234. PANIVAR PA-484 ΚΟΚΟΤΣΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ- ΚΟΚΟΤΣΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ 1972

Κοκοτσάκης Δημήτρης- Κοκοτσάκης Νίκος PANIVAR PA-484 Αφού σ' αρέσουν οι φιλιές (Συρτός Αποκορονιώτικος) - Το αίμα μέσα στην καρδιά 1972- 45rpm- 7''

 

Τα περίφημα Κοκοτσάκια, ο Δημήτρης και ο αδερφός του Νίκος, με καταγωγή από τα Μεγάλα Χωράφια, Χανίων, στο σημερινό δισκάκι.

Δισκογραφικά έχουν μόνο ένα 45άρι (το σημερινό) και μια κασσέττα (άγνωστο εάν είναι εταιρίας) όπως με πληροφόρησε ο Ευτύχης Κουβαράκης. Το εξαιρετικό όμως παίξιμο, παρόλο το νεαρό της ηλικίας τους (1972 κυκλοφόρησε το δισκάκι) δεν είναι δύσκολο να το διακρίνει κάποιος.

Ο Δημήτρης και ο Νίκος παίζουν στο παλιό κούρντισμα: Λα-Ρε-Σολ-Ντο και στο βιολί και στο λαγούτο, όπως μας πληροφορεί ο Γιώργος Βαβουλές! Αυτά βέβαια για μένα που δεν είμαι μουσικός είναι ¨ψιλά γράμματα¨. Αυτό που καταλαβαίνω εγώ είναι, ότι παρόλο που χρησιμοποιούν την Χανιώτικη ζυγιά βιολί-λαούτο, το παίξιμο τους δεν είναι ¨επιθετικό¨ όπως το Κισσαμίτικο, αλλά έχει πάρει στοιχεία από ανατολικά των Χανίων που συνορεύουν με Ρέθυμνο.

Στα Μεγάλα Χωράφια, εδώ και χρόνια εμφανίζονται στο κέντρο τους το ¨Αηδόνι¨, από όπου είναι τραβηγμένη η φωτογραφία του Νίκου Κοκοτσάκη με τον Φαντάκη Μανώλη.

Περισσότερα βιογραφικά όπως και φωτογραφικό υλικό θα προστεθούν αργότερα.

Να ευχαριστήσω το Γιώργο Βαβουλέ για τις πληροφορίες και τον Ιδομενέα Παπαδογιάννη για το σκανάρισμα του δίσκου του, που είναι σε καλύτερη κατάσταση.  

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

233. HIS MASTER'S VOICE 7PG 2835 ΣΚΟΡΔΑΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ- ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ- ΣΚΟΡΔΑΛΟΥ ΜΑΙΡΗ- ΜΟΥΖΟΥΡΑΚΗ ΡΟΥΛΑ 1960

Σκορδαλός Αθανάσιος- Μαρκογιαννάκης Ιωάννης (Μαρκογιάννης)- Σκορδαλού Μαίρη (Μαρία)- Μουζουράκη (Λίτινα) Ζαφειρία (Ρούλα) HIS MASTER'S VOICE 7PG 2835 Θάλασσα μπλάβη κι' αρμυρή (Καλαματιανός) - Γλυκά που βγαίνει απ' το βουνό (Νέος Σπηλιανός Συρτός) 1960- 45rpm- 7''

«Σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Βήμα Ρεθύμνης», το Σάββατο 24 Μαρτίου 1951, διαβάζουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα σχετικά με την παρουσία τους στα μουσικά δρώμενα του Ρεθύμνου:

Ένα μπράβο. Αξίζει να γραφούν δύο ακόμη λόγια για το χορό της Λύρας. Ήταν, χωρίς αμφισβήτηση, ο επιτυχέστερος χορός των απόκρεω, απέδειξε δε πόσον εξακολουθεί να συγκινήται ο λαός μας με τους Κρητικούς χορούς και την λύρα. Ο κ. Θανάσης Σκορδαλός έδειξε όλη την ωργανοτικότητά του, κατορθώσας να συγκεντρώσει τόσον κόσμο, να δημιουργήσει τόσο κέφι. Άξιοι χορευτές, όπως ο κ. Σταμάτης Παπαδάκις, ωραίες Σπηλιανές και Ρεθεμνιώτισσες προσέδωσαν γραφικότητα στη βραδυά της οποίας το μουσικό μέρος εκράτησε λαμπρότατα ο κ. Σκορδαλός στη λύρα, οι κ. Ι. Μπερνιδάκις και Μαρκογιαννάκις στο λαγούτο. Η ορχήστρα του κ. Νίκου Περπιράκι αρίστη, όπως πάντοτε.

Αξίζει επίσης να εξαρθή η ευγενής και φιλάνθρωπος χειρονομία του κ. Σκορδαλού υπέρ του Φιλοπτώχου Ταμείου εις ο εδώθησαν αι εισπράξεις εκ του λαχείου. Αξία ίσης εξάρσεως είναι και αι προσφοραί διά την επιτυχίαν του λαχείου και του σκοπού του, των κ. καταστηματαρχών της πόλεως.

