται σε χέρια συλλεκτών. Ήταν μουσικός μιας εποχής που οι συνθέτες με τους οργανοπαίχτες, τους στιχουργούς, τους τραγουδιστές είναι όλοι ένα, όταν το δημοτικό τραγούδι μεταλλάσσεται στην πρώτη του (καταγεγραμμένη, τουλάχιστον) ρεμπέτικη μορφή. Αυτή η εποχή ουσιαστικά «εκπαιδεύει» την επόμενη γενιά του ρεμπέτικου, που όλοι γνωρίζουμε και έχει περάσει πια στο DNA μας, τον Μάρκο, τον Τσιτσάνη κτλ. Οι νέοι μουσικοί που ήρθαν από τη Σμύρνη έδωσαν την αισθητική πλευρά αυτής της μουσικής.

Το ελληνικό λαϊκό τραγούδι των αστικών περιοχών ξεκίνησε βασικά με το Σμυρναίικο, το Πολίτικο και το ρεμπέτικο και στις αρχές είχε πολλές ομοιότητες με το παραδοσιακό και δημοτικό τραγούδι.

Οι πρώτες δισκογραφήσεις ρεμπέτικων έγιναν από το 1900 μέχρι το 1922 στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη και από το 1910 στην Αμερική, που μετά το 1917 πολλαπλασιάστηκαν.  Στην Αθήνα μέχρι το 1922 οι δισκογραφήσεις ήταν ελάχιστες. Οι περισσότερες έγιναν μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.

Το Σμυρναίικο άκμασε ήδη από τα τέλη του 19ου και  τις αρχές του 20ού αιώνα. Το ρεμπέτικο, με ρίζες που χάνονται στο 2ο ήμισυ του 19ουαιώνα και στο Σμυρναίικο, αναπτύχθηκε κυρίως γύρω στον Πειραιά  και άλλα μεγάλα λιμάνια, κυρίως μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 και ήκμασε μέχρι το 1952, οπότε και μεταλλάχτηκε σε αυτό που ονομάζουμε «λαϊκό».

Η αρμόνικα είναι αερόφωνο όργανο με μεταλλικές ελεύθερες γλωσσίδες, χειροκίνητη φυσούνα και κουμπάκια στο δεξί χέρι, πρόγονος του ακορντεόν. Πρωτοκατασκευάστηκε στις αρχές του 19ουαιώνα στη Βιέννη.

Είναι όργανο (ή μάλλον οικογένεια οργάνων) που, όπως και το ακορντεόν,  παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία.

Ήρθε στην Ελλάδα κυρίως από Μικρασιάτες πρόσφυγες και έγινε γνωστό με διάφορες ονομασίες (φύσα, φυσαρμόνικα, μισοφωνία ή μεσοφωνία, πολίτικη αρμόνικα κλπ), που αντιπροσωπεύουν παρόμοια ή και διαφορετικά όργανα.

Σε καταστήματα της Κωνσταντινούπολης ή της Σμύρνης πωλούνταν και αρμόνικες.

Η αρμόνικα χρησιμοποιήθηκε ευρέως στο Σμυρναίικο και το ρεμπέτικο από λαϊκούς οργανοπαίχτες, στην Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και την Αθήνα, από τα τέλη του 19ουαιώνα μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1930. Εγκαταλείφθηκε όταν τελικά την αντικατέστησε το ακορντεόν και σήμερα η αρμόνικα είναι πλέον άγνωστο όργανο στην Ελλάδα. Σε άλλες χώρες όμως (Αυστρία, Σλοβενία, Ιταλία, Πορτογαλία κ.α.) συνεχίζει να είναι δημοφιλής και να χρησιμοποιείται στη λαϊκή μουσική.

Η αρμόνικα είναι μικρότερη, ελαφρότερη και απλούστερη, αλλά και πιο δύσκολη στο παίξιμο από το ακορντεόν και έχει οξύτερο ήχο. Είναι διατονική, με διαφορετικές νότες στο άνοιγμα και το κλείσιμο της φυσούνας και γι’ αυτό απαιτεί συχνό και ταχύτατο ανοιγοκλείσιμο.

