Πανούτσος Χρήστος- Χαλκιάς Αναστάσιος- Λιάπη
(Αναδιώτου) Ελένη- Ανεστόπουλος Γιώργος ODEON DSOG 2784 Άσπρη βαμβακιά - Για μια Λιδορικιώτισσα 1961- 45rpm- 7''
Ο Χρήστος
Πανούτσος γεννήθηκε στα Λακκώματα Αχαΐας, απ' όπου και κατάγεται, ένα δηλαδή
ορεινό χωριό στον Ερύμανθο και στην ιστορική περιοχή των Νεζερών, 41 χιλιόμετρα
από το κέντρο της Πάτρας και 40 χιλιόμετρα από τα Καλάβρυτα. Ωστόσο, μεγάλωσε
στο χωριό Βασιλικό (Μπρακουμάδι), όπου και μετέβη η οικογένεια και το οποίο
βρίσκεται σε μια πεδινή τοποθεσία σε απόσταση περί τα 16 χιλιόμετρα από την
πόλη της Πάτρας. Σπούδασε
βυζαντινή μουσική στο Ωδείο Αθηνών. Υπήρξε μαθητής και μετέπειτα συνεργάτης του
μεγάλου μουσικοδιδάσκαλου Σίμωνα Καρά. Έγινε ευρύτερα γνωστός από την συνεχή
συμμετοχή του επί εικοσαετία σε ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, ως επί το πλείστον
της Ε.Ρ.Τ. και της Υ.ΕΝ.Ε.Δ., στις οποίες μετείχε αφιλοκερδώς και ερμήνευε
δημοτικά τραγούδια από όλες τις περιοχές του Ελληνισμού και κατά κύριο λόγο
παραδοσιακά τραγούδια της ιδιαίτερης πατρίδας της Αχαΐας αλλά και γενικότερα
όλου του Μοριά.
Μετείχε ως
τραγουδιστής στους δίσκους δημοτικής μουσικής της Ανθολογίας «Ελληνικά Δημοτικά
Τραγούδια» της Ακαδημίας Αθηνών που εκδόθηκε το 1971 ανήμερα του εορτασμού της
κήρυξης της Επανάστασης του 1821 και της επετείου των 150 χρόνων από αυτή.
Έχει
αξιοσημείωτη προσφορά στον χώρο του δημοτικού τραγουδιού, που πέραν του μεγάλου
δισκογραφικού και ηχογραφημένου έργου του, διέθεσε μουσικό εξοπλισμό για την
λαογραφική καταγραφή και αναπαραγωγή πολλών τραγουδιών και υπήρξε συλλέκτης
βιβλίων, καθώς και δίσκων και μαγνητοταινιών παλαιότερων ερμηνευτών.
Στο σχολείο
ήταν άριστη μαθήτρια. Σχολείο -σχολείο βοηθούσε όμως και την κυρά Ζωή σ' όλες
τις δουλειές του σπιτιού, βλέπεις υπήρχαν εφτά άντρες στο σπίτι, τι να
πρωτοκάνει η μάνα, αλλά πάνω απ' όλα τραγουδούσε, κάθε ώρα κάθε στιγμή, ό,τι
κι' αν έκανε, από πολύ μικρή, τραγουδούσε, στις γιορτές, στα παρασπόρια, είχε
βλέπεις το χάρισμα, είχε μια υπέροχη φωνή. Το 1932, ένας χωριανός, ο
Παπαδημητρίου, έφερε στον Κονιάκο ένα γραμμόφωνο, το μοναδικό στο χωριό, κι' η
Ελένη, που έμενε απέναντι, άκουγε με τις ώρες τα τραγούδια του γραμμοφώνου, τα
κατέγραφε στο παιδικό της μυαλό και τα τραγουδούσε, και τα τραγουδούσε υπέροχα,
όλοι είχαν να το πουν . Όταν τέλειωσε το δημοτικό με άριστα φυσικά, ο Δάσκαλος κάλεσε τον πατέρα της
και του είπε πως το κορίτσι έχει πολλές δυνατότητες και καλό θα ‘ταν να
σπουδάσει, κι' ο κυρ Βαγγέλης καμαρώνοντας για την κόρη είπε στο Δάσκαλο πως
κάτι θα κάνει για το κορίτσι και πως θα το ‘στελνε στην Αθήνα, όπου είχαν πάει
τα μεγαλύτερα αγόρια του και δούλευαν, ενώ είχε και συγγενείς που θα νοιάζονταν
για την Ελένη, η μάνα όμως ούτε ν' ακούσει δεν ήθελε, να στείλει τη μοναχοκόρη
στην...ξενιτειά, κοριτσάκι πράμα, κι' ύστερα την είχε συντροφιά και..βοηθό.
Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής βρήκαν την Ελένη στην Αθήνα, εκεί στην Άνω Ν.Σμύρνη, όπου ο πατέρας της είχε πάρει οικόπεδο, και τ' αδέρφια της είχαν τις δουλειές τους, ενώ το χάρισμα της Ελένης είχε γίνει πια πολύ γνωστό, κι' όλοι την καλούσαν στις γιορτές να τραγουδήσει, κι' η Ελένη κοριτσάκι 16χρονο τότε, άκουγε τα τραγούδια και με το πρώτο τα τραγουδούσε, χωρίς βέβαια να γνωρίζει μουσική, είχε το χάρισμα, το μουσικό..αυτί, το ένστικτο.Η φήμη της βέβαια άρχισε ν' απλώνεται και πέρα απ' τον..οικογενειακό και φιλικό περίγυρο, κι' όλοι έλεγαν πως πρέπει να την ακούσουν κάποιοι ειδικοί, και να βρει το δρόμο της, έτσι κι' έγινε. Εκεί στα 1942, ένας γνωστός μουσικός, ο Ανδρέας Χαρμαλιάς , απ' τα καλύτερα κλαρίνα της εποχής, ζήτησε να την ακούσει κι' αμέσως της πρότεινε να την πάει στο Ραδιοφωνικό σταθμό να την ακούσουν, έτσι κι' έγινε, πήγαν την άκουσαν κι' ενθουσιάστηκαν, έτσι άρχισε η συνεργασία της με το Ελληνικό Ραδιόφωνο, όπου γνώρισε και τον παλαιστή τον Θανάση Καμπαφλή, που τραγουδούσε δημοτικά τραγούδια και άρχισε να εμφανίζεται στις εκπομπές παραδοσιακής μουσικής του Σίμωνα Καρά, που είχε τακτικές εκπομπές Δημοτικού τραγουδιού στο ραδιόφωνο, ενώ το όνομά της είχε γίνει πια πολύ γνωστό στους κύκλους του Δημοτικού τραγουδιού, η φωνή της άρεσε πολύ κι' άρχισαν να την πλησιάζουν και να της γίνονται προτάσεις για να μπει στη δισκογραφία, ενώ παρότι είχε πάμπολλες προτάσεις δεν τραγούδησε επαγγελματικά σε μαγαζιά, ήταν επιλογή της .
Είχε μπει πια η Ελένη, για καλά, στο χώρο του Δημοτικού τραγουδιού, χώρο..δύσκολο και..περίεργο, όπως όλοι οι..καλλιτεχνικοί χώροι, με τις..προκλήσεις, τις..σειρήνες και τον κίνδυνο του..καλαμοκαβαλικέματος, άντεξε όμως σ' όλα αυτά, τα ξεπέρασε, γιατί είχε..απέραντο πάθος για το τραγούδι, και πάνω απ' όλα είχε στέρεες..βάσεις και αρχές, και φυσικά είχε και τον αμύθητο θησαυρό της, την..υπέροχη φωνή της. Οι εμφανίσεις της στο ραδιόφωνο, πύκνωναν, ήταν απ' τις πιο περιζήτητες τραγουδίστριες στο είδος της και η δισκογραφία δεν άργησε να ‘ρθει. Το 1947 ηχογραφεί την περίφημη ¨Λιδορικιώτισσα¨, που έκανε κυριολεκτικά πάταγο και την έκανε γνωστή κι' έξω απ' την Ελλάδα, κυρίως σε χώρες που υπήρχαν Έλληνες μετανάστες. Μέσα δε στην περίοδο 1947-1950, ηχογράφησε 20 περίπου τραγούδια που έγιναν αμέσως επιτυχίες, γραμμένα σε δίσκους 78 στροφών (γραμμοφώνου), ενώ την συνόδευαν οι καλύτεροι μουσικοί του είδους την εποχή εκείνη, με πρώτο τον Ανεστόπουλο, που ήταν κορυφή στο κλαρίνο τον καιρό εκείνο.
