216. PARLOPHONE GDSP 2622 ΜΗΤΤΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ- ΑΝΕΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ 1961 (ηχογράφηση 1950)

Μηττάκη Γεωργία- Ανεστόπουλος Γιώργος PARLOPHONE GDSP 2622 Απόψε μαυρομάτα μου (Τσάμικο) - Στην πόρτα μια πορτοκαλιά (Καλαματιανός) 1961 (ηχογράφηση 1950)- 45rpm- 7''

Η Γεωργία Μηττάκη (βλέπε και ανάρτηση 50 για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία) γεννήθηκε το 1911 στην Αυλώνα Αττικής. Το 1929 ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

Το 1930 παντρεύεται με τον Γεώργιο Μηττάκη και αρχίζει την λαμπρή καριέρα της σαν τραγουδίστρια που κράτησε για 30 ολόκληρα χρόνια.

Η Γεωργία τραγούδησε κυρίως δημοτικά τραγούδια αλλά και αρκετά Σμυρναίικα και Ρεμπέτικα τραγούδια των συνθετών Σπύρου Περιστέρη, Στέλιου Παντελίδη, Κώστα Σκαρβέλη, Παναγιώτη Τούντα και άλλων συνθετών της δεκαετίας του 1930. Χαρακτηριστικό είναι ότι τραγούδησε το πρώτο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη «Σ’ ένα τεκέ μπουκάρανε».

Το είδος τραγουδιού στο οποίο διακρίθηκε ήταν το δημοτικό. Μάλιστα δε, στα τέλη της δεκαετίας του 1950 με αρχές του 1960 πραγματοποιεί δύο ταξίδια στην Αμερική, όπου και αποθεώνεται από τους Έλληνες ομογενείς. Την ίδια μάλιστα περίοδο πραγματοποιεί μερικές ενδιαφέρουσες ηχογραφήσεις επίσης στην Αμερική.

Το 1965 κάνει τις τελευταίες της ηχογραφήσεις πριν αποσυρθεί για λόγους υγείας. Τελικά η Γεωργία Μηττάκη άφησε την τελευταία της πνοή στις 28 Φεβρουαρίου του 1977 στην γενέτειρα της Αυλώνα.

Ο Γιώργος Ανεστόπουλος (βλέπε αναρτήσεις 50, 65, 103, 125 και 212) γεννήθηκε στην Αρκίτσα Φθιώτιδας το 1904. Ήταν ο πρώτος κλαριντζής της περιοχής. Πριν παίξει κλαρίνο έπαιζε φλογέρα. Αυτοδίδακτος στο κλαρίνο. Λίγα πράγματα έμαθε από άλλους. Στα δεκαπέντε του χρόνια είχε αρχίσει να μαθαίνει την τέχνη του. Άρχισε από τους γάμους και τα πανηγύρια και γρήγορα έγινε γνωστός και σε άλλα διαμερίσματα της χώρας. Συνόδευσε εκατοντάδες ερμηνευτές και ερμηνεύτριες δημοτικών τραγουδιών. Όλοι τους τον προτιμούσαν γιατί προσαρμοζόταν εύκολα στη φωνή του ερμηνευτή. Ήταν συνεπής στη δουλειά του. Αναμφίβολα μαζί με τον Νίκο Καρακώστα ήταν στην πρώτη γραμμή της παλιάς γενιάς. Είχε εντελώς δικό του τρόπο παιξίματος. Διασκέδασε για πολλές δεκαετίες τους φίλους του δημοτικού τραγουδιού με το γλυκό παίξιμό του. Πέθανε το 1979.

Καλό φθινόπωρο με Γεωργία Μηττάκη και Γιώργο Ανεστόπουλο. Τα δυο τραγούδια ηχογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν το 1950. Σε 45άρι από την Parlophone επανακυκλοφόρησε το 1961. Το ¨Απόψε μαυρομάτα μου¨ γνωστό και κινηματογραφικά από την Αστέρω του 1959 (βλέπε), με την Μηττάκη να συμμετέχει στο γλέντι αλλά δυστυχώς όχι, ο Ανεστόπουλος με το κλαρίνο του. Στην δεύτερη πλευρά ένα από τα πιο όμορφα καλαματιανά ¨Στην πόρτα μια πορτοκαλιά¨, που ευτυχώς δεν έγινε αβοκάντο στο βωμό του χρήματος.  