Ο Θανάσης Σκορδαλός αποδέχεται τα ακούσματα και την τεχνική όλων των λυράρηδων της εποχής, τα βιώνει και δημιουργεί τη βάση για το δικό του ξεκίνημα. Σίγουρα επηρεάστηκε από τους προγενέστερούς του Σπηλιανούς λυράρηδες Γιώργη Μαρκογιαννάκη ή Μαρκογιώργη (πατέρα των Μαρκογιάννηδων), Στεφανή Βασιλάκη, Στρατιδάκη, Καπετανάκη, αλλά και τους Ανδρέα Ροδινό, Χαρίλαο Πιπεράκη, Αντώνη Παπαδάκη ή Καρεκλά, Μανώλη Λαγό, το θρυλικό Μιχάλη Παπαδάκη ή Πλακιανό κ. ά. Πήρε τις μελωδίες όπως τις άκουσε, τις τελειοποίησε, έδωσε τον δικό του χαρακτήρα και το ύφος του και άνοιξε ένα νέο δρόμο στην τεχνική της λύρας: αυτό που λέγεται «σχολή του Θανάση Σκορδαλού» στην κρητική μουσική.

Όταν ο Θανάσης Σκορδαλός ήταν 27 χρονών (1947), τον άκουσε για πρώτη φορά ο τότε πρόεδρος του Κόμματος των Φιλελευθέρων Σοφοκλής Βενιζέλος και ενθουσιάστηκε τόσο που τον διόρισε υπάλληλο στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Τράπεζας Ελλάδος, από την οποία συνταξιοδοτήθηκε αργότερα. Απεκατεστημένος πλέον επαγγελματικά αφιερώθηκε στην αγαπημένη του λύρα, πραγματοποιώντας εμφανίσεις στους απανταχού Κρήτες της διασποράς σε Αμερική, Καναδά, Αυστραλία, Αφρική.

Μέσα στη δεκαετία του 1950 συνεργάστηκε και με το μεγάλο τραγουδιστή Νίκο Μανιαδάκη ή Μανιά, με τον οποίο είχαν και αρκετά γόνιμη δισκογραφική συνεργασία («Πότε θα κάνει ξαστεριά», «Περνάς και δε με χαιρετάς», «Στερουσιανή μου πέρδικα» κ.ά.).

Αξίζει να αναφέρουμε και τη συμβολή της κόρης του Μαίρης, που σε πολλά τραγούδια του πατέρα της συμμετέχει με τη θαυμάσια φωνή της: «Τα περασάρικα πουλιά», «Κλάψε με μάνα κλάψε με», «Θέλω να ξαναγαπήσω», «Θάλασσα μπλάβη κι αλμυρή», «Τση νύχτας το περπάτημα» κ.ά. Ο Θανάσης Σκορδαλός συνεργάστηκε και με καλλιτέχνες που μεσουρανούσαν την δεκαετία του 1960, όπως με την Καίτη Γκρέι (“Μια Ψαροπούλα”) και τον μεγάλο μπουζουξή Γιάννη Παπαϊωάννου (“Φιλεντέμ”).

Στα περίπου 65 χρόνια καλλιτεχνικής πορείας του συνεργάστηκε επίσης και με τους λαγουτιέρηδες Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη, Δημήτρη Φουκάκη, Μανούσο Πανταγιά, Σταμάτη Μαυροδημητράκη («Επίστεψα στα λόγια σου»), Μάρκο Νενεδάκη («Ένας ψαράς γερο-ψαράς», «Με μαχαιριές πληρώνονται», «Αμαριώτικα πεντοζάλια», «Χανιώτικος συρτός», «Μυλοποταμίτικες κοντυλιές»), Πέτρο Καρμπαδάκη, Αντώνη Αποστολάκη, Μιχάλη Φραγκιαδάκη («Εκάηκα μέσ’ στη φωτιά”), Δημήτρη Βερύκοκο («Μάγισσας τέχνη έμαθες», «Πολλές πληγές μου άνοιξες», «Μα τέλος πάντων πες μου το», «Δώσε μου πίσω την καρδιά», «Να σ’ αποφύγω προσπαθώ», «Το μπαλκονάκι»), Γιώργο Μετζάκη, Πέτρο Καρμπαδάκη, Μανούσο Παπατσαρά, Δημήτρη Σκουλά, Μανώλη Κακλή και πολλούς άλλους.

Εκτός από τις κόρες του Μαίρη και Λίτσα, στο τραγούδι τον συνόδεψαν οι Γιώργης και Μαρία Σμπώκου, Βύρων Ιερωνυμίδης κ.ά.