Η Ελένη, όπως είπαμε και πριν, δεν τραγούδησε ποτέ σε μαγαζί, δεν κυνήγησε την..οικονομική..επιτυχία, όχι πως ήταν πλούσια και δεν είχε ανάγκη, αλλά αυτή την ..ένοιαζε μόνο το τραγούδι, το γνήσιο παραδοσιακό τραγούδι και σ' αυτό απαρέγκλιτα..αφοσιώθηκε. Βέβαια στη..διαδρομή της έζησε και τις..εσωκαλλιτεχνικές..τρικλοποδιές, τις..συναδελφικές..αγάπες, αλλά πάντα τις ξεπέρναγε με τη γνήσια ..παλικαρίσια ..Λιδορικιώτικο..κονιακίτικη..λεβεντιά και αξιοπρέπεια, γι' αυτό κι' έμεινε πάντα αστραφτερή, πεντακάθαρη...και τράβηξε το δρόμο της με το κεφάλι ψηλά κι' ανέβηκε σκαλί-σκαλί τη σκάλα της επιτυχίας .
Τα τραγούδια που δισκογράφησε στο διάστημα αυτό, 1947-50, για την εποχή εκείνη ήταν πάρα πολλά, σημάδι της ανταπόκρισης που είχε στον κόσμο και μην ξεγελαστεί κανείς να συγκρίνει την τότε με την σημερινή εποχή στο δισκογραφικό τομέα. Τα τραγούδια της δεν ήταν μιας...χρήσης, όπως τα σημερινά. Έκαναν επιτυχία και..επέζησαν. Είναι διαχρονικές επιτυχίες, αφού και σήμερα, μετά από 70 χρόνια, ακούγονται και συμπεριλαμβάνονται σε συλλογές που επανεκδίδονται.
Μετά ..απορροφήθηκε απ' την οικογένειά της και αποσύρθηκε απ' την δισκογραφία. Δεν απομακρύνθηκε όμως απ' την μεγάλη της αγάπη, το τραγούδι. Συνέχισε να συνεργάζεται με το ραδιόφωνο και να κάνει ηχογραφήσεις γνήσιων παραδοσιακών τραγουδιών , με διαλεχτούς συνεργάτες - μουσικούς, στα στούντιο της ΕΡΤ , συμμετέχοντας σε εκπομπές με δημοτική μουσική και τραγούδια, με τον Σίμωνα Καρρά, αλλά και με όλους τους τότε παραγωγούς παρόμοιων εκπομπών .
Το 1980 ηχογραφεί με τον Σίμωνα Καρρά και το 1985 στα στούντιο της ΕΡΤ με τους μουσικούς : Γιάννη Κούπα, κλαρίνο, Κώστα Πίτσιο, λαούτο, Νίκο Καρατάσο, σαντούρι και Μιχ.Κλαπάκη, ταραμπούκα, ηχογραφεί για την Ελληνική Ραδιοφωνία. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε, πως ο Κώστας Πίτσιος, που έπαιξε λαούτο, είναι Λιδορικιώτης, κι'αυτός, απ' το Κάλλιο, το Βελούχι και γιός ενός απ' τους γνωστότερους μουσικούς του Λιδορικίου και της Δωρίδας γενικότερα, του Θανάση Πίτσιου η Φαλιαμπάρα, όπως τον ξέραμε περισσότερο.
Την ίδια χρονιά, το 1985 , η Ελένη ηχογραφεί , πάλι για λογαριασμό της ΕΡΤ με τους : Κυριάκο Κωστούλα, κλαρίνο, Νίκο Καρατάσο, σαντούρι, Βασ.Κατράκη, λαούτο και Μιχ.Κλαπάκη, ταραμπούκα.
Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής βρήκαν την Ελένη στην Αθήνα, εκεί στην Άνω Ν.Σμύρνη, όπου ο πατέρας της είχε πάρει οικόπεδο, και τ' αδέρφια της είχαν τις δουλειές τους, ενώ το χάρισμα της Ελένης είχε γίνει πια πολύ γνωστό, κι' όλοι την καλούσαν στις γιορτές να τραγουδήσει, κι' η Ελένη κοριτσάκι 16χρονο τότε, άκουγε τα τραγούδια και με το πρώτο τα τραγουδούσε, χωρίς βέβαια να γνωρίζει μουσική, είχε το χάρισμα, το μουσικό..αυτί, το ένστικτο.Η φήμη της βέβαια άρχισε ν' απλώνεται και πέρα απ' τον..οικογενειακό και φιλικό περίγυρο, κι' όλοι έλεγαν πως πρέπει να την ακούσουν κάποιοι ειδικοί, και να βρει το δρόμο της, έτσι κι' έγινε. Εκεί στα 1942, ένας γνωστός μουσικός, ο Ανδρέας Χαρμαλιάς , απ' τα καλύτερα κλαρίνα της εποχής, ζήτησε να την ακούσει κι' αμέσως της πρότεινε να την πάει στο Ραδιοφωνικό σταθμό να την ακούσουν, έτσι κι' έγινε, πήγαν την άκουσαν κι' ενθουσιάστηκαν, έτσι άρχισε η συνεργασία της με το Ελληνικό Ραδιόφωνο, όπου γνώρισε και τον παλαιστή τον Θανάση Καμπαφλή, που τραγουδούσε δημοτικά τραγούδια και άρχισε να εμφανίζεται στις εκπομπές παραδοσιακής μουσικής του Σίμωνα Καρά, που είχε τακτικές εκπομπές Δημοτικού τραγουδιού στο ραδιόφωνο, ενώ το όνομά της είχε γίνει πια πολύ γνωστό στους κύκλους του Δημοτικού τραγουδιού, η φωνή της άρεσε πολύ κι' άρχισαν να την πλησιάζουν και να της γίνονται προτάσεις για να μπει στη δισκογραφία, ενώ παρότι είχε πάμπολλες προτάσεις δεν τραγούδησε επαγγελματικά σε μαγαζιά, ήταν επιλογή της .
Είχε μπει πια η Ελένη, για καλά, στο χώρο του Δημοτικού τραγουδιού, χώρο..δύσκολο και..περίεργο, όπως όλοι οι..καλλιτεχνικοί χώροι, με τις..προκλήσεις, τις..σειρήνες και τον κίνδυνο του..καλαμοκαβαλικέματος, άντεξε όμως σ' όλα αυτά, τα ξεπέρασε, γιατί είχε..απέραντο πάθος για το τραγούδι, και πάνω απ' όλα είχε στέρεες..βάσεις και αρχές, και φυσικά είχε και τον αμύθητο θησαυρό της, την..υπέροχη φωνή της. Οι εμφανίσεις της στο ραδιόφωνο, πύκνωναν, ήταν απ' τις πιο περιζήτητες τραγουδίστριες στο είδος της και η δισκογραφία δεν άργησε να ‘ρθει. Το 1947 ηχογραφεί την περίφημη ¨Λιδορικιώτισσα¨, που έκανε κυριολεκτικά πάταγο και την έκανε γνωστή κι' έξω απ' την Ελλάδα, κυρίως σε χώρες που υπήρχαν Έλληνες μετανάστες. Μέσα δε στην περίοδο 1947-1950, ηχογράφησε 20 περίπου τραγούδια που έγιναν αμέσως επιτυχίες, γραμμένα σε δίσκους 78 στροφών (γραμμοφώνου), ενώ την συνόδευαν οι καλύτεροι μουσικοί του είδους την εποχή εκείνη, με πρώτο τον Ανεστόπουλο, που ήταν κορυφή στο κλαρίνο τον καιρό εκείνο.