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

215. COLUMBIA SCDG 3765 ΜΑΝΙΑΣ ΝΙΚΟΣ- ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ- ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ- ΔΕΔΕΣ ΓΙΑΝΝΗΣ 1967

Μανιάς Νίκος- Μαρκογιαννάκης Ευάγγελος (Μαρκοβαγγέλης)- Αποστολάκης Μιχάλης- Δέδες Γιάννης COLUMBIA SCDG 3765 Τώρα μ΄ απαρνιέσαι (Κρητικό τραγούδι) - Τώρα πονάς και γω γελώ (Ρεθυμνιώτικο συρτό) 1967- 45rpm- 7''

«Ο Νίκος Μανιάς, ο "Άρχοντας της Κρητικής μουσικής" - το "Αηδόνι της Κρήτης", γεννήθηκε το 1931 στην Επισκοπή Ρεθύμνου. Από πολυμελή αγροτική οικογένεια, στερνοπαίδι του Γιώργη και της Αργυρένιας Μανιαδάκη, ο Νίκος Μανιάς έζησε φτωχικά και δύσκολα παιδικά χρόνια. Οι αντίξοες συνθήκες της εποχής του στέρησαν τα δύο από τα έξι αδέρφια του, αλλά και τον πατέρα του το 1944. Η σχολική μόρφωσή του σταμάτησε στην ηλικία των 8 ετών, με το ξέσπασμα του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, όπως συνέβη και σε πολλούς συνομηλίκους του. Τα χρόνια της γερμανικής κατοχής τα πέρασε στον κάμπο του χωριού του, συνδράμοντας με τη βοσκική το βιοπορισμό του σπιτιού του, όταν δεν υποχρεούταν από τους κατακτητές σε καταναγκαστική εργασία, «προνόμιο» των νεώτερων μελών των ντόπιων οικογενειών.

Το κλίμα της περιόδου εκείνης βαρύ και μουντό, όμως ο κόσμος ζεστός και πρόθυμος, οι διαπροσωπικές σχέσεις ουσιαστικές κι άμεσες, απόρροια της ανάγκης των ανθρώπων να αισθάνονται ασφαλείς, προκειμένου να καταφέρουν να επιβιώσουν. «Με μεγαλώσανε πολλές μανάδες» έλεγε χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Νίκος Μανιάς αναφερόμενος στην αλληλεγγύη των γυναικών του χωριού στην ανατροφή των παιδιών. Ανεξίτηλες ήταν πάντοτε μνήμες από γειτονιές λιτές και φτωχικές, αλλά πλούσιες σε χρώματα, μυρωδιές και ήχους, που λες και ανυπομονούσαν μετά τον κάματο της μέρας να έρθει η ώρα της βεγγέρας. Μικρές, αλλά πολύβουες παρέες γύρω από τις παρασιές το χειμώνα, στα στενά ή στις αυλές το καλοκαίρι, για να αποσπερίσουν και να τραγουδήσουν τους καημούς και τις πίκρες τους, πολύ συχνά με την συνοδεία μαντολίνου, ξεφεύγοντας από τα προβλήματα της σκληρής καθημερινότητας.»

Ένα μικρό απόσπασμα από την βιογραφία του Νίκου Μανιά (βλέπε περισσότερα βιογραφικά στοιχεία στις αναρτήσεις 4, 9, 10, 19, 71, 133 και 164). Δύο από τα ομορφότερα τραγούδια του Μανιά στο σημερινό δισκάκι. Στο λαούτο ο Μαρκοβαγγέλης και στη λύρα ο Μιχάλης Αποστολάκης (βλέπε ανάρτηση 190).