Οι Έλληνες λαϊκοί οργανοπαίχτες της αρμόνικας ανέπτυξαν ιδιαίτερη τεχνική, διαφορετική από τη δυτικοευρωπαική. Έπαιζαν πολύ δεξιοτεχνικά και μονοφωνικά τη μελωδία, χωρίς αλλαγές ηχοχρώματος (ρετζίστρα) και συνήθως χωρίς συνοδεία με μπάσα και συγχορδίες. Πολλές φορές αντικαθιστούσαν το βιολί ή σπανιότερα έπαιζαν μαζί μ’ αυτό και το παίξιμό τους έμοιαζε με το παίξιμο του βιολιού.

Προφανώς χρησιμοποιούσαν αρμόνικες με περισσότερες από μία σειρές κουμπιών, με δυνατότητα για χρωματική κλίμακα.

Δεν είναι γνωστό το ακριβές είδος αρμόνικας που χρησιμοποιήθηκε στις δισκογραφήσεις. Επίσης πολλές φορές οι ονομασίες αρμόνικα και ακορντεόν συγχέονται.»

Εξαιρετικός ο Παπατζής στο σημερινό δίσκο γραμμοφώνου.  Ιδιαίτερα στο ¨Σηλυβριανό συρτό¨.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

294. ASTRON AS-308 ΤΣΙΜΠΛΑΚΗΣ ΜΠΙΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1968

Μπίλης Τσιμπλάκης Γεώργιος ASTRON AS-308 Το τζάκι να καπνίζει (Συρτός) - Έφυγα και μετάνιωσα (Μπάλος) 1968- 45rpm- 7''

«Ο Γιώργος ο Μπίλης (βλέπε και ανάρτηση 187) γεννήθηκε στο ∆αµαριώνα της Νάξου και το όνομα του ήταν Γεώργιος Τσιµπλάκης (Μπίλης ήταν το καλλιτεχνικό του). Από νωρίς ασχολήθηκε µε τη μουσική και δεν άργησε να φανεί το πηγαίο ταλέντο του ειδικά στο στίχο. Υπήρξε ένας από τους παραγωγικότερους δημιουργούς αφού υπολογίζουμε ότι έγραψε πάνω από 250 τραγούδια. Την συντριπτική τους πλειοψηφία εκτέλεσε ο ίδιος, µε την χαρακτηριστική του φωνή και τους περίφημους λαρυγγισμούς του που έδιναν µια άλλη, πολύ όμορφη νότα στις εκτελέσεις του. Τα τραγούδια του Γιώργου Μπίλη θα μπορούσαν να χωριστούν µε βάση τη θεματολογία τους, σε τέσσερις κατηγορίες : Τα αμιγώς ερωτικά, του μετανάστη, τα ιστορικά και τέλος τα σατυρικά.

Στα ερωτικά του κινήθηκε στα γνωστά νησιώτικα θέματα  και μέτρα και στηρίχθηκε στις µμουσικές φόρμες που κυριαρχούσαν . Χαρακτηριστικότερα τραγούδια του που έγιναν και μεγάλες επιτυχίες η «Καπετάνισσα» και το «Αγαπώ έναν ψαρά». Στα τραγούδια του μετανάστη εξέφρασε όλη την αγωνία του νεόφερτου στην Αθήνα µ' ένα ιδιαίτερο τρόπο απόλυτα φυσικό και κατανοητό, δημιουργώντας εικόνες και συναισθήματα που µόνο ένας γνήσια λαϊκός καλλιτέχνης που κάνει τη ζωή του, την εμπειρία του και τις αγωνίες του τραγούδι, μπορεί . Κλασικό και χαρακτηριστικό τραγούδι του που έγινε και μεγάλη επιτυχία το θρυλικό πλέον «Μου σφυρίζει ο τροχονόμος». Σ' αυτή την ενότητα εντάσσονται και τα τραγούδια που έχουν ως θέμα τους τη νοσταλγία του γενέθλιου τόπου αλλά και την επιθυμία της επιστροφής . «Αθήνα σε βαρέθηκα», «Είχα µια βάρκα στο νησί», «Το παράπονο του σκύλου» έγραψαν τη δική τους ιστορία στο χώρο του νησιώτικου.