Η Ελένη, όπως είπαμε και πριν, δεν τραγούδησε ποτέ σε μαγαζί, δεν κυνήγησε την..οικονομική..επιτυχία, όχι πως ήταν πλούσια και δεν είχε ανάγκη, αλλά αυτή την ..ένοιαζε μόνο το τραγούδι, το γνήσιο παραδοσιακό τραγούδι και σ' αυτό απαρέγκλιτα..αφοσιώθηκε. Βέβαια στη..διαδρομή της έζησε και τις..εσωκαλλιτεχνικές..τρικλοποδιές, τις..συναδελφικές..αγάπες, αλλά πάντα τις ξεπέρναγε με τη γνήσια ..παλικαρίσια ..Λιδορικιώτικο..κονιακίτικη..λεβεντιά και αξιοπρέπεια, γι' αυτό κι' έμεινε πάντα αστραφτερή, πεντακάθαρη...και τράβηξε το δρόμο της με το κεφάλι ψηλά κι' ανέβηκε σκαλί-σκαλί τη σκάλα της επιτυχίας .
Τα τραγούδια που δισκογράφησε στο διάστημα αυτό, 1947-50, για την εποχή εκείνη ήταν πάρα πολλά, σημάδι της ανταπόκρισης που είχε στον κόσμο και μην ξεγελαστεί κανείς να συγκρίνει την τότε με την σημερινή εποχή στο δισκογραφικό τομέα. Τα τραγούδια της δεν ήταν μιας...χρήσης, όπως τα σημερινά. Έκαναν επιτυχία και..επέζησαν. Είναι διαχρονικές επιτυχίες, αφού και σήμερα, μετά από 70 χρόνια, ακούγονται και συμπεριλαμβάνονται σε συλλογές που επανεκδίδονται.
Μετά ..απορροφήθηκε απ' την οικογένειά της και αποσύρθηκε απ' την δισκογραφία. Δεν απομακρύνθηκε όμως απ' την μεγάλη της αγάπη, το τραγούδι. Συνέχισε να συνεργάζεται με το ραδιόφωνο και να κάνει ηχογραφήσεις γνήσιων παραδοσιακών τραγουδιών , με διαλεχτούς συνεργάτες - μουσικούς, στα στούντιο της ΕΡΤ , συμμετέχοντας σε εκπομπές με δημοτική μουσική και τραγούδια, με τον Σίμωνα Καρρά, αλλά και με όλους τους τότε παραγωγούς παρόμοιων εκπομπών .
Το 1980 ηχογραφεί με τον Σίμωνα Καρρά και το 1985 στα στούντιο της ΕΡΤ με τους μουσικούς : Γιάννη Κούπα, κλαρίνο, Κώστα Πίτσιο, λαούτο, Νίκο Καρατάσο, σαντούρι και Μιχ.Κλαπάκη, ταραμπούκα, ηχογραφεί για την Ελληνική Ραδιοφωνία. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε, πως ο Κώστας Πίτσιος, που έπαιξε λαούτο, είναι Λιδορικιώτης, κι'αυτός, απ' το Κάλλιο, το Βελούχι και γιός ενός απ' τους γνωστότερους μουσικούς του Λιδορικίου και της Δωρίδας γενικότερα, του Θανάση Πίτσιου η Φαλιαμπάρα, όπως τον ξέραμε περισσότερο.
Την ίδια χρονιά, το 1985 , η Ελένη ηχογραφεί , πάλι για λογαριασμό της ΕΡΤ με τους : Κυριάκο Κωστούλα, κλαρίνο, Νίκο Καρατάσο, σαντούρι, Βασ.Κατράκη, λαούτο και Μιχ.Κλαπάκη, ταραμπούκα.
Κλασικά και
τα δύο σημερινά τραγούδια. Είμαστε στο 1961 και το βινύλιο σε 7’(45άρι) μορφή
κυριαρχεί. Οπότε επανεκδίδονται στις 45 στροφές τραγούδια που είχαν επιτυχία
στις πωλήσεις. Σε επόμενες αναρτήσεις θα ασχοληθούμε αρκετά με την Ελένη Λιάπη,
αγαπημένη και κοντοχωριανή. Το Λιδορίκι για τους ορεινούς της Φωκίδας είναι η ¨πρωτεύουσα¨
και μετά έρχεται η Άμφισσα. Έτσι και η Λιάπη τραγούδησε την Λιδορικιώτισσα αλλά
είναι από τον Κονιάκο.
Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο ….(εδώ)
Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο ….(εδώ)