Στην κιθάρα ο Γιάννης Δέδες, ένας από τους τρεις σημαντικούς κιθαρίστες του ρεμπέτικου. Γεννημένος πριν το 1922. Ο Γιάννης Δέδες ήταν κιθαρίστας του Χιώτη, του Τσιτσάνη και ένας από τους καλύτερους. Έχει κάνει και συνθέσεις. Απεβίωσε στις 24-02-2011. Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία, δυστυχώς, δεν κατάφερα να βρω. Ας αρκεστούμε στο φωτογραφικό υλικό.

Και όπως λέει και ο Σαββόπουλος στο ¨Σαν ρεμπέτικο παλιό¨, είμαι άρρωστος παιδιά ο γιατρός με συμβούλεψε ταξίδι, πριν τελειώσει το χρυσό καλοκαιράκι.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

LP4. ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΜΑΧΑΙΡΙ - ΔΕΡΜΙΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ- ΣΠΑΝΑΚΑΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΣ- ΣΠΑΝΑΚΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ SPR 166- 1979

Δερμιτζάκης Ιωάννης (Δερμιτζογιάννης)- Σπανακάκης Αρίστος- Σπανακάκης Βασίλης ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΜΑΧΑΙΡΙ - ΔΕΡΜΙΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ SPR 166- 1979- 33rpm- 12''

 

Στη σημερινή ανάρτηση, το πέμπτο LP (η αρίθμηση ξεκίνησε από το μηδέν). Μουσική, στίχοι και τραγούδι ο Δερμιτζογιάννης και βιολί ο Αρίστος Σπανακάκης με το αδερφό του Βασίλη στην κιθάρα. Η δισκογραφική είναι η ¨ΔΕΡΜΙΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ¨, μια προσπάθεια του Δερμιτζάκη (σε συνεργασία με την ΕΜΙ), να αποφύγει (πιθανολογώ) τα συμβόλαια.  

Οι Σπανακάκηδες με καταγωγή από τον Άγιο Βασίλη Πεδιάδος, έμεναν στο Ηράκλειο.

Ο πατέρας τους αρχιμουσικός στη φιλαρμονική Ηρακλείου. Ήταν τρία αδέλφια και οι τρεις μουσικοί. Εξαιρετικός στο βιολί ο Αρίστος, δεν είναι τυχαίο το ότι τον διάλεξε συνοδεία ο Δερμιτζογιάννης. Ακολουθούν δυο πολύ όμορφα κείμενα (οι πηγές στις πληροφορίες), που μας μεταφέρουν στα παλιά

«Ένα απόγευμα μου λέει ο πατέρας μου: πάμε να δούμε το καραγκιόζη που θα παίξει απόψε στο καφενείο. Μέγα γεγονός για μας τότε, δεκαετία ΄70-΄80, στο χωριό μου στους πρόποδες των Αστερουσίων. Μου φάνηκε βέβαια παράξενο το να θέλει ο πατέρας μου να πάει στο καραγκιόζη, αλλά άλλο που δεν ήθελα.
Πήγαμε στο καφενείο, έπαιζε ο καραγκιόζης, έπαιζε και τη μουσική του καραγκιόζη
κάποιος με ένα βιολί, πίσω από το μπερντέ, άκουγε ο πατέρας μου. Στο διάλειμμα βγήκε ο βιολάτορας μπροστά από το μπερντέ, μόνος του, στο καφενείο και άρχισε να παίζει.