Ο συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος είπε για τον Σκορδαλό: «Ήμουνα 11 χρονώ το 1952, όταν πρωτοάκουσα το Θανάση Σκορδαλό, και νόμιζα ότι ένας αρχάγγελος κατέβηκε στην Κρήτη και τραγουδούσε με τη λύρα του για να χορέψουν οι έφηβοι και τα ωραία κορίτσια της Μεγαλονήσου».

Στην πολύχρονη καριέρα του πραγματοποίησε δεκάδες εμφανίσεις στους απανταχού Κρήτες της διασποράς, Αμερική, Αυστραλία, Γερμανία, Καναδά και Αφρική.

«Έχω γυρίσει το μισό κόσμο», έλεγε ο ίδιος χαρακτηριστικά. Ακόμα και εκεί ο Σκορδαλος δεν έχασε την ευκαιρία να ηχογραφήσει μαζί με τον Μαρκογιάννη. Στο διάστημα 1958-66 παρουσιάζουν για τους Κρήτες της Αμερικής και της Γερμανίας ακόμα περισσότερες επιτυχίες όπως τα: «Ρωτούσι με ποιαν αγαπώ», «Έχω έναν πόνο στην καρδιά», «Ήρθε καιρός να σου το πω», «Όρτσες», «Όση χαρά ‘χουν τα πουλιά», «Ο ήλιος βγαίνει στα ψηλά», «Ποιος ουρανός, ποια θάλασσα», «Και ο Θεός που σ’ έπλασε», «Εις τον Κουμπέ στα δυο στενά», «Ήθελα νά ’μουνά νερό» κ.ά.

Ηχογράφησε αγαπημένες μελωδίες με σόλο μπουζούκι («Πέτρα θα κάμω την καρδιά», «Συ μ’ έμαθες πως αγαπούν», κ.ά.) παιγμένο είτε από τον ίδιο ή από τον Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη, ενώ δισκογραφικά συνεργάστηκε με το μεγάλο μουσικό και συνθέτη της λαικής μας μουσικής Γιάννη Παπαιωάννου («Φιλεντέμ») και την τραγουδίστρια Καίτη Γκρέυ («Μια ψαροπούλα, τη λένε Παναγιά»).

Ο Θανάσης Σκορδαλός απέκτησε από τον πρώτο του γάμο με την Ρεθεμνιώτισσα Χρυσούλα Παπαδάκη 4 παιδιά, δυο γιους, τον Γιάννη και τον Δημήτρη και δυο κόρες, τη Λίτσα και τη Μαίρη».

His Master’s Voice δισκάκι του Σκορδαλού δεν είχα αναρτήσει, οπότε ήρθε η σημερινή. Μαζί με Μαρκογιάννη, την κόρη του Μαίρη (βλέπε ανάρτηση 30) και τη Ρούλα Μουζουράκη (βλέπε ανάρτηση 183). Σε ένα λαϊκοκαλαματιανό (και όχι κρητικοκαλαματιανό με λύρα) με συνοδεία λαϊκής ορχήστρας (ίσως Παπαϊωάννου) και ένα Νέο Σπηλιανό συρτό που μας ταξιδεύει σε απλά ανόθευτα ακούσματα με τη φωνή της Μαίρης.  

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

232. PARLOPHONE GDSP 2743 ΚΙΤΣΑΚΗΣ ΑΛΕΚΟΣ- ΧΑΛΚΙΑΣ ΤΑΣΟΣ- ΚΙΤΣΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 1962

Κιτσάκης Αλέκος (Το αηδόνι της Ηπείρου)- Χαλκιάς Τάσος- Κιτσάκη Βασιλική PARLOPHONE GDSP 2743 Ούζο και κρασί θα πίνω (Συρτός Πωγωνίσιος) - Στου Παπά τα παράθυρα 1962- 45rpm- 7''

 

«Γεννήθηκα το 1934, στο Ριζοβούνι Πρεβέζης, τη μικρή Λάκκα Σουλίου, όπως την αποκαλούμε στην περιοχή. Ήμουν δεν ήμουν οκτώ μηνών όταν έμεινα ορφανός από μητέρα, και δεν πέρασε ούτε χρόνος όταν έχασα και τον πατέρα μου. Η ορφάνια με σημάδεψε στη ζωή μου.
Μετά τον χαμό των γονιών μου με μεγάλωσε ένας θείος μου στο χωριό, ο Γιώργος Γιαννάκης. Δύσκολα χρόνια. Μέσα στα κρύα φύλαγα τα ζώα του θείου μου με ολόγυμνα πόδια. Πέθαινα από το κρύο. Φόρεσα το πρώτο μου ζευγάρι 6 χρονών. Πήγα στην πλατεία στο χωριό και έκανα τούμπες από τη χαρά μου. Τραγούδαγα συνέχεια. Όλοι στο χωριό με έβαζαν να τραγουδάω. Πότε για ένα λουκούμι στο καφενείο, πότε για ένα πορτοκάλι. Κι εγώ τι να έκανα... Ψωμί δεν είχα για να φάω, και τραγουδούσα… Τον Οκτώβριο του 1946, η θεία Μαρία, πέθανε κι έτσι ήταν πρόβλημα για τον θείο μου να μεγαλώνει κι εμένα μαζί με τα παιδιά του.

