492. PANIVAR PA 249 ΚΟΥΜΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1970

Κουμιώτης (Κουμιωτάκης-Καμαράτος) Γεώργιος PANIVAR PA 249 Ώπα ώπα - Ο σπιτονοικοκύρης 1970- 45rpm- 7''

«Ο Γιώργος Κουμιώτης (παλαιότερες αναρτήσεις 47, 73, 163, 219, 270, 362, 382 και 445) γεννήθηκε στο Τεφέλι Ηρακλείου στις 10-8-1931 .Πατέρας του ήταν ο Μιχάλης Κουμιωτάκης και μητέρα του η Μαρία το γένος Νουράκη.

Η Καλλιτεχνική του φύση τον οδήγησε από πολύ μικρό να μάθει λαγούτο σε ηλικία 16 χρονών και να παίζει σε γλέντια στην περιοχή του Ηρακλείου με τον παλιό λυράρη Γαβρίλη Σταυρουλάκη από τα Πιτσίδια όπως και με άλλους συντοπίτες λυράρηδες.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ένας λαουτιέρης μπαίνει στα Ανώγεια ,που μέχρι τότε την λύρα την συνόδευε το μαντολίνο. Τον είχε φέρει ο αείμνηστος Νίκος Ξυλούρης. Ο Γιώργος Κουμιώτης ήταν το πρώτο λαγούτο που μπήκε στα Ανώγεια και σε αυτή την αλήθεια συναινεί ο μετέπειτα μεγάλος λαουτιέρης Γιάννης Ξυλούρης αδερφός του Νίκου.

Η συνεργασία του με τον Νίκο Ξυλούρη είχε αρχίσει. Αχώριστοι συνεργάτες και φίλοι πια εμφανίζονται σε γλέντια ,γάμους και άλλες εκδηλώσεις σε όλη την Κρήτη με πολύ μεγάλη επιτυχία.

Επιστέγασμα της πολύχρονης συνεργασίας τους ήταν ο πρώτος δίσκος γραμμοφώνου του Νίκου Ξυλούρη «Δεν κλαίνε οι δυνατές καρδιές»  και το καλαματιανό «Νησιωτοπούλα μου» στο οποίο συντροφεύει στο τραγούδι τον Νίκο η σύντροφός του Ουρανία. Ένας δίσκος μια συνεργασία στην οποία συνέβαλε με το λαγούτο του ο Γιώργος Κουμιώτης για την οποία έχει μιλήσει πάρα πολλές φορές στο παρελθόν ο ίδιος με καμάρι και νοσταλγία.

Στα επόμενα χρόνια συνεργάζεται με όλη την τότε ανερχόμενη Ανωγειανή μουσική οικογένεια με Μανουρά, Καλομοίρη, Ψαραντώνη και Βασίλη Σκουλά .

Αρχές της δεκαετίας του 1960 γνωρίζει την σύντροφο της ζωής του Μαρία Αλεξανδράκη με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά την Βάνα και τον Μιχάλη.

Για την αγαπημένη του Μαρίκα ο Γιώργος Κουμιώτης έγραψε το καλαματιανό «Η Μαριώ η Κρητικιά» το οποίο ηχογραφεί το 1961 και για πρώτη φορά ακούγεται η γλυκιά φωνή του Γιώργου Κουμιώτη αποτυπωμένη στο Βινύλιο.

Η προσωπική καλλιτεχνική πορεία του έχει πια αρχίσει, με αγνότητα, αυθορμητισμό και πλούσια φαντασία εμπνευσμένος από πραγματικά γεγονότα της καθημερινότητας, του έρωτα, της αγάπης, του πόνου και της Κρήτης, γράφει στίχους και τους επενδύει με το μοναδικό προσωπικό του ύφος με μουσική.

Αυτό το προσωπικό ύφος, οι άψογες μελωδίες του, η ανεπανάληπτη εκφραστική ερμηνεία του ανάλογα με το θέμα του κάθε τραγουδιού τον καθιερώνει στην συνείδηση κάθε Κρητικού ανάμεσα στους μεγάλους δημιουργούς της Κρητικής μουσικής.

Στο επόμενο διάστημα ηχογραφεί ένα δίσκο με τον Γιώργο Καλομοίρη και ένα με τον Βασίλη Σκουλά ο οποίος και θα βαφτίσει την κόρη του την Βάνα.

Λίγο μετά τον θάνατο του Σοφοκλή Βενιζέλου ένα τραγούδι σκορπά ρίγη συγκίνησης σε όλη την Κρήτη αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα .ήταν το τραγούδι η δική του σύνθεση «Της Κρήτης τα παιδιά» , ένα καλαματιανό που αναφερόταν στον θάνατο του Σοφοκλή Βενιζέλου και που στο τραγούδι αυτό τον συνόδευε στην λύρα ο αείμνηστος Παντελής Σταυρουλάκης .

Με δικό του πια μουσικό σχήμα έχοντας συνεργάτη στην λύρα τον Γιάννη Καδιανάκη και τα αδέρφια του Γιάννη και Μανόλη εμφανίζονται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με μεγάλη επιτυχία ενώ παράλληλα ηχογραφεί δεκάδες τραγούδια που γίνονται γνωστά και αγαπημένα…..

Ο Γιώργος Κουμιώτης έφυγε σε ηλικία 77 ετών το 2008».

Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία σε παλαιότερες αναρτήσεις. Το σημερινό δισκάκι ηχογραφήθηκε και κόπηκε το 1970. Το 1971 ξανακόπηκε με κωδικό επίσης PA 249 αλλά είχε τα τραγούδια τον ¨Σπιτονοικοκύρη¨ και αντί για το ¨Ώπα ώπα¨ ήταν ¨Ο Γολγοθάς¨. Το δισκάκι με τον ¨Γολγοθά¨ θα αναρτηθεί στο μέλλον.

Φωτογραφίες και τα ηχητικά αρχεία …(εδώ).