Όπως έπαιζε μου λέει ο πατέρας μου σιγά σιγά: πήγαινε να του το βάλεις στη τσέπη
και μου δίνει ένα πενηντάρι χάρτινο. Σηκώθηκα, από τη πρώτη σειρά που καθόμαστε, τον πλησίασα και του έβαλα στη τσέπη το πενηντάρι. Πρέπει να έκαμε ένα αδιόρατο νεύμα -όχι τόσο σαν ευχαριστώ- κάτι σαν χαιρετισμός μου φάνηκε, και συνέχισε.
Αμφιβάλω αν όλη η είσπραξη της βραδιάς ήταν εκατό δραχμές , γι αυτό το πενηντάρι δε το ξεχνώ. Ήταν τεράστιο ποσό! Όπως δε ξεχνώ το ύφος του πατέρα μου και το αδιόρατο ευχαριστώ του βιολάτορα.
Ήταν ο Αρίστος Σπανακάκης. Ο βιολιστής θρύλος που γύριζε με τα μπουλούκια, ελεύθερο πνεύμα όπως ελεύθερη είναι και η μουσική του που ούτε η αυστηρή φόρμα των κρητικών σκοπών κατάφεραν να περιορίσουν.
Στο μοναδικό έργο που άφησε (το οποίο γράφτηκε σχεδόν κατά σύμπτωση) όπως παίζει κρητικά εγκαταλείπει ξαφνικά το «σκοπό» και χάνεται σε ταξίμια για να ξαναεπανέλθει σε λίγο για τις ανάγκες του τραγουδιού. Δε τραγουδά και είναι φανερό ότι καταπιέζεται από το τραγούδι που τον εξαναγκάζει στην επανάληψη, ενώ αυτός θα ήθελε να ¨φύγει¨.
Μολονότι ο τραγουδιστής δεν είναι κακός (οι στίχοι βέβαια είναι πολύ χαμηλής αισθητικής) και μολονότι του χρωστάμε το ότι ακούμε σήμερα τον βιολιστή που θα πέθαινε χωρίς ν αφήσει τίποτα ,δε σας κρύβω ότι του οργίζομαι που τραγουδά.

Για την ιστορία κάποτε πήγε στο «Να η ευκαιρία» το 1978. Όταν τον ρώτησαν για πιο λόγο ήρθε (στην ηλικία του), απάντησε ότι ήθελε να αποδείξει στη Σώκου ότι δεν έχει δίκιο που αντιπαθεί τα κρητικά όπως είχε επανειλημμένα δηλώσει και ήρθε για να τους υποχρεώσει να του δώσουν το πρώτο βραβείο. Έτσι στα ίσια και το πήρε!»

«Ένα Αυγουστιάτικο βράδυ στα τέλη της δεκαετίας 1960, ήρθε στο χωριό να παίξει Καραγκιόζη, ο μεγάλος καλλιτέχνης Αρίστος Σπανακάκης, στο καφενείο που βλέπετε.
Την ίδια βραδιά είχε έρθει και στο καφενείο του Μπιχιμάνη, συνεργείο από το Ηράκλειο που έπαιζε σινεμά. Εκείνο το βράδυ επιλέξαμε Καραγκιόζη που ήταν πιο ασυνήθιστος για μας. Ο Αρίστος Σπανακάκης, συνήθιζε να παίζει το πρώτο μέρος της παράστασης του Καραγκιόζη και στο διάλειμμα (πριν ξεκινήσει το δεύτερο μέρος) έβγαινε με το βοηθό του (που έπαιζε λαγούτο ή κιθάρα-δεν θυμάμαι) και παίζανε υπέροχες Κρητικές κοντυλιές.
Στο καφενείο ήταν δυο λογιών πελάτες. Τα παιδιά που είχαν έρθει για τον Καραγκιόζη και οι μεγάλοι που είχαν έρθει για να ακούσουν τη μουσική του.

Έτσι κι εκείνη τη βραδιά παίξανε μερικά κομμάτια στο διάλειμμα και όταν σταμάτησε για να αρχίσει το δεύτερο μέρος, οι μεγάλοι άρχισαν να του φωνάζουν να παίξει κι άλλο τραγούδι και τα παιδιά από την άλλη απαιτούσαν να αρχίσει ο Καραγκιόζης. Έγινε μεγάλη σύρραξη μεταξύ μεγάλων και παιδιών με αντεγκλήσεις εκατέρωθεν. Ο Αρίστος που δεν ήξερε τι να κάνει έπαιξε 2-3 τραγούδια ακόμα και μετά συνέχισε και τελείωσε την παράσταση.
Ακόμα θυμάμαι το απλωμένο σεντόνι (μπερντέ) του Καραγκιόζη και το ισχνό φως που διέγραφε τις φιγούρες των πρωταγωνιστών μπροστά στα παιδικά μου μάτια.
Μια από τις πολλές μνήμες από το Τζερμιάδω που αρκεί μια σπίθα να τις ξαναβγάλει από την καρδιά μου όπως τις έζησα τα αξέχαστα εκείνα χρόνια.»

