Καλομοίρης Γιώργος (Γιωργαντός)- Μαρκογιαννάκης Γιάννης (Μαρκογιάννης)-
Παπουτσάκης Γιώργος BENTETTA BE-109 Μ' έκανες και σ' αγάπησα (Συρτός Λασιθιώτικος) - Πεντοζάλια Μυλοποταμιώτικα
1967- 45rpm- 7''
“ Φέτος στην εφημερίδα μας αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με
κάτι διαφορετικό… Κάτι που συχνά ξεχνάμε… Την παράδοση μας!
Είχα λοιπόν την τιμή να βρεθώ με έναν από τους μεγαλύτερους λυράρηδες
που έχει περάσει από αυτόν τον ιερό τόπο…την Κρήτη.
Ο Γεώργιος Καλομοίρης ή Γιωργαντός όπως τον ξέρουν στην Κρήτη δέχθηκε
με χαρά να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Με φιλοξενία, λοιπόν, μας δέχθηκε στο
σπιτικό του κάνοντας αυτή τη συνέντευξη μία από τις σημαντικότερες εμπειρίες
της ζωής μου:
-Καταρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω εγώ αλλά και όλη η κοινότητα του
4ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου που δεχθήκατε να πραγματοποιηθεί αυτή η
συνέντευξη.
Σε ποια ηλικία ξεκινήσατε να ασχολείστε με την λύρα;
-- Ξεκίνησα δεκατριώ χρονώ παιδί…
-Υπήρξε κάποιος που σας παρότρυνε ή που τον βλέπατε σαν πρότυπο;
-- Στα Ανώγεια υπήρχαν πολλοί λυράρηδες και τα ακούσματα
αυτά με ωθήσανε να αγαπήσω τη λύρα χωρίς να την έχω πιάσει ποτέ στα χέρια μου.
Όταν λοιπόν, οι Γερμανοί μας κάψανε το χωριό, αναγκάστηκα να πάω στο σπίτι
της αδελφής μου στη Σίβα. Εκεί ο γαμπρός μου, μου είπε: «Πάρτην Γιώργο
παιδί μου». Έτσι την πήρα μαζί μου στα Ανώγεια.
-Από ότι έχω πληροφορηθεί είστε και αυτοδίδακτος. Πώς το
καταφέρατε αυτό;
-- Στο χωριό όταν γίνονταν γάμοι εγώ και άλλος ένας αείμνηστος
λυράρης ακούγαμε τα κομμάτια και έπειτα πηγαίναμε σπίτι να τα παίξουμε, αλλά
κανένα αποτέλεσμα. Περνάει το πρώτο καλοκαίρι….το δεύτερο… και άρχισαν να με
καλούν σε παρέες για να παίξω… Εκείνα τα χρόνια αυτή ήταν η ψυχαγωγία
μας. Τότε εγώ τους έλεγα ότι δεν ήξερα να παίζω αλλά εκείνοι αποκρίνονταν ότι
ήξερα και σκεφτόμουν: «Μα τι στο καλό εγώ δεν ξέρω να παίξω και αυτοί λένε πως
ξέρω ;».
-Πως ήταν η πρώτη φορά που παίξατε μπροστά σε κόσμο;
-- Μας κάλεσαν σε ένα γάμο να παίξουμε γιατί ο γαμπρός ήταν
ανωγειανός και επειδή ήταν μικρά τα μαγαζιά χρειάζονταν περισσότερα όργανα. Ξαφνικά,
ήρθε και ένας άλλος λυράρης πολύ γνωστός της εποχής και κρατούσε ενισχυτή και
δύο μεγάφωνα, βγάζουν λοιπόν τα όργανα και βλέπουμε την λύρα που υπάρχει
σήμερα, μόλις άρχισε να παίζει έλεγα: «Θεέ
μου απού ’σαι στους ουρανούς, μα ήντα όργανο είναι τούτο απού παίζει;». Άκουσα
για πρώτη φορά το ωραιότερο άκουσμα, τρελάθηκα, έλεγα: «Θεέ μου δώσ’ του δύναμη
να παίζει όλο το βράδυ».
-Πώς ξεκινήσατε να ασχολείστε επαγγελματικά;
-- Αρχικά κατέβηκα στο Ηράκλειο μαζί με τον Νίκο τον Ξυλούρη και τα
βράδια κάναμε καντάδες ώστε να βγάλουμε τα προς το ζην. Έπειτα με καλούσαν
στους άλλους νομούς, στα χωριά και έλεγα: «Να δεις που είμαι
λυράρης και δεν το ξέρω». Και τότε μου ήρθε η ιδέα να πάω να γράψω δίσκο. Πάω
φαντάρος, επιστρέφω, το λέω στην γυναίκα μου και φεύγω για Αθήνα. Η απάντηση
που έλαβα από την δισκογραφική εταιρεία ήταν ότι μπορεί να ήμουν καλός αλλά
έπρεπε λέει να μεγαλώσω και όλα αυτά χωρίς καν να με ακούσουν. Μετά από
τρείς μήνες ξαναπήγα και μου λένε «Γιωργιό θα πας να μας
φέρεις συστατικές επιστολές από μαγαζιά στην Κρήτη που θα αγοράσουν το
δίσκο». Φεύγω λοιπόν κι εγώ και καταφέρνω να μαζέψω επιστολές για δύο χιλιάδες
δίσκους από όλη την Κρήτη. Βλέπουν τις επιστολές και την επόμενη μου είπαν ότι
γράφω. Τότε αν έκανες τρία λάθη σε έκοβαν. Για κακή μου τύχη έγιναν δύο
λάθη και ξεκίνησα και την τρίτη φορά που μου είχε απομείνει. Καταφέρνω
όλο το κομμάτι και την ώρα του κλεισίματος σπάει η χορδή της λύρας, την αγκαλιάζω
και τελειώνω το κομμάτι. Από εκεί και έπειτα ήταν όλα εύκολα, έγραψα και την
μεγαλύτερη επιτυχία μου το «τσάκι τσάκι δόξα το Θεό». 