 

 

491. COLUMBIA DG 7176 ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ- ΜΟΥΝΤΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ- ΤΖΙΜΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ 1955

Κουτσουρέλης Γιώργος- Μουντάκης Κώτσας (Μουντόκωστας)- Τζιμάκης Γιώργος (Τσαγκαράκης-Τζαγκαράκης) COLUMBIA DG 7176 Πεντοζάλια Ρεθυμνιώτικα - Συρτός Κισσαμίτικος Μεσογειανός 1955- 78rpm- 10''

Άχι πάντοτε είναι περιττό στον δυστυχή το γέλιο,

έλα μικρή μου αγάπη, γιατί ο πόνος στην καρδιά έχει βαθύ θεμέλιο

Άχι το γέλιο είναι μηχανή τον πόνο κομματιάζει,

έλα γι’ αυτό κανείς  πολλές φορές γελά και αναστενάζει

Άχι καίγομαι μες  τα βάσανα και λιώνω μες τα πάθη,

έλα γιατί επρόδωσες σκληρά μια μπιστεμένη αγάπη.

Τώρα, αν έπρεπε να διαλέξω μία και μόνο πλάκα γραμμοφώνου, που να εμπεριέχει τα βασικότερα στοιχεία Κρητικής μουσικής ιδιοσυγκρασίας, θα ήταν η σημερινή (έρχονται ήδη οι σκέψεις σας στο μυαλό μου- μιλάω προσωπικά). Σύνθεση, μαντινάδες (φωτιά) και λαούτο ο Κουτσουρέλαρος και λύρα-τραγούδι Μουντόκωστας στα ¨Πεντοζάλια Ρεθυμνιώτικα¨ και Τζιμάκης στο ¨Συρτό Κισσαμίτικο Μεσογειανό¨. Φυσικά το βιογραφικό παρακάτω, τιμής ένεκεν στον Κουτσουρέλη. Μουντής και Τζιμάκης, τεράστιοι αλλά..το 1955 είναι ακόμα υπό την ¨επίβλεψη¨ του Γιώργου.

«Ο Γιώργης Κουτσουρέλης είναι ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς και εκτελεστές της Κρητικής μουσικής. Γεννήθηκε στο Καστέλι Κίσσαμου το 1914, σε ένα χώρο και μια οικογένεια που είχε αναδείξει πλήθος μουσικών και η καλλιέργεια της παράδοσης ήταν καθημερινή υπόθεση πολλών.
Όπως είχε πει ο ίδιος, από μικρό παιδί γοητεύτηκε από την Κρητική μουσική που είναι μια παράδοση από γενιά σε γενιά, που παρουσιάζει μια ιδιαίτερη μορφή ποιήσεως, χαρακτηριζόμενη από ιδιόρρυθμη έκφραση σε ρυθμό, σε αρμονία, σε χρώμα, χρόνο, τόνο και γενικά σε μελωδία. «Η Κρητική μουσική ριζώθηκε μέσα μου και αυτό πιστεύω συνετέλεσε γιατί ο πατέρας μου ήταν ένας από τους σημαντικότερους οργανοπαίκτες λαουτιέρης της εποχής του».

Εκτός όμως από τον πατέρα παρά πολλά άτομα της οικογένειας Κουτσουρέλη έπαιζαν διάφορα όργανα, λαγούτα, λύρες, βιολιά, μαντολίνα, ακόμα και κλαρίνο. Ο Γιώργης Κουτσουρέλης μπολιασμένος από την γοητεία της Κρητικής μελωδίας, τις πενιές, τις δοξαριές, τα τραγούδια, το γοητευτικό κορμί της Κρητικής παράδοσης, άρχισε από τα πρώιμα παιδικά του χρόνια (5 ετών) να κουρδίζει και να χρησιμοποιεί τη σκούπα της μάνας του για να παίξει τις μελωδίες του μιμούμενος τ' άλλα μέλη της οικογένειας μουσικών.
Στο Δημοτικό σχολείο, κάτοχος πια μαντολίνου, έφτασε να παίζει πραγματικά τους ωραίους σκοπούς του, για να χορέψουν οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές του. Πολύ γρήγορα ο Γιώργης Κουτσουρέλης παρακινούμενος από τον πατέρα του, αλλά περισσότερο ωθούμενος από την μυστική εκείνη λαχτάρα του προικισμένου καλλιτέχνη που τον οδηγεί στα πεπραγμένα του, άφησε τις παιδικές μουσικές περιπλανήσεις και ασχολήθηκε πολύ σοβαρά πια με το λαγούτο, το όργανο της ζωής του.

Έτσι στα 10 του χρόνια ήταν ένας αξιόλογος άρτιος λαουτιέρης που στα 12 χρόνια του είχε γίνει τέλειος επαγγελματίας, πολύ σωστός και περιζήτητος συνεργάτης από κορυφαίους καλλιτέχνες της Κρητικής μουσικής, βιολιτζήδες και λυράρηδες της εποχής εκείνης όπως ήταν ο Γιώργης Μαριάνος, ο Νικόλαος Χαρχαλής ο περίφημος λυράρης Νικόλαος Κατσούλης ή Κουφιανός και από άλλους.
Πολύ νωρίς σε ηλικία μόλις 16 χρόνων μπήκε στο χώρο της δισκογραφίας αρχίζοντας από το 1930 να παράγει, να ηχογραφεί και να κυκλοφορεί δίσκους, πρώτα με το Μαριάνo, στην Κολούμπια, μετά με τον σπουδαίο Ρεθεμνιώτη λυράρη Αλέκο Καραβίτη, κτλ. Ο Γιώργης Κουτσουρέλης θυμάται πάντα με συγκίνηση τη βραδιά που έπαιζε στη λέσχη φιλελευθέρων στις 15 Δεκεμβρίου 1932, επ' ευκαιρία της ονομαστικής γιορτής του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ο ίδιος ο πρόεδρος παρών στον εορτασμό, ευχαριστήθηκε τόσο πολύ που κάλεσε τους καλλιτέχνες, Μαριάνο και Κουτσουρέλη στο σπίτι του να παίξουν και να γλεντήσουν μαζί του και με τους στενούς του φίλους.