Για την εξαιρετική δουλειά στα εξώφυλλα, να ευχαριστήσω τον Ιδομενέα από Ρέθυμνο. Επίσης το προσωπικό LP του Σπανακάκη (από όπου πήρα και τις φωτό), θα αναρτηθεί στο μέλλον. 

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

214. FIDELITY 7391 ΣΚΑΛΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ- ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ- ΜΑΝΟΥΔΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ 1966

Σκαλίδης Γιάννης- Παπαδάκη (Σκαλίδη) Δέσποινα- Μανουδάκης Βασίλης FIDELITY 7391 Ερωτόκριτος κ' Αρετούσα (A) - Ερωτόκριτος κ' Αρετούσα (B) 1966- 45rpm- 7''

«O Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου αποτελεί ένα από τα κορυφαία έργα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Πρόκειται για ένα έμμετρο μυθιστόρημα που εκτείνεται σε 10.012 δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους. Γράφτηκε στη Σητεία και στο Ηράκλειο γύρω στο 1600 μ.Χ., στην ακμή της Κρητικής Αναγέννησης, η οποία δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα τις αναγεννησιακές σχολές της Δύσης. Αφηγείται τον μεγάλο έρωτα του Ερωτόκριτου, ενός νέου που είχε όλες τις χάρες, αλλά δεν ήταν βασιλόπουλο, και της βασιλοπούλας Αρετούσας. Η υπόθεση έχει πολλά κοινά με το έργο Paris et Vienne του Γάλλου Pierre de la Cypède, το οποίο εκδόθηκε το 1487, αλλά το κρητικό αριστούργημα είναι ασύγκριτα υπέρτερο λογοτεχνικά και νοηματικά. Η υπόθεσή του οργανώνεται σε πέντε ενότητες. Έρωτας, παλικαριά, δοκιμασία, πόλεμος, λύτρωση.

Το έργο ρέει και αγαπιέται χάρη στην υπέροχη ντοπιολαλιά της Ανατολικής Κρήτης και τον ομοιοκατάληκτο δίστιχο ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, που γνωρίζουμε και από τις μαντινάδες. Υμνεί τον έρωτα, τη φιλία, τη λεβεντιά, αλλά και το δικαίωμα στην ευτυχία του αναγεννησιακού ανθρώπου και τον απελευθερωτικό αγώνα από κάθε εξουσία, θρησκευτική, βασιλική, πατρική, που εμποδίζει την ευτυχία αυτή. Στο έργο επίσης καταξιώνεται η ισότητα των φύλων. Ο Ερωτόκριτος αγαπήθηκε αμέσως από το λαό, που τον έκανε εγχειρίδιο ζωής και τραγούδι. Αντίθετα η αποδοχή του από τους λογίους πέρασε διάφορες φάσεις μέχρι να φτάσει στη σημερινή καθολική αναγνώριση. Θεωρήθηκε από ορισμένους ελαφρύ ανάγνωσμα, βλαπτικό για τα γλωσσικά, τα εθνικά και τα ηθικά ιδεώδη, έφτασαν μάλιστα να τον ξαναγράψουν στην καθαρεύουσα.

Ο Ερωτόκριτος έχει μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες, διδάσκεται σε πανεπιστήμια και του εξωτερικού και συνεχίζει να εμπνέει μουσικούς, σκηνοθέτες, γλύπτες και ζωγράφους.

O Ερωτόκριτος έχει ως θέμα την ιστορία δύο νέων, του Ερωτόκριτου και της βασιλοπούλας Αρετούσας, των οποίων ο έρωτας ευοδώνεται ύστερα από αλλεπάλληλες δυσκολίες και δοκιμασίες. Η πλοκή διαιρείται σε πέντε μέρη: ο έρωτας, το κονταροχτύπημα, ο κρυφός δεσμός και η εξορία του Ερωτόκριτου, η φυλάκιση της Αρετούσας και ο ηρωισμός του Ερωτόκριτου, η δοκιμασία της πίστης και η νίκη της αγάπης.