«Ένα αμπέλι κι ένα σπίτι που 'χω κάτω στο νησί,

δεν τ' αφήνω να µου δίνουν την Αθήνα τη μισή»

Στα ιστορικά του τραγούδια αποδίδει έμμετρα γνωστά ιστορικά θέματα µε τον δικό του ξεχωριστό τρόπο . «Του Όθωνα η σέλλα» και το «Κριός κι απόκριος να γίνω» καταγράφουν δύο ευρύτατα γνωστές διηγήσεις για αντίστοιχα περιστατικά μεταφέροντας τα µε περίτεχνο τρόπο από την λαϊκή αφήγηση στη λαϊκή μουσική. Όμως , όπως κάθε αυθεντικός λαϊκός καλλιτέχνης, έτσι κι ο Γιώργος Μπίλης είναι παράλληλα και ένας έγκυρος χρονογράφος. Έτσι μέσα από τα τραγούδια του περιγράφει πρόσωπα και καταστάσεις από την πολιτική ζωή του τόπου αλλά και γεγονότα γενικότερου ενδιαφέροντος : «Αντρέα και Μητσοτάκη», «Όλοι λένε παραμύθια»,  «Μ έκαψε η εφορία» αλλά και «Ο Μήτρος στο γήπεδο» και ένας ολόκληρος δίσκος ( «Μια βραδιά στη Λισσαβόνα» )για την επιτυχία της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου στην Πορτογαλία το 2004.

Τα τραγούδια που έκαναν γνωστό τον Γιώργο Μπίλη σ' ένα ευρύτερο κοινό ήταν τα σατυρικά του. Η περιβόητη «Χήρα η κακομοίρα», «Η ζωντοχήρα κι ο γιατρός», «Ο πύραυλος», «Το βιάγκρα» και τόσα άλλα σχολίασαν σκωπτικά δύσκολα θέματα για τη δισκογραφία χωρίς όμως να προκαλέσουν ή να υπάρξουν αντιδράσεις . Κι αυτό οφείλεται στην όλη εικόνα του λαϊκού αυτού καλλιτέχνη και στον περίτεχνο αυθόρμητο πηγαίο τρόπο που απέδιδε αυτά τα κατά πολλούς απαγορευμένα θέματα . Χωρίς ίχνος και υπόνοια χυδαιολογίας έπαιξε µε τα γενετήσια ένστικτα και τη φυσική ροπή προς τον έρωτα κάθε φυσιολογικού ανθρώπου και κατάφερε να τα προσαρμόσει στην απλή και αποδεκτή τους μορφή. Χαρακτηρίστηκε ως ένας σύγχρονος Αριστοφάνης..

Λίγα αλλά πολύ όμορφα ήταν και τα λαϊκά τραγούδια κυρίως ζεϊμπέκικο που έγραψε. Το κλασικότερο όλων, το «Πήγα να δω ένα φίλο µου», ακόμα και σήμερα τραγουδιέται και συγκινεί. Όσον αφορά την μουσική επένδυση των στίχων του, ο Γιώργος Μπίλης όπως προείπαμε στηρίχθηκε στους γνωστούς δρόμους της νησιώτικης μουσικής κλίμακας, πάτησε πάνω σε κλασικά κομμάτια της και διεύρυνε κάποιες παρυφές της. Την σεβάστηκε και δεν την καπηλεύτηκε. Την απέδωσε σωστά και χωρίς ακρότητες. Στα πλαίσια των δικών του φωνητικών δυνατοτήτων δημιούργησε ένα χαρακτηριστικό και προσωπικό στυλ, άμεσα συνδεδεμένο µε τα θέματα που διαπραγματεύτηκε.

Η έννοια του επιτυχημένου διασκεδαστή ίσως τον χαρακτηρίζει περισσότερο απ' αυτήν του τραγουδιστή. Ήταν τραγουδοποιός µε όλη τη θετική σημασία της λέξης. Εντύπωση επίσης προκαλεί το γεγονός ότι στη δισκογραφία του χρησιμοποιεί σε πάρα πολλά τραγούδια του παράλληλα µε το βιολί ή και µόνο του το κλαρίνο. Στη κοινωνική του ζωή ο Γιώργος ήταν αυτό που τον χαρακτηρίζει και στα τραγούδια του: απλός, λιτός, σκωπτικός, πρόσχαρος, κοινωνικός, σεμνός. Αν και γνώρισε την τεράστια επιτυχία ως καλλιτέχνης και την αποθέωση στην πίστα και στο πατάρι των κέντρων και των πανηγυριών, τις ίδιες στιγμές ήταν και ένοιωθε μετανάστης, βοσκός, ψαράς, αμπελουργός. Ήταν χαρά να συμμετέχει στις παρέες των συμπατριωτών του και το έκανε πολύ συχνά χωρίς να αποστασιοποιηθεί ποτέ απ' αυτές. Και φυσικά µε το πηγαίο χιούμορ του, την αυθεντικότητα του, την περιπαιχτική του διάθεση και τον καλοκάγαθο χαραχτήρα του γινόταν σημείο αναφοράς σε κάθε κοινωνικό περίγυρο. Η ευκολία του στη στιχοπλοκία και οι εύστοχες αναφορές του σε πρόσωπα και γεγονότα τον έκαναν περιζήτητο σε παρέες και γλέντια.