Ο Γιώργης Κουτσουρέλης αναγνωρισμένος από νωρίς σαν εμπνευσμένος δημιουργός Κρητικής μουσικής και δεξιοτέχνης καλλιτέχνης, εμφανίζεται με διάσημους λυράρηδες και βιολιτζήδες, ή και σαν σολίστας του λαγούτου. Με τον σπουδαίο λυράρη Νικόλαο Κουφιανό εμφανίζεται στο εθνικό στάδιο Αθηνών μαζί με συγκροτήματα απ' όλη την Ελλάδα. Συχνές ήταν και οι εμφανίσεις του στις εκδηλώσεις των Κρητών σε Αθήνα Πειραιά και Θεσσαλονίκη.

Αμάν αμάν σφάλμα μεγάλο έκανα, μάγισσας θυγατέρα,

αμάν αμάν και χάρισα σου την καρδιά και πέταξες την πέρα,

Αμάν αμάν εχάρισα σου την καρδιά και το όφελος μου ποιο΄ναι,

                                          μ΄ άφησες πάθη και καημούς και πόνους να με τρώνε.

Μετά από τον πόλεμο, του 1940, τον βρίσκουμε να συνεργάζεται και πάλι με μεγάλους μουσικούς όπως με τον Κώστα Μουντάκη, τον Νίκο Ξυλούρη (αργότερα) και άλλους. Τον Γιώργη Κουτσουρέλη τον κάλεσε δυο φορές ο διακεκριμένος μουσικολόγος Roberto Leydi, που κατείχε την έδρα της μουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και ήταν διευθυντής της δραματικής σχολής του Μιλάνου.
Ο καθηγητής Leydi αποκαλούσε τον Γιώργη Κουτσουρέλη «ορχήστρα». Ο ίδιος ο καλλιτέχνης, γράφει για τους λόγους που τον εμπόδισαν να ανταποκριθεί στις προσκλήσεις αυτές και να εμφανισθεί στο εξωτερικό. «Για δε τις προγενέστερες προσκλήσεις που είχα να πάω στο εξωτερικό και δεν τις πραγματοποίησα δεν μετανοώ και δε λυπάμαι, διότι εκτός τα ατυχήματα που συμβαίνουν είχα οικογενειακές υποχρεώσεις — γυναίκα και 4 μικρά παιδία και τους πικραμένους γέρους γονείς μου. Γι αυτό λοιπόν προτίμησα να μείνω στον τόπο μου να κυβερνώ και να προστατεύω τα ανήλικα παιδιά μου.
Τον Γιώργη Κουτσουρέλη βράβευσε το καλοκαίρι του 1986 ο Δήμος Ηρακλείου για τις σπουδαίες υπηρεσίες του στην Κρητική μουσική παράδοση, για το πλούσιο έργο του, την πρωτοτυπία των δημιουργιών του, την δεξιοτεχνία και την μοναδικότητα των ερμηνειών του αλλά και το ήθος του, που τον αναδεικνύει σ' ένα άψογο πολίτη.

Ο Γιώργης Κουτσουρέλης πέθανε τον Ιούλιο του 1994. Ο Καθηγητής του Πανεπιστήμιου Αθηνών Γιώργης Γιατρομανολάκης, έγραψε για τον Γιώργη Κουτσουρελη. "Καθώς έβλεπα και άκουγα τον λαϊκό καλλιτέχνη να παίζει το λαγούτο του καταλάβαινα πως το όργανο αυτό δεν ηχούσε επειδή ο μάστορας απλώς έκρουε τις χορδές του. Ο ήχος του λαγούτου δεν προερχόταν απλώς μέσα από το όργανο. Ολόκληρο το κορμί του Κουτσουρέλη με όλο το βάρος των χρόνων του ηχούσε και δημιουργούσε μουσική. Το λαγούτο ήταν προέκταση της σωματικής υπόστασης του λαουτιέρη." Αυτή λοιπόν η εξαίσια σωματική σχέση κάποιου με την τέχνη του είναι που ορίζει και την γνησιότητα του. Όχι η εγκεφαλικότητα η προσποίηση, όχι η εξωτερική κίνηση και η επιτήδευση. Πουθενά στόμφος η υπερβολή, πουθενά αίσθημα στερημένο από τον παλμό και την γνησιότητα του κορμιού. Και όταν έπαιζε ο δάσκαλος και όταν τραγουδούσε σου έδινε την αίσθηση πως ξόδιαζε σώμα από το σώμα του και αίμα από το αίμα του.

Ακόμη και όταν μιλούσε ήξερες πως ότι έλεγε δεν ήταν λόγια του αέρα. Ήταν ήχος και φωνή ενός παλλόμενου κορμιού. Για τούτο και κάθε λόγος του ηχούσε αρμονικός και φυσικός. Αποδείκνυε έτσι κάτι πολύ σημαντικό για τους Κρητικούς. Ότι η βασική αρετή της Κρήτης δεν είναι η φωναχτή και πομπώδης μεγαλοστομία. Δεν είναι η εξωτερική επίδειξη και το τουριστικό τσαλίμι, η καυχησιολογία και η επιπόλαιη υπερβολή. Η μεγάλη αρετή της Κρήτης είναι όχι η εξωστρέφεια και τα παχιά λόγια, αλλά η δύναμη που προέρχεται από μια αίσθηση αριστοκρατικής ηρεμίας. Και δεν δίδω βέβαια στη λέξη αριστοκρατία πολιτική ή κοινωνική έννοια. Εννοώ αυτό που μας έδειξε ο Κουτσουρέλης, πως ο αριστοκράτης δημιουργός ακριβώς επειδή η λαϊκή του συνείδηση είναι αριστοκρατική, δεν καταδέχεται να παίξει η να τραγουδήσει προς χάρη των τουριστών εντόπιων ή ξένων.