Α΄ Μέρος: Ο έρωτας

Η ιστορία τοποθετείται σε μια μυθική Αθήνα όπου ζουν ο βασιλιάς Ηράκλης και η βασίλισσα Αρτέμη με τη μοναχοκόρη τους την Αρετούσα, μια ασύγκριτη στη χάρη και στην ομορφιά κοπέλα. Ο νεαρός Ερωτόκριτος, γιος του συμβούλου του βασιλιά, του Πεζόστρατου, ερωτεύεται την πριγκίπισσα και εκμυστηρεύεται τον έρωτά του στον φίλο του Πολύδωρο. Ο φίλος του προσπαθεί να μεταβάλει τη γνώμη και τα συναισθήματα του Ερωτόκριτου, τον συντροφεύει όμως στο νυχτερινό τραγούδι κάτω από το παράθυρο της Αρετούσας και του συμπαραστέκεται όταν ο βασιλιάς στέλνει δέκα ανθρώπους να πιάσουν τον άγνωστο τραγουδιστή. Η Αρετούσα αρχίζει να ερωτεύεται τον άγνωστο νέο, ο Ερωτόκριτος όμως πείθεται να ταξιδέψει στην Έγριπο (Εύβοια), προκειμένου να ξεχάσει τα συναισθήματά του. Κατά την απουσία του ο πατέρας του αρρωσταίνει και η νεαρή πριγκίπισσα, όταν τον επισκέπτεται μαζί με τη μητέρα της, ανακαλύπτει στο δωμάτιο του Ερωτόκριτου τα τραγούδια και τη ζωγραφιά της. Μετά την επιστροφή του ο Ερωτόκριτος καταλαβαίνει ότι η Αρετούσα έχει μπει στην κάμαρά του και έχει ανακαλύψει την ταυτότητά του. Τέλος στην ανησυχία του δίνει η διαπίστωση ότι η Αρετούσα φαίνεται να ανταποκρίνεται στην αγάπη του.

Β΄ Μέρος: Το κονταροχτύπημα

Ο βασιλιάς Ηράκλης οργανώνει ένα κονταροχτύπημα («γκιόστρα»), με σκοπό αφενός να διασκεδάσει την κόρη του, αφετέρου να της βρει κατάλληλο σύζυγο. Καταφθάνουν δεκατέσσερις άρχοντες από πολλά μέρη: ο Φιλάρετος από την Μεθώνη, ο Ηράκλης από την Έγριπο, ο Δρακόκαρδος από την Πάτρα, ο Δημοφάνης από την Μυτιλήνη, ο Ανδρόμαχος από το Ανάπλι, ο Γλυκάρετος από την Αξιά, ο Πιστόφορος από το Βυζάντιο, ο Δρακόμαχος από την Κορώνη, ο Νικοστράτης από τη Μακεδονία, ο Τριπόλεμος από τη Σκλαβουνιά, ο Κυπριώτης Κυπρίδημος, ο Ερωτόκριτος από την Αθήνα, ο Κρητικός Χαρίδημος, άρχοντας της Γόρτυνας και ο Καραμανίτης Σπιθόλιοντας. Οι δύο τελευταίοι μονομαχούν, καθώς ο Σπιθόλιοντας κατηγορεί τον Χαρίδημο ότι ο πατέρας του είχε κλέψει από τον δικό του πατέρα ένα σπαθί. Η γκιόστρα ξεκινά την επόμενη μέρα. Ο βασιλιάς προσδιορίζει τους αντιπάλους, ακολουθούν οι μονομαχίες και με κλήρωση ορίζεται ποιοι δύο ανάμεσα στους τρεις επικρατέστερους θα μονομαχήσουν τελικά. Ο Κρητικός αποκλείεται και φεύγει θυμωμένος. Ο Ερωτόκριτος αγωνίζεται με τον Κυπρίδημο, επικρατεί και λαμβάνει το στεφάνι του νικητή από τα χέρια της Αρετούσας.