-Τι θα συμβουλεύατε τα νέα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με τη λύρα;
-- Πρέπει να έχουν υπομονή και επιμονή να δίνουν στον κόσμο ακόμη και
το τελευταίο τους είναι, να ευχαριστηθούν οι ίδιοι για να ευχαριστηθεί ο
κόσμος. Και ποτέ να μην πουν εγώ είμαι τώρα γιατί αν πεις εγώ είμαι έχεις
τελειώσει. Η μουσική δεν ανήκει ούτε στον Καλομοίρη ούτε στην Κακομοίρη ούτε σε
κανένα. Ανήκει στον λαό και όταν κρατάς ένα παραδοσιακό όργανο της Κρήτης
κρατάς όλη την Κρήτη.
-Πιστεύετε ότι οι νέοι βρίσκονται κοντά στην κρητική μουσική και
γενικότερα στην παράδοση;
-- Ειδικά οι νέοι, που σήμερα έχουν καλά όργανα και καλούς
οργανοπαίκτες αλλά και στιχουργούς πρέπει να ασχολούνται με την παράδοση, και
πρέπει να δουλέψουν πάρα πολύ για να δημιουργήσουν κάτι και όχι να παίζουν όλοι
τα ίδια κομμάτια. Διότι αν ψάξουν στο ιντερνέτ θα βρουν κομμάτια γραμμένα και
αυτά είναι ¨παιδιά¨ που κοιμούνται και πρέπει οι νέοι αυτά να ξυπνήσουν και να
τα τροποποιήσουν. Βέβαια, οι νέοι έχουν μια ιδιαίτερη δεξιοτεχνία σήμερα αφού
έχουν και όλα τα μέσα που τους βοηθούν και τους βλέπω και πραγματικά τους
χαίρομαι. Γι’ αυτό τους συμβουλεύω να δουλέψουν και ο καιρός θα τους
ανταμείψει και τότε θα θυμηθούν τον Καλομοίρη και θα πουν τον άκουσα και
πραγματικά κέρδισα!
-Τέλος τι είναι για εσάς η λύρα;
-- Η λύρα κορίτσι μου είναι η ζωή μου. Αν μου αφαιρέσεις την λύρα είμαι
νεκρός. Τώρα στα ογδόντα έξι μου χρόνια δεν περνάει μέρα που να μην παίξω το
λιγότερο δύο με τρείς ώρες. Πρέπει να δημιουργούμε τα ¨παιδιά¨(μουσικά
κομμάτια) γιατί όταν για παράδειγμα εγώ θα φύγω θα μείνουν αυτά τα ¨παιδιά¨ και
θα ζουν στο πέρασμα του χρόνου χωρίς φυσικά να θυμούνται τον καλλιτέχνη που τα εκτέλεσε. Όπως για παράδειγμα τον
Ερωτόκριτο: κανείς δεν ξέρει τον καλλιτέχνη, ξέρει όμως το ¨παιδί¨.
Σας ευχαριστώ πολύ!’’
Φραγκιαδάκη Παρασκευή Μαρία, Β5.
Αναρτήθηκε από 8και4ο -Εφημερίδα του 4ου ΓΕΛ Ηρακλείου Κρήτη.
Είτε στα πλαίσια του μαθήματος ¨Ερευνητική εργασία¨ είτε στα πλαίσια του
στήνω μια σχολική εφημερίδα, τέτοιες προσπάθειες, έχουν θετικά αποτελέσματα.
Πληροφορίες από τον ίδιο τον Γιωργαντό βλέπουν το φως της δημοσιότητας.
Τραγικό και το πώς λειτουργούσαν και λειτουργούν οι δισκογραφικές.
Δυο από τα ¨παιδιά¨ του Καλομοίρη στο σημερινό δισκάκι, με συνοδεία στα
λαούτα, τον Μαρκογιάννη (δύσκολο δίδυμο να το συναντήσεις δισκογραφικά) και τον
Παπουτσάκη Γιώργο (βιογραφικά στοιχεία δεν κατάφερα να συλλέξω, μόνο
φωτογραφίες αλλά με κιθάρα, οπότε κρατάω επιφύλαξη αν είναι ο Παπουτσάκης του
δίσκου).
(Τα
σκαναρισμένα εξώφυλλα που προστέθηκαν είναι του Ιδομενέα από Ρέθυμνο
και τον ευχαριστώ πολύ που συμβάλει στη προσπάθεια καταγραφής).
Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο ….(εδώ)