Πως παρακολουθώντας την παράδοση μας, τα πατροπαράδοτα, όπως είπε, δεν καταδέχεται να ξεπέσει σε λαϊκίστικες κραυγές και εύκολες επιδείξεις. Μίλησε για δύσκολους σκοπούς, για δύσκολα τραγούδια και δύσκολους χορούς. Δεν έκανε κριτική σε κανένα. Έδειξε με τα χέρια του και το κορμί του, το δικό του ερωτά προς την τέχνη του και προς τη ζωή.»

Φωτογραφίες και τα ηχητικά αρχεία …(εδώ).

 

 

490. HIS MASTER'S VOICE 7PG 8181 ΓΑΡΓΑΝΟΥΡΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ- ΞΥΛΟΥΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ- ΠΑΠΑΤΣΑΡΑΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ 1973

Γαργανουράκης Χαράλαμπος (Μπάμπης)- Ξυλούρης Ιωάννης (Ψαρογιάννης)- Παπατσάρας Μανούσος HIS MASTER'S VOICE 7PG 8181 Δεν είμαι βασιλόπουλο - Τη ζήση μου βαρέθηκα 1973- 45rpm- 7''

 

«Ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης (βλέπε και ανάρτηση 324) γεννήθηκε 28 Ιουνίου του 1946 στο Ηράκλειο της Κρήτης.. Μεγάλωσε στον Άγιο Θωμά ένα ορεινό χωριό έξω από το Ηράκλειο. Στο χωριό του μέσα σε σπουδαίους καλλιτέχνες, σε μια γειτονιά λυράρηδων μαγεμένος από τους ήχους της λύρας και του λαούτου. Mε μια τεράστια μουσική παράδοση ο Άγιος Θωμάς γέννησε μερικούς από τους πιο φημισμένους τεχνίτες της λύρας, όπως τον Γιώργη τον Mελαμπιανό, τον Mιχάλη τον Kατσαραπίδη, τον Γιώργη Φραγκιουδάκη κ.α. Ανήσυχος από γεννησιμιού του ο Χαράλαμπος, κατάλαβε από τις τελευταίες τάξεις του σχολείου ακόμη, πως δε μπορούσε να πει στο κόσμο το πως ένιωθε αυτός τη Kρήτη χωρίς την λύρα.

O μεγαλύτερος του αδερφός που 'χε μεγάλη αγάπη στη κιθάρα, κατάλαβε το μεράκι του Xαράλαμπου και σε ηλικία 12 χρονών το 1958, τον φέρνει κοντά στο πρωτομπαρμπά τους, τον Γιώργη τον Mελαμπιανό που εντυπωσιασμένος από το μεράκι του ανιψιού του έκατσε μοναχός του και του 'φτιαξε τη πρώτη του λύρα. Δεν άργησε να ξεχωρίσει το ταλέντο του. Από τα δεκατέσσερα του χρόνια το 1960 ως τα δεκαεφτά του το 1963, εγύρισε όλα τα πανηγύρια, όλα τα χωριά από το Mαλεβύζι, Mονοφάτσι, Mεσσαρά, Tέμενος, Hράκλειο, Πεδιάδα, Bιάνο. H φήμη του για τη λύρα και το τραγούδι ξεπέρασε τα όρια του νομού, έφτασε στα Xανιά, στο Ρέθυμνο, στο Λασίθι.

Στα 18 του χρόνια το 1964, μια από τις μεγάλες εταιρίες δίσκων της εποχής, ανακαλύπτει το ταλέντο του και του ζητά να γράψει το πρώτο του δίσκο 45 στροφών με το τίτλο: "Eχάρισά σου τη καρδιά". Αμέσως μετά τον στρατό κατέβηκε στο Ηράκλειο όπου το 1970, έπαιξε στο πρώτο Κρητικό κέντρο τον "Ερωτόκριτο" που είχε κρητική μουσική κάθε βράδυ. Γρήγορα η αγάπη του κόσμου για την αξεπέραστη τέχνη του και την αντρίστικη μα και όλο γλύκα φωνή του, του 'δωσε τη θέση που του άξιζε. Το καλοκαίρι του 1972 σε ηλικία 26 ετών έπαιζε στο κέντρο "Aρετούσα" και το επόμενο καλοκαίρι το 1973 στα 27 του χρόνια μόλις, τον ανακαλύπτει ο μεγάλος Kρητικός συνθέτης Γιάννης Mαρκόπουλος.

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος του εμπιστεύθηκε ορισμένα από τα σημαντικότερα τραγούδια του από τα έργα του “Θητεία”, “Θεσσαλικός Κύκλος”, “Οροπέδιο”, “Αφιέρωμα”, “Τολμηρή επικοινωνία”, “Παράθυρο στη Μεσόγειο” και τα νέα του έργα “Ορφέας” και “Αναγέννηση, Κρήτη, ανάμεσα σε Βενετία και Πόλη”. Πολλά τραγούδια έγιναν μεγάλες επιτυχίες όπως “Τα λόγια και τα χρόνια”, “Κρήτη μου όμορφο νησί”, “Προσκυνώ τη χάρη σου λαέ μου”, “Στου Ψηλορείτη τη κορφή” κ.ά.

Όταν πήγα στην Αθήνα- αναφέρει ο ίδιος – το 1973, ήδη ο Νίκος Ξυλούρης είχε κάνει 2 χρόνια στη «Λύρα», τη μπουάτ, εκεί που πήγα κι εγώ για δυο χρόνια και είχε τρία χρόνια συνεχούς συνεργασίας με το Μαρκόπουλο. Κάμανε μια δισκογραφική δουλειά που έχει μείνει στην Ιστορία της Ελληνικής μουσικής. Εγώ ποτέ δεν σκέφθηκα ότι θα μπορούσα να πάω και δεν το είδα ποτέ έτσι, ότι θα πάω να αντικαταστήσω το Νίκο Ξυλούρη.