Γ΄ Μέρος: Ο κρυφός δεσμός και η εξορία του Ερωτόκριτου

Οι δύο νέοι συναντιούνται κρυφά τις νύχτες και μιλούν από τις δύο πλευρές ενός σιδερόφρακτου παραθύρου. Μετά από παρότρυνση της Αρετούσας, ο Ερωτόκριτος πείθει τον πατέρα του να ζητήσει το χέρι της Αρετούσας. Ο Πεζόστρατος δέχεται απρόθυμα και πηγαίνει στον Ηράκλη. Ο βασιλιάς αντιδρά βίαια στο αίτημα θεωρώντας ότι ο γάμος μια πριγκίπισσας με έναν κοινό θνητό είναι αδύνατος και τιμωρεί τον Ερωτόκριτο με εξορία. Ανυποψίαστος ανακοινώνει στην Αρετούσα ότι θα παντρευτεί τον Πιστόφορο, το ρηγόπουλο του Βυζαντίου και η Αρετούσα δεν απαντά. Αργότερα όμως αποφασίζει να αρραβωνιαστεί το ίδιο βράδυ τον Ερωτόκριτο. Οι δύο νέοι στη νυχτερινή τους συνάντηση αναγκάζονται να αποχαιρετιστούν, ορκίζονται όμως αιώνια πίστη και η Αρετούσα δίνει στον Ερωτόκριτο το δαχτυλίδι της ως αρραβώνα.

Δ΄ Μέρος: Η φυλάκιση της Αρετούσας και ο ηρωισμός του Ερωτόκριτου

Οι γονείς της Αρετούσας την πιέζουν να παντρευτεί το βασιλόπουλο του Βυζαντίου, εκείνη όμως αρνείται. Ο βασιλιάς οργίζεται και διατάζει να την φυλακίσουν μαζί με τη Φροσύνη, την οποία θεωρεί συνυπεύθυνη για τη συμπεριφορά της κόρης του. Ο Ερωτόκριτος στην Έγριπο όπου βρίσκεται, μαθαίνει μέσω του Πολύδωρου τα βάσανα της Αρετούσας. Τρία χρόνια αργότερα, ο ρήγας της Βλαχίας Βλαντίστρατος εισβάλλει στο βασίλειο της Αθήνας. Ο Ερωτόκριτος, αφού μαυρίσει το πρόσωπό του με ένα μαγικό φίλτρο, προκειμένου να μην αναγνωριστεί, αποφασίζει να επιστρέψει και να υπερασπιστεί την πατρίδα του. Προκαλεί βαριές απώλειες στον εχθρό, ενώ σε μια έφοδο σώζει τη ζωή του Ηράκλη. Στο μεταξύ καταφθάνει ο ανιψιός του Βλαντίστρατου, ο Άριστος, που προτείνει να τελειώσει ο πόλεμος με μία μονομαχία ανάμεσα στον ίδιο και τον αξιότερο πολεμιστή της Αθήνας. Ο Ερωτόκριτος προθυμοποιείται να μονομαχήσει μαζί του και μετά από σκληρή μάχη τραυματίζεται, αλλά και τραυματίζει θανάσιμα τον Άριστο.