Μαζί µ'αυτόν έφυγε και µια ολόκληρη σχολή του νησιώτικου τραγουδιού, ειδικά στη σατυρική του διάσταση.»

Δυο πολύ όμορφα τραγούδια, ιδιαίτερα ο μπάλος, από τον Γιώργο Μπίλη στο σημερινό δισκάκι. Δυστυχώς τα μέλη της ορχήστρας δεν αναφέρονται, πιθανότατα όμως να είναι τα ίδια με την ανάρτηση 187.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

293. LYRA LS 1120 ΣΠΙΝΟΥΛΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ- ΑΛΑΜΑΝΟΣ ΠΕΤΡΟΣ- ΑΔΕΛΦΟΙ ΣΠΙΝΟΥΛΑ 1965

Σπίνουλας Αθανάσιος- Αλαμάνος Πέτρος- Αδελφοί Σπίνουλα LYRA LS 1120 Γαστουριώτικος (Συρτός Κερκυραϊκός) - Μεσιώτικος (Συρτός Κερκυραϊκός) 1965- 45rpm- 7''

«Ο Θανάσης Σπίνουλας (βλέπε και ανάρτηση 97) γεννήθηκε στο χωριό του Κάτω Γαρούνα στις 18 Μαρτίου του 1930.
Τα πρώτα του βήματα έκανε το 1950, όταν άρχισε να συμμετέχει στις εκδηλώσεις του χωριού του. 

Το πρώτο του συγκρότημα το δημιούργησε το έτος 1950, με τον ίδιο στο βιολί, με τον Σπυρίδωνα Καρδάμη του Κωνσταντίνου στην κιθάρα και το τραγούδι και τον Τάσο Σκιαδόπουλο, ο οποίος αργότερα αντικαταστάθηκε από τον Πέτρο Αλαμάνο στο ακορντεόν.

Στο συγκρότημα το δικό του συμμετέχει για πρώτη φορά το ακορντεόν και από τότε καθιερώθηκε στην τοπική ορχήστρα. Με το συγκεκριμένο συγκρότημα συνεργάστηκε μέχρι το έτος 1960. Μετά η πορεία του είναι γνωστή. Ήταν λάτρης του χωριού του Κάτω Γαρούνα και κάθε χρόνο στην εορτή του Αγίου Παντελεήμονος η ορχήστρα του συνόδευε την πανηγύρι του χωριού του.

Το 1964 αναχώρησε για τη Γερμανία και το 1977 όταν επέστρεψε από την Γερμανία έγινε περιζήτητος λόγω του ήχου και της φωνής του που του είχαν ήδη δώσει μια θέση στην καρδιά των Κερκυραίων.

Αυτοδίδακτος, βιρτουόζος στο βιολί  χάρισε απλόχερα το δικό του αποτύπωμα στην παραδοσιακή κερκυραϊκή  μουσική ενώ υπήρξε δάσκαλος για πολλούς μουσικούς.

Θέλοντας να διευρύνει τις μουσικές του γνώσεις ο Θανάσης Σπίνουλας πήγε σε σχολή των Ιωαννίνων και επιστρέφοντας στο νησί έφερε μαζί του τα αργεντίνικα ταγκό και τους Ευρωπαϊκούς ήχους, πρωτοπόρος όπως πάντα.

Επίσης ήταν μέλος της εκκλησιαστικής Χορωδίας του Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνος πόλεως.

Ο Θανάσης Σπίνουλας συνόδευσε με το βιολί του κερκυραίες νύφες στα σκαλιά της εκκλησίας, έπαιξε για κορυφαίους ηθοποιούς όπως ο Ρότζερ Μουρ. Τραγούδησε τις ομορφιές του νησιού μας παρασύροντας στα βήματα του χορού κερκυραίους και ξένους θυμίζοντας σε όλους μας ότι «όλα σου είναι παραδείσια ουρανόσταλτη κυρά».