Ήρθα στην Αθήνα. Έβλεπα τα σπίτια και νόμιζα πως θα πέσει κανένα μπαλκόνι να με πλακώσει. Τον Δεκέμβριο με πήγαν στον ταμία της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας, έναν άγιο άνθρωπο, τον Αχιλλέα Ζώη, από το Πολυστάφυλο Πρεβέζης. Με άκουσε να τραγουδάω και μου είπε να τραγουδήσω στην κοπή της πίτας που θα γινόταν τον Ιανουάριο. Ο Ζώης με πήγε στο Μινιόν και μου πήρε ένα κοστουμάκι, μεγαλύτερο από το νούμερο μου κι ένα παντελονάκι. Εδώ είμαι με τα ρουχαλάκια αυτά και ένα ζευγάρι παπούτσια, που ήταν και τα δύο για αριστερό πόδι! Είμαι υπερήφανος γι’ αυτή τη φωτογραφία.

«Παρασκευή 11 Ιανουαρίου.  Ήταν η πρώτη φορά που θα τραγουδούσα μπροστά σε ακροατήριο, και η πρώτη φορά που η Πανηπειρωτική θα έκοβε την πίτα της. Στο θέατρο Αλίκη, στο Σύνταγμα. Νόμιζα πως θα ήταν όπως και στο καφενείο του χωριού, αλλά μου κόπηκαν τα γόνατα μόλις είδα τόσον κόσμο μαζεμένο. Με πήραν από το χέρι και βγήκα. Ήμουν περήφανος για τη στολή μου και την κορδέλα με το όνομα: Σούλι. Πιάνω και λέω πάλι την Τζαβέλαινα. Έγινε χαμός. Καταχειροκροτήθηκα και συγκινήθηκε όλος ο κόσμος.

Στα καμαράκια μετά την εκδήλωση έρχεται να με γνωρίσει η μεγάλη Μαρίκα Κοτοπούλη, η οποία και αυτή κρατούσε από την Ήπειρο, από τα Ζαγοροχώρια. Ζήτησε από τον Ζώη να με πάνε στο θέατρο όπου έπαιζε, το Ρεξ, για να τραγουδήσω, με τα ίδια ρούχα. Έτσι κι έγινε. Στο ακροατήριο ήταν και η βασίλισσα Φρειδερίκη. Η Κοτοπούλη, γνωρίζοντας την αδυναμία της στα ορφανά παιδιά, με παρουσίασε περιγράφοντας τα δύσκολα παιδικά μου χρόνια. Η βασίλισσα συγκινήθηκε και με κάλεσε στα ανάκτορα, όπου βρέθηκα να παίζω… βόλους με τον διάδοχο Κωνσταντίνο. Η Φρειδερίκη με βοήθησε, μαζί με τους ανθρώπους της Συνομοσπονδίας, να πάω σε οικοτροφείο στην Κέρκυρα, στο Αχίλλειο Ίδρυμα, και έβγαλα το Δημοτικό.
Το Σεπτέμβριο του 1949, πήγα στη Γεωπονική Σχολή Πατρών («Σκαγιοπούλειο Ορφανοτροφείο»). Έκανα 3 χρόνια εκεί. Είχαμε μια εκκλησία μέσα, με έβαζαν κάθε Κυριακή και έψελνα τον Απόστολο. Και ερχόταν κόσμος απ' έξω για να ακούσει το παιδάκι που έψελνε. Με στέλνουν στο Ωδείο Πατρών. Τραγούδαγα και στην «ώρα του αγρότη», μια εκπομπή τότε στο ραδιόφωνο. Χάλαγε ο κόσμος, όλη η Πάτρα με άκουγε.

Όταν τελείωσα ήρθα στην Αθήνα, δεν είχα όμως κανέναν. Κοιμόμουνα σ' ένα γκαράζ στην οδό Αγίου Μελετίου και Λιοσίων γωνία. Δύσκολη εποχή. Θυμάμαι ότι τραγούδησα σε μια εκδήλωση ενός συλλόγου στο θέατρο Παρνασσού στην πλατεία Καρύτση. Μέσα ήταν ο Γενικός Διευθυντής του ΕΙΡ (Ελληνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας). «Έλα εδώ παιδί μου» λέει, «θέλω να έρθεις στο γραφείο μου». Το να τραγουδήσεις τότε στο ραδιόφωνο ήταν το μεγαλύτερο δώρο. Πάω λοιπόν και μου δίνει τότε δύο εκπομπές. Να τραγουδάω Δημοτικά τραγούδια, Δευτέρα και Πέμπτη. Από εδώ, λοιπόν, αρχίζει η τύχη μου. Στο ΕΙΡ, ήταν η μεγαλύτερη δημοσιογράφος που υπήρχε τότε στο ραδιόφωνο. Η Αθηνά Σπανούδη. Αυτή κυριαρχούσε τότε. Με παίρνει από το χέρι και με πάει στον Μανώλη Καλομοίρη, ιδρυτή και προέδρου του Εθνικού Ωδείου που λάτρευε το Δημοτικό τραγούδι. Κι αυτός κι η γυναίκα του. Μόλις με άκουσαν τρελάθηκαν. Αποφασίζει λοιπόν το Διοικητικό Συμβούλιο να με δεχθεί στο Εθνικό Ωδείο δωρεάν. Με υποτροφία, να μην πληρώνω φράγκο.