Επίσης, έχει πάρα πολλές συμμετοχές σε δισκογραφικές δουλειές βοηθώντας νέους καλλιτέχνες. Πολλά από αυτά τα τραγούδια έγιναν επιτυχίες όπως "ο ναύαρχος", "μοιάζει η ζωή μου μ' όνειρο", "Άστρα" κ.ά. που τραγουδιούνται απ' όλους τους λυράρηδες της Κρήτης.
Έχει κάνει εκατοντάδες συναυλίες ανά τον κόσμο προσκεκλημένος από τους απόδημους Έλληνες του εξωτερικού πάντα με μεγάλη επιτυχία. Είναι παντρεμένος με την Αρετή, και έχει δύο παιδιά, την Εργίνη και τον Νίκο.»

Στο σημερινό δισκάκι, μαζί με τον Γαργανουράκη, ο Ψαρογιάννης με τον Μανούσο Παπατσάρα στα λαούτα (βλέπε παλαιότερες αναρτήσεις για βιογραφικά στοιχεία). Στις ετικέτες αναγράφει Ψαρογιάννης (Ψαριγιάννης Γ.).

Φωτογραφίες και τα ηχητικά αρχεία …(εδώ).

 

 

489. COLUMBIA SCDG 2912 ΝΑΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ- ΣΤΑΜΕΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ 1961 (Ηχογράφηση 1936)

Νάκος Γιώργος- Σταμέλος Απόστολος COLUMBIA SCDG 2912 Νάμουνα στην Αράχωβα (Τσάμικο) - Χρυσαφένιος αετός (Καλαματιανό) 1961 (Ηχογράφηση 1936)- 45rpm- 7''

«Ο Γιώργος Νάκος (βλέπε αναρτήσεις 74, 171και 313) γεννήθηκε το 1908 στο Μαυροβούνι (παλιό όνομα Βουνέσι) της Καρδίτσας και έζησε δύσκολα παιδικά χρόνια, διότι ο πατέρας του Μιχάλης πέθανε το 1913. Η χήρα με τα δύο παιδιά το Γιώργο και το Χρήστο εγκαταστάθηκε στο πατρικό της στα Φάρσαλα. Ο Γιώργος από μικρός αναγκάστηκε να δουλέψει, παραμελώντας το σχολείο. Εργαζόταν ως καροποιός μέχρι το 1926, οπότε πήγε στην Αθήνα και δούλεψε σε ταβέρνα ως βοηθός. Το 1927 παρουσιάστηκε στο Στρατό και κατατάχτηκε στην Αστυνομία και συγκεκριμένα στην Αγορανομία Αθηνών. Παντρεύτηκε και απόκτησε δύο παιδιά, το Μιχάλη(1935) και τον Σόλωνα (1937) παιδί που σκοτώθηκε από Γερμανούς στην Κατοχή. Τραγουδούσε ερασιτεχνικά στις ταβέρνες και σιγά σιγά έγινε γνωστός. Σαν γλεντζές που ήταν έκανε ζωή ρεμπέτη και όχι αστυνομικού, τραγουδώντας κρυφά από την υπηρεσία του.

Το 1935 κυκλοφορεί από την Columbia το κλέφτικο «Μωριάς», αναγνωρίζεται η μεγάλη αξία του και καθιερώνεται. Από μαγαζιά της Αθήνας δέχεται πολλές προτάσεις και διαπρέπει ως τραγουδιστής Δημοτικών και Ρεμπέτικων. Μεταξύ των άλλων εργάστηκε στην περίφημη ταβέρνα του Πίκινου όπου τραγουδούσε και ρεμπέτικα, χωρίς ωστόσο ποτέ να ηχογραφήσει. Συνεργάστηκε με όλους τους γνωστούς τραγουδιστές όπως είναι η Ρ. Εσκενάζη, Ρ. Αμπατζή, Κ. Ρούκουνας, Μαρίκα Πολίτισσα, Στ. Κηρομύτης, Π. Τσαουσάκης, αργότερα ο Στ. Καζαντζίδης και άλλοι μεγάλοι της εποχής του. Η ζωή του Νάκου αλλάζει με αφορμή ένα τυχαίο περιστατικό, το 1937 οπότε παραιτείται από την Αστυνομία για να ασχοληθεί με το μουσικό Θέατρο. Σε μια ταβέρνα ο Νάκος ευρισκόμενος σε κατάσταση ευθυμίας, μιμούνταν κάποιον μπεκρή της αγοράς.

Εκεί έτυχε να τρώει ο γνωστός θιασάρχης Μακέδος, ο οποίος ευρισκόμενος σε αδιέξοδο (διότι αποχώρησε μετά από καυγά από το θίασο ο Ορέστης Μακρής που έπαιζε το ρόλο του μεθύστακα) πρότεινε στο Νάκο να αναλάβει το ρόλο. Έτσι βρέθηκε να κάνει στο Θέατρο το μπεκρή, ενώ παράλληλα τραγουδούσε Δημοτικά και Ρεμπέτικα τραγούδια. Έκανε πολλές περιοδείες με διάφορους θιάσους στην Αθήνα και την Πόλη στην οποία πέρασε αρκετό καιρό. Στα χρόνια της κατοχής συνεργάστηκε με τη Σοφία Βέμπο η οποία τραγουδούσε τα γνωστά της τραγούδια και ο Νάκος δημοτικά. Ο Νάκος είχε σπάνια φωνή, ωστόσο η μεταπήδηση στο Θέατρο, στέρησε το Δημοτικό τραγούδι από την απαράμιλλη ερμηνεία του. Η δισκογραφική του παραγωγή περιορίζεται σε περίπου 30 τραγούδια, από αυτά δύο είναι σχετικά με το ρόλο του μπεκρή. Τα Δημοτικά συμπεριελήφθησαν σε ειδικές εκδόσεις (επιλογές) αυθεντικών ερμηνευτών και κυκλοφόρησαν σε Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική. Έζησε ως πραγματικός ρεμπέτης, χαρίζοντας απλόχερα το ταλέντο του και τη ζωή του. Πέθανε στην Αθήνα στις 6/1 1981.»