Ε΄ Μέρος: Η δοκιμασία της πίστης και η νίκη της αγάπης

Ο βαριά τραυματισμένος και αγνώριστος Ερωτόκριτος μεταφέρεται στο παλάτι του Ηράκλη. Ο βασιλιάς του προσφέρει όλο του το βασίλειο, εκείνος όμως ζητάει μονάχα το χέρι της κόρης του. Η Αρετούσα εξακολουθεί να αρνείται και ο ξένος την επισκέπτεται στη φυλακή. Η νέα αρνείται εκ νέου και εκείνος φεύγοντας αφήνει στη Φροσύνη το δαχτυλίδι του αρραβώνα που του είχε δώσει η Αρετούσα. Η νέα, όταν το βλέπει, αναστατώνεται και ξεσπά σε θρήνο περιμένοντας να ξημερώσει η μέρα για να επανέλθει ο ξένος και να της δώσει εξηγήσεις για το πώς βρέθηκε το δαχτυλίδι στα χέρια του. Την επόμενη μέρα, ο Ερωτόκριτος δοκιμάζει την πίστη της, εξιστορώντας τον δήθεν θάνατο του αγαπημένου της. Η Αρετούσα ξεσπά σε κλάμα και απειλεί να σκοτωθεί. Τότε ο Ερωτόκριτος πλένεται με το αντίδοτο και επανέρχεται στη μορφή του. Ξαναμεταμορφώνεται όμως, ανακοινώνουν στον βασιλιά ότι θα γίνει ο γάμος και όταν αυτό γίνεται, αλλάζει και πάλι στην όψη του και αποκαλύπτει σε όλους την ταυτότητά του. Ο βασιλιάς δίνει την ευχή του, οι δύο νέοι παντρεύονται, αργότερα ανεβαίνουν στον θρόνο και ζουν ευτυχισμένοι ως τα βαθιά γεράματα.

Βιτσέντζος Κορνάρος. Έλληνας ποιητής, από τους κυριότερους εκπροσώπους της Κρητικής Αναγέννησης. Ταυτίζεται με τον γιο του Ιακώβου Κορνάρου και της Ζαμπέτας Ντεμέτζο. Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα της Σητείας το 1553 και ήταν γόνος εξελληνισμένης βενετσιάνικης οικογένειας. Μετά το 1590 εγκαταστάθηκε στον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο), όπου παντρεύτηκε, απέκτησε δύο κόρες και ανέλαβε διοικητικά αξιώματα. Ο αδερφός του Ανδρέας, επίσης συγγραφέας, είχε ιδρύσει εκεί την Ακαδημία λογίων των Stravaganti, μέλος της οποίας έγινε και ο Βιτσέντζος.

Κορυφαίο του έργο είναι το έμμετρο μυθιστόρημα 10.012 στίχων Ερωτόκριτος. Τυπώθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1713. Ορισμένοι μελετητές αποδίδουν στον Βιτσέντζο Κορνάρο και το θρησκευτικό δράμα Η θυσία του Αβραάμ. Ο ποιητής πέθανε στον Χάνδακα το 1613 ή το 1614 από άγνωστη αιτία και θάφτηκε στο μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου».

Στο σημερινό δισκάκι, στην πρώτη απόπειρα να τραγουδήσει ¨Ερωτόκριτο¨ ο Γιάννης Σκαλίδης με την Δέσποινα Παπαδάκη (Σκαλίδη) στο ρόλο του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, συνοδεία του εξαιρετικού Βασίλη Μανουδάκη στο λαούτο. Προσπαθούν μέσα σε δυο πλευρές να χωρέσουν και τα πέντε μέρη του Ερωτόκριτου και εν μέρει τα καταφέρνουν. Ακολούθησαν την δεκαετία του ΄70 δυο Lp στην Panivar, στα οποία κατά την γνώμη μου αποδίδουν εξαιρετικά τον ¨Ερωτόκριτο¨.

Ο ¨Ερωτόκριτος¨ έχει πολλούς ερμηνευτές (βλέπε και φωτό με μερικούς από τους δίσκους). Προτίμησα σε πρώτη επαφή, τον Σκαλίδη με την γυναίκα του, καθώς θεωρώ ότι το αποδίδουν εξαιρετικά. Τώρα αν θα έπρεπε να διαλέξω, για Ερωτόκριτο θα διάλεγα τον Νίκο Ξυλούρη, για Αρετούσα την Δέσποινα Παπαδάκη (Σκαλίδη), για αφηγητή τον Μάνο Κατράκη και εδώ που είμαι απόλυτος είναι ο Χαρίδημος το Κρητικόπουλο. Τον Χαρίδημο μόνο ο Ψαραντώνης.  

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).