Εδώ είμαι στο Πεδίον του Άρεως με τον μεγαλύτερο Έλληνα κομφερασιέ, τον Γιώργο Οικονομίδη, τον Αύγουστο του 1952. Με είχαν διαλέξει σε έναν διαγωνισμό ταλέντων ανάμεσα σε συνολικά 500 διαγωνιζόμενους.
Το 1954, που τραγουδούσα στο ΕΙΡ είχα γίνει φίρμα. Για να γραμμοφωνήσεις όμως  τότε, το '54 έπρεπε να είχες το Θεό πατέρα. Τότε η Columbia, που ήταν η πρώτη εταιρεία, είχε τους Χαλκιάδες και γι' αυτούς εγώ ήμουν αμελητέα ποσότητα. Και λέω στον εαυτό μου «θα πας μόνος σου στην Odeοn». Πάω και βγαίνει ένας σπουδαίος άνθρωπος και μαέστρος, ο Σπύρος Περιστέρης. Μου λέει «τι θέλεις παιδί μου;», του λέω «Κύριε Σπύρο αν μπορείς να μ' ακούσεις. Λέω δημοτικά. Να δώσε μου ένα Ντο ματζόρε εισαγωγή». Με κοιτάει και μου λέει «που το ξέρεις εσύ το Ντο ματζόρε», «Σπουδάζω στο Ωδείο», του απαντώ. «Μ' έχει ο Καλομοίρης υπό την προστασία του…» Και ξεκινάω τα κλέφτικα. Τρίξανε τα τζάμια. Σταματήσανε όλοι μέσα να δουλεύουν.

Τρέχει, στο Μίνωα Μάτσα και του λέει: «Ελάτε γρήγορα, ανακαλύψαμε έναν καινούργιο Παπασιδέρη». Ο Παπασιδέρης ήταν ο μεγάλος τραγουδιστής, δεν υπήρχε κανείς σαν αυτόν. Και μ' αρπάζουν για να υπογράψω συμβόλαιο. Φοβήθηκαν  μη μ' αρπάξουν άλλοι. Και μου δώσανε τότε 150 δραχμές. Κι έτσι άνοιξε ο δρόμος των επιτυχιών.»

Στο σημερινό δισκάκι ο αξέχαστος Αλέκος Κιτσάκης (βλέπε και ανάρτηση 120), με τον Τάσο Χαλκιά (βλέπε αναρτήσεις 65, 102, 120, 129, 140, 150 και 162). Στα φωνητικά, μαζί με τον Κιτσάκη, η Βασιλική Κιτσάκη.   

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

231. COLUMBIA D.G. 6152 ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ ΝΙΚΟΣ 1935

Καρακώστας Νίκος COLUMBIA D.G. 6152 Στου Παπαλάμπρου την αυλή (Τσάμικο) - Βουνά για χαμηλώσετε (Συρτό Καλαματιανό) 1935-78rpm -10''

 

«Ο “Πατριάρχης” του κλαρίνου, ο Νίκος Καρακώστας, Βλάχικης καταγωγής ο γνωστός μεγάλος του κλαρίνου. Γεννήθηκε στην Κρανιά Ααπροποτάμου και μεγάλωσε στη Λαμία, πήγε και Αθήνα και ξέφυγε για τα καλά από τα όρια του «καθαρά» βλάχικου ύφους, ηχογράφησε πρώτος πολλά βλάχικα τραγούδια, τίμησε το δίχως άλλο την καταγωγή του και νομίζω δεν μπορεί να λείπει από καμία συλλογή με Βλάχους μουσικούς. Ο Νίκος Καρακώστας γεννήθηκε τον Δεκέμβρη του 1885 άλλοι γράφουν το 1881 στην πολύ γνωστή μας Κρανιά Ασπροποτάμου (η διαφορά είναι γιατί τα αρχεία της Κοινότητας κάηκαν από τους Γερμανούς). Είναι το τρίτο παιδί του τσαρουχά  Κώστα  Καρακώστα.  Πεντάχρονος ο Νίκος κατέβηκε μαζί με την οικογένειά του στην Καλαμπάκα για δουλειά και για το σχολείο των μεγαλύτερων παιδιών.