«Ο Απόστολος Σταμέλος γεννήθηκε το 1901 στη Δόμβραινα της Θήβας. Σταμέλος ήταν το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο, Λούτζας το επίθετό του. Ο πατέρας του ήταν σιδηρουργός. Εννέα χρονών έπαιζε νταουλάκι και φλογέρα με γλωσσίδι (με στόμιο κλειστό). Δέκα χρονών έπιασε κλαρίνο και είκοσι βγήκε στα πανηγύρια. Έκανε μάθημα με το Νικήτα Κωτσόπουλο και τον Κώστα Καραγιάννη στη Λιβαδειά, με τον Αμέτη στο Βόλο. Δυο χρόνια έπαιξε με τον Γιάννη Κυριακάτη. Υπήρξε μεγάλος κλαρινίστας με χαρακτηριστικό γλυκό και απαλό παίξιμο. Έπαιξε κλαρίνο σε εκατοντάδες δίσκους, συνοδεύοντας αξιόλογους ερμηνευτές του καιρού του. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τα «Να ήμουν στην Αράχωβα», με το Γιώργο Νάκο και «Συννέφιασε ο Παρνασσός» με το Γιώργο Παπασιδέρη.

Έπαιξε για κάμποσα χρόνια και στην Αμερική. Πέθανε το 1980 σε ηλικία 79 ετών. Επίσης έχει συνεργαστεί και με: Αραπάκη Δημήτρη, Εσκενάζυ Ρόζα, Νάκο Γιώργο, Αμπατζή Ρίτα, Μπενέτο Δημήτρη, Σέμση Δημήτρη (Σαλονικιός), Βασιλοπούλου Γεωργία, Μοσχονά Οδυσσέα και άλλους πολλούς. Φυσικά συνεργάστηκε και με τον Παπασιδέρη σε αρκετά τραγούδια. Πολλά είναι και τα τραγούδια στα οποία παίζει σόλο κλαρίνο, με χαρακτηριστικό ήχο.»

Από τους αυθεντικότερους του δημοτικού τραγουδιού ο Γιώργος Νάκος. Στο σημερινό δισκάκι στο κλαρίνο ο Απόστολος Σταμέλος. Από τα κλασικά το σημερινό τσάμικο ¨Νάμουνα στην Αράχοβα¨. Ιδιαίτερο και το καλαματιανό, που εδώ βοηθάει ο Σταμέλος.

Το τραγούδι έχει γραφτεί για το Βασιλιά Γεώργιο Β' των Ελλήνων επί της επιστροφής του στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 1935. Ένα απόσπασμα από άρθρο του HΛIA BΟΛIΟTH-KAΠETANAKH (από την Ελευθεροτυπία της 9/1/2000): «... Nα θυμηθούμε όμως και μια άλλη εκλογική αναμέτρηση, το δημοψήφισμα βίας και νοθείας -Κυριακή 3 Νοεμβρίου 1935- για την επαναφορά του βασιλιά Γεωργίου Γκλύξμπουργκ B (Γεώργιος Χριστιανός λεγόταν, όπως είναι το όνομα του Βασιλικού οίκου από τον οποίο προέρχεται το Γλύξμπουργκ είναι τίτλος,Δούκας Του Γλύξμπουρκγ ήταν κάποιος Προπάππος τους)'. Με την προτροπή των δισκογραφικών εταιρειών οι ρεμπέτες... αυθορμήτως εκθειάζουν το γεγονός, «Ξύπνα μεγάλε Κωνσταντίνε» I. Mοντανάρη με τον K. Pούκουνα και παραλλαγές με K. Δούσια και M. Παπαγκίκα, «Ο χρυσαφένιος αετός» του Π. Tούντα με τον Γ. Nάκο, ή πάλι ο M. Bαμβακάρης εκφράζει αυταπάτες για πανεθνική ενότητα στο «Mας ήρθες βασιλιά». ... .

Τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν στην Columbia με αριθμό DG 6187 το 1936. Το σημερινό 45άρι κυκλοφόρησε το 1961. Στο φάκελο θα βρείτε και ένα ενδιαφέρον αφιέρωμα στο Νάκο, από τον Αριστομένη Καλυβιώτη.

Φωτογραφίες και τα ηχητικά αρχεία …(εδώ).

 

 

488. MUSIC BOX MB 221 ΤΣΙΤΡΑ ΝΙΤΣΑ- ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ- ΚΑΒΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ 1961

Τσίτρα Νίτσα- Παπαγεωργίου Εμμανουήλ- Καβακόπουλος Παντελής- Πλατανιάς Ηλίας- Πλατανιάς Αθανάσιος- Μόσχος Αριστείδης MUSIC BOX MB 221 Μπιζέρισα- βαρέθηκα (Καθιστό) - Σήμερα είναι τ' Άη-Λιά (Καλαματιανό) 1961- 45rpm- 7''

 

«Στη Μακεδονία η Νίτσα Τσίτρα υπήρξε -και για κάποιους είναι ακόμα- κάτι σαν «θεότητα» του τραγουδιού, κάτι σαν «θρησκεία» των γλεντιών και των πανηγυριών. Γεννήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’30 (1930 και για άλλους 1932), στο Αηδονοχώρι ένα μικρό χωριό του Δήμου Βισαλτίας, στη Νιγρίτα του Νομού Σερρών. Η ίδια το περιέγραφε σαν ένα χωριό με μερακλήδες που δούλευαν στα καπνά και στο μπαμπάκι αλλά και χόρευαν και τραγουδούσαν. Και εκείνη -λέει- θέριζε, σκάλιζε, μάζευε μπαμπάκι και συμμετείχε στο μπούρλιασμα, στη συλλογή του καπνού. Μέσα απ’ αυτές τις δουλειές και από πολύ μικρή ηλικία, άρχισε να γίνεται φανερή η ευκολία της στο τραγούδι, που όμως δεν ήταν κάτι ξεχωριστό, γιατί όπως έλεγε, όλη η οικογένεια η μητέρα και τα δύο αδέλφια της τραγουδούσαν.