Το 2016  η χορωδία του πολιτιστικού κέντρου εργαζομένων και συνταξιούχων ομίλου ΟΤΕ Κέρκυρας του απένειμε στο δημοτικό θέατρο βραβείο για την προσφορά του  στο Κερκυραϊκό Παραδοσιακό τραγούδι.

Η τελευταία του εμφάνιση ήταν πριν πέντε χρόνια στις Μπενίτσες  στην εκδήλωση «μαζί χορεύοντας».

Ο Θανάσης Σπίνουλας, με τις μελωδίες του βιολιού του, την χαρισματικότητα και την πάντα ευγενική φυσιογνωμία του, ψυχαγώγησε γενιές Κερκυραίων. Ο Θανάσης Σπίνουλας σφράγισε τις μνήμες μας με τις μελωδίες του και την παραδοσιακή μουσική της Κέρκυρας και ήταν ο αγαπητός δικός μας Θανάσης.»

Το δεύτερο και τελευταίο 45άρι του Θανάση Σπίνουλα η σημερινή ανάρτηση. Όμορφοι Κερκυραϊκοί σκοποί δίνουν το επτανησιακό ηχόχρωμα.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

292. FIDELITY 7085 ΜΑΝΙΟΥΔΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ- ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ- ΔΕΔΕΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 1960

Μανιουδάκης Νικόλαος (Μανιάς-Μανιαδάκης-Αηδόνι της Κρήτης)- Καλομοίρης Γεώργιος (Γιωργαντός)- Δέδες Ιωάννης FIDELITY 7085 Τα δυο σου χέρια να κρατώ (Συρτός Αποκορονιώτικος) - Διαβάζω μεσ' τα μάτια σου (Συρτός Ηρακλειώτικος) 1960- 45rpm- 7'' 

«Ο Νίκος Μανιάς (Μανιαδάκης) γεννήθηκε το 1931 στην Επισκοπή Ρεθύμνου.

Τελευταίο παιδί μιας επταμελούς οικογένειας με μουσική παράδοση, παίρνει στα 16 του χρόνια το 1947, δώρο από έναν θείο του μια λύρα, την οποία όμως παράτησε σύντομα για χάρη του λαούτου. Την λύρα του την είχε αποκτήσει από τον Μανώλη Σταγάκη στο Ρέθυμνο, αλλά έπειτα από παρακίνηση του λυράρη Κυριάκου Μαυράκη από τη γειτονική Φυλακή Αποκορώνου, πήγε στα Χανιά από όπου με 700 δρχ απέκτησε το πρώτο του λαούτο.

Με πρότυπο του τον Γιάννη Μαρκογιαννάκη και με την κληρονομιά του περιβόητου συντοπίτη του θρύλου-λαγουτιέρη Σταύρου Ψυλλάκη ή Ψύλλου (ο πιο παλιός καταγεγραμμένος Ρεθεμνιώτης λαγουτιέρης του 20ου αιώνα), ο Νίκος Μανιάς ξεκίνησε την καριέρα του.

Την πρώτη του δημόσια εμφάνιση την κάνει σε ηλικία 16 ετών σε γάμο στην Επισκοπή, πλάι στον Κυριάκο Μαυράκη. Η πρώτη δισκογραφική δουλειά κυκλοφορεί σε δίσκο 78 στροφών με τον Κώστα Μουντάκη, μια συνεργασία που στην πορεία της απέφερε μερικά από τα πιο κλασσικά κομμάτια στην ιστορία της Κρητικής μουσικής.

Ο Νίκος Μανιάς συνεργάστηκε με μεγάλα ονόματα της Κρητικής μουσικής, όπως τον Θανάση Σκορδαλό, το Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη, το συντοπίτη του Μανώλη Κακλή, το Γιώργο Καλομοίρη, το Νίκο Σωπασή, το Βασίλη Σκουλά, το Γεράσιμο Σταματογιαννάκη, το Νίκο Τσαγκαράκη, το Γιάννη Σκαλίδη, κ.α., αλλά και με καλλιτέχνες από τη νεότερη γενιά όπως το Στέλιο Σταματογιαννάκη, το Χρήστο Στιβακτάκη, τους αδερφούς Φραγκιαδάκη, το Νίκο Ζωιδάκη, τον Κώστα Βερδινάκη.

Ερμήνευσε επίσης με ανεπανάληπτο τρόπο, σειρά κρητικών τραγουδιών, στο ύφος των λεγόμενων “αστικών” (βλ. ρεπερτόριο Φουσταλιέρη), που αποτέλεσαν σταθμό στην ιστορία της μουσικής της Κρήτης, όπως το “Αμέτεμε στην εκκλησιά”, “Πες μου και γιάιντα τη χτυπάς”, και άλλα συνθέσεις κυρίως του Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη.