Όταν ο Νίκος έγινε περίπου 11 χρονών  η οικογένεια του κατέβηκε στο Δομοκό.  Εκεί μαζί με τα άλλα του αδέλφια ήταν καλφάκια και μάθαιναν κοντά στον πατέρα τους Κώστα Καρακώστα την τέχνη του, δηλαδή την τέχνη του τσαρουχά. Το 1905 ο Νίκος Καρακώστας  παντρεύτηκε  και  από το γάμο αυτό γεννήθηκαν 13 παιδιά, που για τις ανάγκες τους για να πάνε στο σχολείο, ο Νίκος Καρακώστας  κατέβηκε στην Λαμία. Ήταν είκοσι χρονών ή κατ’ άλλους 25 όταν πήρε στα χέρια του το κλαρίνο και άρχισε να μαθαίνει. Αλλά και ο νεαρός τότε Νίκος Βρήκε στο όργανο αυτό το μέσον που θα έβγαζε με ξεχωριστό τρόπο το πάθος, τους καημούς και τα μεράκια του κόσμου. Θα τα ανακάτευε με το αίμα της καρδιάς του, θα τα ζύμωνε με το είναι της ψυχής του για να τα αφήσει παρακαταθήκη στον Ελληνικό λαό. Γύρω στο 1925 τον βρίσκουμε να παίζει κλαρίνο στο «Κέντρο Έλατος» στην πλατεία Λαυρίου. Εκεί για τριάντα χρόνια, βρήκε τον τρόπο να απελευθερώνει τις μνήμες του και να τις κάνει τραγούδι.

Το 1955 σε ένα αποκριάτικο γλέντι σε ένα ξεφάντωμα από αυτά που ο Νίκος Καρακώστας ήξερε να δημιουργεί εκεί πάνω στο πάλκο άφηνε την τελευταία του πνοή. Ήταν 27 Φεβρουαρίου του 1955 όταν το κλαρίνο του Νίκου Καρακώστα σίγησε.
Πάνω στην πλάκα του τάφο του ζήτησε να του γράψουν.
“Εγώ φτωχός γεννήθηκα φτωχός και θα πεθάνω μα μερακλής να γράψετε στον τάφο μου απάνω”. Όταν ο Νίκος Καρακώστας έφυγε ήταν μόνο εβδομήντα χρονών.»

Στο σημερινό γραμμοφωνικό δίσκο έχουμε το εξαίρετο κλαρίνο του Καρακώστα με τον Τσάκωνα στο λαούτο, κάτι που δεν αναφέρεται σε καμία από τις πολλές εκδόσεις του δίσκου. Πρόβλημα στις στροφές στο τραγούδι ¨Στου Παπαλάμπρου την αυλή¨ υπάρχει και εδώ. Στις πληροφορίες (στο φάκελο) υπάρχει ο σύνδεσμος που εξηγεί ότι το πρόβλημα διορθώθηκε στην Αγγλική έκδοση του δίσκου.

Από τις φωτογραφίες των εκδόσεων (διαφορετικές ετικέτες) συμπεραίνουμε την επιτυχία που είχε ο δίσκος. Βγήκε σε τέσσερις διαφορετικές εκδόσεις στην Ελλάδα (τρεις γραμμοφωνικές και ένα 45-άρι) και σε τέσσερις στο εξωτερικό (δυο σε Αμερική, μια σε Αγγλία και ένα 45-άρι εξωτερικού).  

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

230. PANHELLENION 8027 ΚΑΠΟΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ- ΒΟΥΡΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ- ΠΕΡΔΙΚΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1921

Καπόκης (Καποκάκης) Δημήτρης- Βουράκης Κωνσταντίνος- Περδικάκης Γεώργιος PANHELLENION 8027 Χανιώτικος συρτός - Σούστα Ηρακλειώτικη 1921-78rpm -12''

 

«Ο Δημήτρης Καπόκης (ή Καποκάκης) καταγόταν από την επαρχία Αποκορώνου, στα ανατολικά του νομού Χανίων της Κρήτης, ενώ έμελλε να είναι ο πρώτος λυράρης που ηχογράφησε στην Αμερική σε δίσκους γραμμοφώνου.

Μετά την λήξη της επανάστασης του 1866-1869 ο οπλαρχηγός του δυτικού Αποκόρωνα Αναγνώστης Γογονής που διέμενε στο Βαφέ αγόρασε το μετόχι ενός τούρκου αγά, που βρισκόταν νοτιοανατολικά του Στύλου όπου κατοίκησε μόνιμα. Στο ίδιο μετόχι μετοίκησε σε λίγο διάστημα φεύγοντας από τον Βαφέ η χήρα με τους έξι γιούς της, του βαφιανού Καπετάνιου Καποκάκη (συμπολεμιστή του Γογονή), που είχε φονευθεί στην επανάσταση. Η οικογένεια Καποκάκη πολλαπλασιάστηκε και η περιοχή που κατοίκησαν οι απόγονοι του ονομάζεται σήμερα Καποκιανά. Ο λυράρης Δημήτρης Καποκάκης που μετανάστευσε στην Αμερική είναι απόγονος της δεύτερης γενιάς.