Στα χρόνια του ’50, ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Μακεδονίας, αναζητά τραγουδιστές και μουσικούς που θα μπορούσαν να παίξουν και να τραγουδήσουν δημοτικά τραγούδια της Μακεδονίας, καθώς η δισκογραφία δεν έχει ακόμη ενδιαφέρον γι’ αυτά. Η Νίτσα Τσίτρα ανήκει από πολύ νωρίς στην ομάδα των τραγουδιστών του σταθμού. Ηχογραφεί εκεί ένα μεγάλο μέρος τοπικού υλικού. Ωστόσο, σιγά σιγά αρχίζει να ξυπνά και το ενδιαφέρον των δισκογραφικών εταιριών της Αθήνας. Κάπως έτσι, γύρω στα 1961 με την επιμέλεια του Παντελή Καβακόπουλου και με τον Μανώλη Παπαγεωργίου στο κλαρίνο, ήταν ο βασικός μουσικός και στην ορχήστρα του ραδιοφωνικού σταθμού Μακεδονίας, ηχογραφεί κάποια τραγούδια σε μια από τις νεώτερες δισκογραφικές εταιρίες αρχικά κι αμέσως μετά στην μεγαλύτερη. Κάποιες από αυτές τις ηχογραφήσεις της, τόσο χορευτικά όσο και αργά καθιστικά τραγούδια της Μακεδονίας, σιγά σιγά θα αποτελέσουν σύμβολα αυτού του υλικού.

Μαζί με τον Κώστα Κουφογιάγκο από τη Νιγρίτα ήταν οι γνήσιοι εκφραστές του δημοτικού τραγουδιού της Νιγρίτας και της ευρύτερης περιοχής της Βισαλτίας.

Χαρακτηρίσθηκε το αηδόνι της Μακεδονίας. Συνεργάσθηκε με πολλές δισκογραφικές εταιρείες ,τραγούδησε σε πολλά κέντρα διασκέδασης όπως στο πανόραμα της νέας Ελβετίας στο palatino της Χαλκηδόνας, στην ταβέρνα του Σπανδώνη στις Συκιές και σε πολλά άλλα.

Συμμετείχε σε πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις και πανηγύρια. Είχε μία λαμπρή πολυετή διαδρομή στο γνήσιο μακεδονικό παραδοσιακό τραγούδι και συγκαταλέγεται στο πάνθεον των τραγουδιστών της δημοτικής μας παράδοσης.

Θα συνεχίσει να ηχογραφεί αλλά και να τραγουδά σε εκδηλώσεις της Μακεδονίας μέχρι προχωρημένη ηλικία. Απεβίωσε σε ηλικία 89 ετών στις 18 Δεκεμβρίου του 2021

σκορπώντας συγκίνηση στους φίλους της λαϊκής παράδοσης και του δημοτικού τραγουδιού. Προς τιμήν της, η κεντρική πλατεία του Αηδονοχωρίου ονομάστηκε Πλατεία «Νίτσα Τσίτρα».»

«Ο Μανώλης Παπαγεωργίου γεννήθηκε στη Σκοτίνα Πιερίας το 1917. Επρόκειτο για σπουδαίο κλαρινίστα που ήξερε να παίζει όλα τα είδη των τραγουδιών. Είχε συνοδεύσει πολλούς τραγουδιστές σε ηχογραφήσεις. Η πρώτη του εμφάνιση έγινε στο ραδιοφωνικό σταθμό Βόλου το 1954. Πέθανε  το 1989.

Όταν πέθανε ο Μανώλης μαζεύτηκαν όλοι οι κλαριντζήδες. Τα όργανα από την Θεσσαλία, Κατερίνη, Λιτόχωρο. Από το Λιτόχωρο ήταν και ο μπάρμπα Γιάννης ο Κάκαλος με τον Τζαμπρά (λαούτο). Ήταν και η Νίτσα Τσίτρα. Ήταν καμιά εικοσαριά κλαρίνα. Κλαρίνα, Τζαμπράδες, βιολιά, χαλούσε ο κόσμος. Θυμάμαι που μαζεύτηκαν έξω από το σπίτι στην  Σκοτίνα.

Η κηδεία έγινε στον Αϊ Γιώργη. Όλοι βγήκαν από το σπίτι. Διάβασε ο παπάς Τρισάγιο κι όλοι βγήκαν έξω. Τα κλαρίνα τραγουδούσαν μέχρι τον Αγιώρ΄. Χαλούσε ο κόσμος. Πολύς κόσμος. Μαζεύτηκε όλο το χωριό.  Ήταν θέαμα τέτοιοι που δεν ξανάγινε τέτοιο πράμα. Κατέβηκαν το δρόμο και τράβηξαν προς τα κάτω. Πέρασαν απ΄ τ΄ Κουλιού το δρόμο, Πλεξίδα, Παπαζιώγα. Παπάς ήταν ο πατέρας μου, παπά Γιάννης Μπιλιάγκας. Τον θάψανε στον Άγιο Νικόλα. Τα κλαρίνα παίζανε μέχρι τον τάφο.  Ο κόσμος τραγουδούσε. Λέγανε τραγούδια πανηγυρικά, του Μανώλη.»

Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία για τον Μανώλη Παπαγεωργίου θα βρείτε στο φάκελο που θα κατεβάσετε στην πτυχιακή εργασία.

Στο σημερινό δισκάκι η Νίτσα Τσίτρα με την ιδιαίτερη φωνή που δίνει διαφορετικό ηχόχρωμα στο καθιστό και στον καλαματιανό. Φυσικά και ο Μανώλης Παπαγεωργίου (ο ¨Συρτατζής¨ όπως τον έλεγαν) με το κλαρίνο του. Από το greekdiscography αλιεύουμε και τα υπόλοιπα μέλη της ορχήστρας.  