Μεράκι και σεβασμός χαρακτήριζαν τον “άρχοντα”, το “αηδόνι” της Κρήτης, όπως κατά καιρούς είχε χαρακτηριστεί ο Νίκος Μανιάς.

Ο Νίκος Μανιάς έφυγε από τη ζωή στις 25 Μαΐου 2012.»

Στο σημερινό δισκάκι, το πρώτο του Νίκου Μανιά με τον Καλομοίρη συμμετέχει και ο Γιάννης Δέδες (βλέπε ανάρτηση 215) με την κιθάρα του. Στις ετικέτες γράφει ότι ο Γεωργαντός παίζει λύρα και στα δυο τραγούδια αλλά νομίζω πως κάνουν λάθος. Τα δυο τραγούδια κόπηκαν το 1960 σε δίσκο γραμμοφώνου (από τους τελευταίους-βλέπε φωτογραφίες στο φάκελο) και σε δυο 45άρια, το σημερινό και ένα extended που θα αναρτήσω αργότερα.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

291. PARLOPHONE GDSP 3167 ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ- ΞΥΛΟΥΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ- ΡΟΥΚΟΥΝΑΚΗ ΚΑΙΤΗ 1966

Μουντάκης Κώστας (Μουντόκωστας)- Ξυλούρης Ιωάννης (Ψαρογιάννης)- Ρουκουνάκη Καίτη PARLOPHONE GDSP 3167 Πότε θα κάνει ξαστεριά - Άσπρη παπίτσα του γιαλού 1966- 45rpm- 7''

«Ο Κώστας Μουντάκης γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου του 1926 στην Αλφά, χωριό του Δήμου Μυλοποτάμου. Ήταν το μικρότερο από τα επτά παιδιά του Νίκου και της Καλλιόπης Μουντάκη. Η καταγωγή της οικογενείας του είναι από τον Καλλικράτη Σφακίων και ο προπάππος του, ο Μανούσος, πρωτοπαλίκαρο του Χατζημιχάλη Νταλιάνη, σκοτώθηκε πολεμώντας τους Τούρκους στο Φραγκοκάστελλο στην Επανάσταση του 1827. Ο πατέρας του, που ήταν ικανός χορευτής αλλά και συνάμα καλός τραγουδιστής (είχε το παρατσούκλι «Κελαϊδής»), πέθανε τρεις μόλις μήνες μετά την γέννηση του Κώστα. Τον βάφτισαν στην ιστορική Μονή του Αρκαδίου.

Τελείωσε το δημοτικό το 1938 και πέτυχε στο ημιγυμνάσιο Πανόρμου, όμως δεν μπόρεσε να συνεχίσει τις σπουδές του εξαιτίας της δύσκολης οικονομικής κατάστασης που βρισκόταν η οικογένεια του. Εξάλλου ήδη είχε αρχίσει να τον τραβάει η λύρα, που είναι το κυρίαρχο μουσικό όργανο όχι μόνο στο χωριό του, αλλά και μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Λύρα έπαιζαν ο μεγάλος του αδερφός, ο Νικήστρατος και ο νονός του ο Στουμπούρης, ενώ ο δάσκαλος του υπήρξε ο Μήτσος ο Καφφάτος, ο καλύτερος δεξιοτέχνης του χωριού. Μία αυτοσχέδια λύρα από τάβλι, χορδές από ίνες «Αθάνατου» και δοξάρι με τρίχες από ουρά γαϊδάρου ήταν το πρώτο του όργανο όπου …«βοσκάκι ακόμα, κίνησε τα δαχτύλια του πάνω στις κοντυλιές της κρητικής μουσικής».

Παίζοντας για ώρες μόνος του, άρχισε να μαθαίνει τους σκοπούς και τα ξόμπλια τους, τα «μυστικά» της τεχνικής της λύρας και τελειοποίησε την τεχνική του έτσι ώστε, στην κατοχή (15χρονος πια) έπαιζε το στο καφενείο του χωριού για να ξεκουράσει το δάσκαλό του, το Καφάτο. Όταν λίγο αργότερα, μπόρεσε να «κρατήσει» μόνος του έναν ολόκληρο γάμο χρίστηκε πλέον επίσημα λυράρης! Απέκτησε μάλιστα και την πρώτη του «καλή» λύρα, το 1943, δίνοντας ένα ολόκληρο αρνί και 5 οκάδες τυρί. Ήταν βέβαια εποχή πείνας αλλά «…έτσι είναι, η τέχνη θέλει θυσίες».