Από την έρευνα σε αρχεία της Αμερικής, εντοπίστηκαν δυο σημαντικά έγγραφα που αναφέρουν πληροφορίες για τον Δημήτριο Καπόκη. Το ένα είναι η κατάσταση επιβατών του πλοίου Ωκεανία στο ταξίδι του από τον Πειραιά στις 16 Νοεμβρίου 1908 για Αμερική και το άλλο είναι η απογραφή κατοίκων της Νέας Υόρκης του έτους 1920. Στο πρώτο έγγραφο αναφέρεται ως τόπος γέννησης η περιοχή Αποκορώνου του νομού Χανίων και η ηλικία του τριάντα ενός χρονών, από την οποία προκύπτει ως έτος γέννησης το 1877. Στο δεύτερο έγγραφο τα στοιχεία διαφέρουν και προκύπτουν τα εξής: έτος γέννησης 1885, χρονιά άφιξης στις ΗΠΑ το έτος 1915, το πρώτο γράμμα του πατρώνυμου Μ, ενώ τέλος αναγράφεται ότι το επάγγελμα του ήταν μουσικός που εργαζόταν σε νυχτερινά κέντρα μουσικής (καμπαρέ- καφέ αμάν). Για την εποχή εκείνη τα λάθη στα έγγραφα αυτά είναι πολύ συνήθη, ιδίως στις καρτέλες των πλοίων όπου τα στοιχεία συμπληρώνονταν κατά προφορική δήλωση των επιβατών. Πολλές φορές μάλιστα δηλώνονταν επίτηδες λάθος χρονολογίες γέννησης για να εξυπηρετηθούν μετανάστες σε διάφορες καταστάσεις. Από ότι φαίνεται, δεν είναι δυνατό να ταυτοποιηθεί μέσω των στοιχείων των δυο εγγράφων με σιγουριά ότι πρόκειται για το ίδιο άτομο, αφού υπάρχει η πιθανότητα συνωνυμίας δύο προσώπων και μάλιστα με άμεσα κοντινή συγγενική σχέση μεταξύ τους.

Για προφανείς λόγους το δεύτερο έγγραφο του 1920 πρέπει να είναι το σωστό και αυτό που ανταποκρίνεται στον λυράρη καλλιτέχνη Δημήτρη Καπόκη. Ο ίδιος απεβίωσε στις 8 Μαρτίου του 1924 στην Πολιτεία της Γιούτα (Utah) των ΗΠΑ και έχει ταφεί στο κοιμητήριο Price City.

Ο Κωνσταντίνος Βουράκης του Στυλιανού, καταγόταν από το χωριό Αλίκαμπος των Χανίων, το οποίο βρίσκεται στις υπώρειες των Αλικαμπιώτικων μαδάρων, δηλαδή στα Ανατολικά Λευκά Όρη. Γεννήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου του 1877 και τον Φλεβάρη του 1914 μετανάστευσε για τις Ηνωμένες Πολιτείες συνοδευόμενος από τη γυναίκα του Μαρία και τα δύο παιδιά του Στέλιο και Στέφανο. Στη δισκογραφία εντοπίζεται να παίζει λαούτο μόνο στις ηχογραφήσεις της Panhellenion. Απεβίωσε το 1975 σε ηλικία 98 ετών, στο  Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης.

Ο Γεώργιος Περδικάκης, του Ιωάννη Περδικάκη και της Μαρίας Περδικάκη (το γένος Σπανού), γεννήθηκε το 1871 στο Κόκκινο χωριό του Αποκόρωνα του νομού Χανίων. Πήγε ως μετανάστης στις ΗΠΑ αναχωρώντας από τον Πειραιά στις 26 Μαρτίου του 1907. Υπήρξε εξαιρετικά φιλομαθής προσωπικότητα που κατόρθωσε να προοδεύσει σημαντικά και να ξεχωρίσει ανάμεσα στους Έλληνες ομογενείς. Επίσης υπήρξε και πολύ καλός τραγουδιστής με συμμετοχή σε δυο ηχογραφήσεις της εταιρίας Panhellenion όπου τραγουδάει στο Κρητικό νυφιάτικο, γνωστό τραγούδι που λεγόταν στους γάμους, καθώς και στο σημερινό Συρτό Χανιώτικο (αναλυτικά παρακάτω). Ενδιαφέρον έχει ότι στον τρόπο τραγουδίσματος του διατηρούσε έντονα τους ιδιωματισμούς της κρητικής γλώσσας. Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι διετέλεσε για πολλά χρόνια πρόεδρος του μεγάλου κρητικού πολιτιστικού σωματείου «Ομόνοια» στην Αμερική, ενώ απεβίωσε το 1948 στις ΗΠΑ.»