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

487. FIDELITY 7388 ΜΑΝΙΑΣ ΝΙΚΟΣ- ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ 1966

Μανιάς Νίκος (Μανιαδάκης-Αηδόνι της Κρήτης )- Καλομοίρης Γιώργος (Γιωργαντός) FIDELITY 7388 Μη με πληγώνεις και πονώ (Συρτό) - Τραγούδι της αγάπης 1966- 45rpm- 7''

 

«Ήταν 25 Μαΐου 2012 Όταν έφυγε το “αηδόνι της Κρήτης”, Νίκος Μανιάς ένας από τους τελευταίους μεγάλους της Κρητικής Μουσικής.

Ο Νίκος Μανιάς (κανονικό επίθετο Μανιαδάκης) γεννήθηκε το 1931 στην Επισκοπή Ρεθύμνου. Άρχισε από μικρός να ασχολείται με την μουσική και ξεκίνησε με λύρα την οποία όμως παράτησε σύντομα για χάρη του λαούτου. Την λύρα του την είχε αποκτήσει από τον Μανώλη Σταγάκη στο Ρέθυμνο αλλά έπειτα από παρακίνηση του λυράρη Κυριάκου Μαυράκη από τη Φυλακή Αποκορώνου πήγε στα Χανιά όπου με 700 δρχ απέκτησε το πρώτο του λαούτο.

Με πρότυπο του τον Γιάννη Μαρκογιαννάκη και με την κληρονομιά του περιβόητου συντοπίτη του θρύλου-λαγουτιέρη Σταύρου Ψυλάκη ή Ψύλου (ο πιο παλιός καταγεγραμμένος Ρεθεμνιώτης λαγουτιέρης του 20ου αιώνα), ο Νίκος Μανιάς ξεκίνησε την καριέρα του.

Την πρώτη του δημόσια εμφάνιση ο Νίκος Μανιάς, την κάνει σε ηλικία 16 ετών σε γάμο στην Επισκοπή, πλάι στον Μαυράκη. Η πρώτη δισκογραφική δουλειά κυκλοφορεί το 1953 σε δίσκο 78 στροφών με τον Κώστα Μουντάκη (“Σαν το ζητιάνο έρχομαι”), μια συνεργασία που στην πορεία της απέφερε μερικά από τα πιο κλασσικά κομμάτια στην ιστορία της Κρητικής μουσικής.

Ο Νίκος Μανιάς είχε επίσης συνεργαστεί με μεγάλα ονόματα όπως τον Θανάση Σκορδαλό, το Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη, το συντοπίτη του Μανώλη Κακλή, το Γιώργο Καλομοίρη, το Νίκο Σωπασή, το Βασίλη Σκουλά, το Γεράσιμο Σταματογιαννάκη, το Νίκο Τσαγκαράκη, το Γιάννη Σκαλίδη, κ.α., αλλά και με καλλιτέχνες από τη νεότερη γενιά όπως το Στέλιο Σταματογιαννάκη, το Χρήστο Στιβακτάκη, τους αδερφούς Φραγκιαδάκη, το Νίκο Ζωιδάκη, κ.α.

Ο Νίκος Μανιάς ερμήνευσε επίσης με ανεπανάληπτο τρόπο, σειρά κρητικών τραγουδιών, στο ύφος των λεγόμενων «κρητικορεμπέτικων», που αποτέλεσαν σταθμό στην ιστορία της μουσικής της Κρήτης όπως “Αμέτεμε στην εκκλησιά”, «Πες μου και γιάιντα τη χτυπάς», και άλλα συνθέσεις κυρίως του Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη.»

Πολλές αναφορές στον Μανιά σε προηγούμενες αναρτήσεις. Στο σημερινό δισκάκι, σε ένα από τα πιο γνωστά του τραγούδια το ¨Τραγούδι της αγάπης¨ ή αλλιώς ¨Αμέτεμε στην εκκλησιά¨. Προσωπικά όταν σκέφτομαι τον Μανιά το πρώτο τραγούδι που μου έρχεται είναι αυτό. Στη λύρα στο πρώτο τραγούδι ο Γιωργαντός (Καλομοίρης Γιώργος).

Φωτογραφίες και τα ηχητικά αρχεία …(εδώ).

 

 

486. PARLOPHONE GDSP 2592 ΚΟΚΟΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ- ΠΕΛΕΚΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΣ- ΣΠΥΡΙΔΑΚΗ ΟΛΓΑ 1960

Κοκολάκης Ιωάννης (Κοκολογιάννης)- Πελεκάκης (Πέλεκας) Σπύρος- Σπυριδάκη Όλγα PARLOPHONE GDSP 2592 Δικάστηκα ισόβια απ' τη σκληρή μου μοίρα (Συρτός) - Ηρακλειωτοπούλα (Καλαματιανός) 1960- 45rpm- 7''

 

Ο Ιωάννης Κοκολάκης (Κοκολογιάννης- βλέπε αναρτήσεις 14 και 361) με καταγωγή από το Σκινιά Μεραμπέλλου Λασιθίου, έχει περάσει από αρκετές δισκογραφικές. Panivar, Music-box, Intersound, Parlophone και RCA. Έχει συνεργαστεί εκτός από τον Πελεκάκη Σπύρο, με τους Ζαχαρία Μελεσσανάκη, Ν.Παντελάκη, Όλγα Σπυριδάκη, Ελένη Τσεβά, Δημήτρη Τσαγκαράκη, Γιώργο Ταμιωλάκη και άλλους εκτός δισκογραφίας.

Δισκογραφικά έχει ένα δίσκο γραμμοφώνου (που κυκλοφόρησε και στις 45 στροφές), 5 45άρια και ένα LP δίσκο. Επίσης των συναντάμε σε κασέτες και cd (κυρίως συλλογές).

Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία για τους τρεις καλλιτέχνες δεν έχω καταφέρει να βρω.

Στο σημερινό 45άρι , από τα πρώτα του Κοκολογιάννη έχουμε ένα όμορφο συρτό και ένα κρητικοκαλαματιανό.

Φωτογραφίες και τα ηχητικά αρχεία …(εδώ).