Την περίοδο αυτή το Ρέθυμνο είναι ο χώρος όπου η κρητική μουσική γνωρίζει μιαν εξαιρετική ακμή με μεγάλους δεξιοτέχνες όπως ο Αντρέας Ροδινός, ο Γιάννης Μπερνιδάκης (Μπαξεβάνης), ο Αντώνης Παπαδάκης (Καρεκλάς), ο Στέλιος Φουσταλιέρης, που σηματοδοτούν το πέρασμα της σ’ ένα ύφος πιο επεξεργασμένο μέσα σ’ ένα περιβάλλον με ολοένα αυξανόμενες αστικές επιδράσεις.

Στα εργαστήρια των οργανοποιών η κρητική λύρα αποκτά τη σημερινή της μορφή, η τεχνική παιξίματος γίνεται όλο και πιο δεξιοτεχνική, το ρεπερτόριο εμπλουτίζεται και επεκτείνεται πέρα από τα τοπικά όρια, αποκτώντας πλέον παγκρήτια διάδοση. Σ’ αυτήν την εξελικτική διαδικασία ο Κώστας Μουντάκης θα συμβάλλει αποφασιστικά, ενδυναμώνοντας με την τέχνη του την παρουσία δεξιοτεχνών μουσικών που λειτουργούν ταυτόχρονα ως φορείς της λαϊκής παράδοσης αλλά και ως συνθέτες, με αναγνωρίσιμο προσωπικό ύφος και έργο. Το Φεβρουάριο του 1948 αφήνει για πρώτη φορά το χωριό του για ν’ ακολουθήσει μια πεντάχρονη στρατιωτική θητεία.

Κατατάσσεται στη Χωροφυλακή και τον φέρνουν στα Χανιά, όπου γνωρίζεται με τον Γιώργο και τον Στέλιο Κουτσουρέλη, με τους οποίους και συνεργάζεται παίζοντας για πρώτη φορά στον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό που διηύθυνε τότε ο Δασκαλάκης. Ένα χρόνο αργότερα (1949) μετατίθεται στην Αθήνα όπου βρίσκονται και άλλοι σπουδαίοι κρητικοί μουσικοί, όπως ο Θανάσης Σκορδαλός, ο Γιώργος Μουζουράκης κ.α.

Με τον Βυζιργιάννη για συνοδεία στο λαούτο, απευθύνεται στην ραδιοφωνία, που είχε τότε μεγάλη δύναμη στην προβολή της παραδοσιακής μουσικής, κάτω από την άγρυπνη επίβλεψη του Σίμωνα Καρά.

Παράλληλα κάνει στέκι του την τοπική ταβέρνα του Μπασιά (πίσω από την Αγία Ειρήνη, στην Αιόλου), όπου έπαιζαν μαζί του και οι δύο σπουδαίοι λαϊκοί βιολάτορες, Ο «Ναύτης» (Κωστής Παπαδάκης) και ο Αντρέας Μαριάνος.

Είναι η εποχή μετά τον πόλεμο που το βιολί εξακολουθεί να έχει μεγαλύτερη διάδοση σε σχέση με τη λύρα (σ.σ. είναι σαν να λέμε ότι το βιολί άρχισε να είναι περισσότερο «της μόδας») και χρειάστηκε σκληρός αγώνας των λυράρηδων, με βοηθό σε αυτήν την προσπάθεια τον Σίμωνα Καρά, για να ξανακερδίσει η λύρα τον τίτλο του εθνικού συμβόλου της κρητικής μουσικής. Αναμφίβολα σ’ αυτήν την προσπάθεια ο Κώστας Μουντάκης έπαιξε αποφασιστικό ρόλο.......»