Όλα τα παραπάνω βιογραφικά στοιχεία από το βιβλίο ¨Μίλιε μου Κρήτη απ΄τα παλιά¨ (Ιστορικές ηχογραφήσεις 1907-1955) από την εταιρεία Orpheum Phonograph, μια εξαιρετική έρευνα για τους πρώτους Κρητικούς μουσικούς που δισκογράφησαν (φωνογράφησαν).

Έρχομαι και στο σημερινό γραμμοφωνικό δίσκο.  Είχα αναφερθεί παλιότερα στην τεχνολογία  εγγραφής των τραγουδιών στις μπομπίνες (ή κυλίνδρους) και στο κόψιμο(χάραξη) της μήτρας. Αν το τραγούδι ήταν μεγαλύτερο σε διάρκεια από αυτό που μπορούσε να χωρέσει ο γραμμοφωνικός δίσκος τότε έπρεπε να ξαναγραφτεί το τραγούδι. Βέβαια αυτό ήταν χρονοβόρο και κόστιζε αρκετά, οπότε έπρεπε να είναι υπολογισμένο από πριν και το τραγούδι να έχει διάρκεια λιγότερο από τέσσερα λεπτά. Αν έβγαινε πάνω από τέσσερα λεπτά για λίγα δευτερόλεπτα έκοβαν την μήτρα ενώ ταυτόχρονα η μπομπίνα έπαιζε σε λίγο μεγαλύτερη ταχύτητα. Το αποτέλεσμα ήταν ο τραγουδιστής να ακούγεται σαν ζουρίδα σε ¨οίστρο¨. Φυσικά αναρωτιόσουν αν οι οργανοπαίχτες είναι δυνατό να παίζουν με αυτές τις ταχύτητες. Το ¨Χανιώτικο συρτό¨ ξεπερνάει τα τέσσερα λεπτά καθώς έχει και τις μαντινάδες και ήταν δύσκολο να υπολογιστεί.  Η ¨Ηρακλειώτικη σούστα¨ όχι.  Για να καταλάβετε τι εννοώ ψηφιοποίησα τον δίσκο δυο φορές. Στην πρώτη ψηφιοποίηση δεν πείραξα την ταχύτητα εγγραφής. Το αποτέλεσμα είναι το ¨Χανιώτικο συρτό¨ να ακούγεται άσχημα, ενώ η σούστα σε κανονική ταχύτητα (αυτή η ηχογράφηση αναρτήθηκε στο youtube αφού θεωρητικά είναι η πρωτότυπη). Στη δεύτερη ψηφιοποίηση ¨έριξα¨ την ταχύτητα και το αποτέλεσμα ήταν το ανάποδο (ξεχωρίζεις την φωνή του Περδικάκη αλλά η σούστα ακούγεται αργή).

Στο ¨Μίλιε μου Κρήτη απ΄τα παλιά¨ αναφέρουν ότι βρήκαν την μήτρα του ¨Χανιώτικου συρτού¨ και ψηφιοποίησαν από εκεί. Αναφέρουν ότι η πρωτότυπη μήτρα έχει αριθμό 58597-1 . Εάν δεν έχουν πειράξει την ταχύτητα τότε δεν είναι η πρωτότυπη μήτρα (με κάθε επιφύλαξη) και εξηγώ: ο δικός μου δίσκος με αριθμό μήτρας R8027A-2 έχει μια λακκούβα όπως δείχνω σε φωτογραφία παρακάτω. Στις πληροφορίες θα βρείτε σύνδεσμο (από Μουσική παράδοση Κρήτης) ο οποίος αναφέρει ότι βρέθηκε σε συλλέκτη στο Λασίθι ο δίσκος σε άριστη κατάσταση ο οποίος έχει την ίδια λακκούβα και τον ίδιο αριθμό μήτρας (βλέπε την φωτογραφία παρακάτω) παρότι σχεδόν καινούργιος. Οπότε είχε πρόβλημα η μήτρα και πιθανότατα διόρθωσαν την λακκούβα (ξανακόβωντας μήτρα με άλλο αριθμό) και ίσως την ταχύτητα.

Πολύ ανάλυση (κούρασα ξέρω) και το αποτέλεσμα είναι ότι έχουμε δυο ιστορικά ηχητικά ντοκουμέντα ασχέτως ταχύτητας.  

Παρακάτω και στο φάκελο θα βρείτε και τις δυο ηχογραφήσεις. Επίσης οι φωτογραφίες ίσως να εικονίζουν (ιδιαίτερα αυτές από Αμερική) κάποιον από τους παραπάνω καλλιτέχνες. Χρονολογικά είναι κοντά. Τις περισσότερες θα τις βρείτε στη ¨Μουσική Παράδοση Κρήτης¨ και χρησιμοποιήθηκαν για εικονικό ¨χαλί¨.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).