Με ¨γκάζι¨ μπαίνει το σημερινό δισκάκι και πιάνει τις 45 στροφές το λεπτό (rpm) σε μερικά δεύτερα. Οι παρατηρητικοί θα καταλάβουν το γιατί από τις φωτογραφίες του δίσκου. Έτσι μπαίνει το ¨Ποτέ θα κάνει ξαστεριά¨ του Μουντάκη σε μια εξαίρετη διασκευή. Από την άλλη η ¨Άσπρη παπίτσα¨ δεν επηρεάζεται. Φοβερό συρτό με την Καίτη Ρουκουνάκη στο πρώτο μέρος και τον Μουντάκη στο δεύτερο στα φωνητικά. Από τα δύσκολα 45άρια το σημερινό και ο λόγος είναι η ¨ξαστεριά¨. Τα δυο αυτά τραγούδια δεν μπήκαν ποτέ στην ίδια συλλογή. Την παπίτσα την συναντάμε σε βινύλιο και την ξαστεριά σε cd. Δυστυχώς βιογραφικά στοιχεία για την Καίτη Ρουκουνάκη δεν κατάφερα να βρω.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

 

290. ST45 NB 0.28 ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ- ΔΡΕΤΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ- ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ- ΚΑΜΑΡΟΤΛΗ Χ. 1974

Παπουτσάκης Κώστας- Δρετάκης Γιώργος- Παπουτσάκης Ζαχαρίας- Καμαρότλη Χ. ST45 NB 0.28  Η ξενιτειά με πλάνεψε - Το τυχερό δεν χάνεται1974- 45rpm- 7''

 

Ο Κώστας Παπουτσάκης γεννήθηκε περίπου το 1950-51 (από το προσωπικό του προφίλ στο facebook τον βρίσκουμε φαντάρο το 1969). Επίσης τον συναντάμε το 1972 στη Γερμανία περιοδεία. Εκεί ηχογραφήθηκαν δυο 45άρια δισκάκια. Έκανε περιοδείες τόσο στο εσωτερικό όπου υπάρχουν Κρητικοί, αλλά και στο εξωτερικό  Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία και Γερμανία.

Δισκογραφικά έχει πέντε LP, δυο προσωπικά 45άρια και αρκετά CD. Έχει συνεργαστεί με τους παρακάτω: Παπουτσάκη Δημήτρη, Παπουτσάκη Ζαχαρία, Ross Daly, Παπουτσάκη Μαρίκα, Στεφανάκη Μαρία, Παπουτσάκη Γιάννη, Κρασαδάκη Παντελή, Λαμπράκη Χαρούλα, Χατζηδάκη Αντρέα, Γιαννάκη Άγγελο,

Δρετάκη Γιώργο, Ξυλούρη Γιώργο, Μανιά Νίκο, Κοκοτσάκη Νίκο, Τσαφαντάκη Βαγγέλη, Καρμπαδάκη Πέτρο, Χαιρέτη, Κουτσουρέλη Γιώργη, Καδιανό Νίκο, Βαρβατάκη Αντρέα, Σταυριανουδάκης Κυριάκο, Πετσάκη Μιχάλη, Παπουτσάκη Γιούλη, Αεράκη Στέλιο και πολλούς άλλους.

Διατηρεί το κέντρο ¨Ξεφάντωμα¨ στη Λεωφόρο Αθηνών.

Ο Γιώργος Δρετάκης γεννήθηκε στην Αγία Βαρβάρα στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1935
Ξεκίνησε να μαθαίνει Κρητικό Λαούτο αυτοδίδακτος από την ηλικία των 18 χρονών και άρχισε να γράφει στίχους και μαντινάδες και να συνθέτει μουσική από τα 25 του χρόνια.
Την πρώτη του ηχογράφηση με δικά του τραγούδια την έκανε το 1974 σε δισκάκι 45 στροφών που συμμετέχει και τραγουδά στην πρώτη πλευρά ο Κώστας Παπουτσάκης (σημερινό δισκάκι) και την δεύτερη λίγο μετά πάλι το 1974 (500 κόπιες) με συμμετοχή Ψαραντώνης, και Στέλιος Αεράκης.

Το σημερινό δισκάκι ηχογραφήθηκε το 1974 στο Düsseldorf της Γερμανίας σε μόνο 200 τεμάχια. Το εξώφυλλο σχεδιάστηκε και φωτομονταρίστηκε μερικά χρόνια μετά την ηχογράφηση του δίσκου από τον Νίκο Δρετάκη (τον Γιό του σύνθετη) που όμως δεν τυπώθηκε ποτέ και έτσι το δισκάκι δεν έχει εξώφυλλο. Ο Δρετάκης Γεώργιος αρρώστησε και έφυγε από την ζωή αφήνοντας πίσω του πολλές μαντινάδες και συνθέσεις που δυστυχώς δεν πρόλαβε να ηχογραφήσει ποτέ.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).