348. PHILIPS 427 103 PE ΧΟΡΩΔΙΑ ΚΑΙ ΜΑΝΤΟΛΙΝΑΤΑ ΝΙΚΟΥ ΤΣΙΛΙΦΗ 1961

Τσιλίφης Νικόλαος- Χορωδία και Μαντολινάτα Νίκου Τσιλίφη PHILIPS 427 103 PE Παρασκευούλα - Βαγγελιώ - Σαμιώτισσα - Τσιριγώτικο - Μάνα μ' σγουρός βασιλικός - Λεμονάκι μυρωδάτο - Κάτω στο γιαλό 1961- 45rpm- 7''

 

«Ο Νικόλαος Τσιλίφης γεννήθηκε στο Ληξούρι το 1910. Από μικρός μαθήτευσε στη Φιλαρμονική Σχολή Ληξουρίου με αρχιμουσικό το Σπύρο Ζερβό (Κουτσουμπή). Κοντά σε αυτόν τον εξαίρετο δάσκαλο θα μάθει κορνέτα και θα εξελιχθεί πρώτος και σπουδαίος πάνω σε αυτό το όργανο. Συνέχισε την πορεία του στη Φιλαρμονική όταν ήταν αρχιμουσικός ο Κερκυραίος Λεωνίδας Δαπέργολας, τον οποίο και αντικατέστησε το 1937 ως το 1944 στη θέση του μαέστρου της Σχολής.

Παράλληλα με την παρουσία του στη Φιλαρμονική ως πρώτος κορνετίστας, το 1932 έκανε την πρώτη προσπάθεια του και δημιούργησε τον «Χορωδιακόν Μουσικό Όμιλον Ληξουρίου». Αυτό το χορωδιακό σχήμα θα το επανδρώσει με τους τροβαδούρους και αριετταδόρους του Ληξουριού και θα συμμετέχει στις εκδηλώσεις με τα τραγούδια του τόπου μας. Έτσι, κάποιοι χορωδοί του ήταν οι: Γεράσιμος Περάτη (βαρύτονος), Αλέκος Καμινάρης ο κουρέας (βαρύτονος), Σπύρος Αραβαντινός, ο Παπόρος όπως τον έλεγαν (μπάσσος), Ηλίας Δ. Μηνιάτης (βαρύτονος), Σπύρος Βεντούρας, Διονύσης Θεοδωράτος – Μαργέτης και άλλοι.

Με την ευκαιρία αυτής της χορωδίας, η οποία αποτελείτο από καλούς αριετταδόρους και κανταδόρους, δόθηκε στον τότε εκκολαπτόμενο μαέστρο το κίνητρο να καταγράψει μουσικά στο πεντάγραμμο αριέττες, που τις τραγουδούσαν οι χορωδοί του. Αυτή ήταν και η πρώτη μουσική καταγραφή που έγινε πάνω σε αυτό το λαϊκό μουσικό είδος του Ληξουρίου.

Έχοντας όμως, ο Νίκος Τσιλίφης, μουσική ανησυχία και επιθυμία να παιδευτεί περισσότερο στη μουσική και να ανακαλύψει τα μυστικά της θείας τέχνης, βρέθηκε στην Αθήνα το 1933 και γράφτηκε στο Ωδείο Αθηνών για να συνεχίσει τις μουσικές του σπουδές. Με καθηγητές τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη και το Γεώργιο Σκλάβο, σπούδασε ανώτερα θεωρητικά, παίρνοντας πτυχίο αντίστιξης, φούγκας, σύνθεσης και ενορχήστρωσης έργων για μπάντα.
Ωστόσο, έπαιζε πιάνο, κιθάρα και κορνέτα, μα πάνω από όλα ήταν προικισμένος με μια θαυμάσια φωνή βαρυτόνου. Φωνή που την καλλιέργησε στο διάστημα που σπούδαζε στο ωδείο.

Το 1936 θα γυρίσει στο Ληξούρι και θα καταρτίσει δεύτερη χορωδία και μαντολινάτα με την επωνυμία «Ερασιτεχνικός Μουσικός Όμιλος Ληξουρίου – Η Φρέγια», όπου θα δώσει συναυλίες τόσο σε Ληξούρι και Αργοστόλι όσο και σε άλλα μέρη του νησιού.

Ο μαέστρος και συνθέτης Κ. Μπουχάγιερ μέσω του τύπου της εποχής να φέρεται κολακευτικά για τις εκδηλώσεις του Ομίλου: «Την παραπάνω Κυριακήν, στην αίθουσα του Κοινοτικού Μεγάρου Ληξουρίου, εδόθη η προαγγελθείσα συναυλία υπό του εκεί νεοϊδρυθέντος Ερασιτεχνικού Ομίλου «Χορωδίας και μαντολινάτας..»…. Το πρόγραμμα, εις το σύνολον του εξετελέσθη αρκετά καλά. Οπωσδήποτε είναι άξιοι συγχαρητηρίων όλοι οι αποτελούντες τον Όμιλον αυτόν και ιδιαιτέρως ο διευθύνων αυτόν κ. Νικόλαος Τσιλίφης τον οποίον η κοινωνία του Ληξουρίου οφείλει να υποστηρίξει…».

Αξιολογώντας τα προγράμματα των εκδηλώσεων αυτής της χορωδίας και μαντολινάτας, διαπιστώνει κανείς τη σοβαρή δουλειά και το μεράκι του μαέστρου για να παρουσιάσει εκδηλώσεις με μουσική ποιότητα. Το ρεπερτόριο του μουσικού ομίλου ήταν ποικίλο, από καντάδες, λαϊκές και έντεχνες, κλασικές μελωδίες, έργα για μαντολινάτα, μονωδίες και ντουέτα. Επίσης, η καλλιτεχνική παρουσία του τότε μαθητή του Εθνικού Ωδείου, βαρύτονου, Τάση Κοντογιαννάτου, λάμπρυνε την πορεία του Μουσικού Ομίλου. 

Για λίγα χρόνια ο Νίκος Τσιλίφης δίδαξε στο Γυμνάσιο Ληξουρίου ως μουσικός.     Το 1944, φτασμένος ως μαέστρος αποφασίζει να εγκατασταθεί στην Αθήνα. Το 1945 συγκρότησε στην Αθήνα την πολυφωνική εκκλησιαστική χορωδία του Αγίου Νικολάου Πευκακίων (την οποία διεύθυνε έως τον θάνατό του) και το 1947 ίδρυσε την «Αθηναϊκή Καντάδα» και έτσι προσέφερε τα μέγιστα στο παραδοσιακό και έντεχνο χορωδιακό τραγούδι. Πέρα από ανδρικές χορωδίες, ίδρυσε και «Γυναικεία Χορωδία», η οποία εμφανιζόταν στις εκπομπές που έκανε στο ραδιόφωνο. Στη συνέχεια, οι δυο αυτές χορωδίες αποτέλεσαν τη «Μικτή Χορωδία του Νικολάου Τσιλίφη», που έπαιρνε μέρος στα προγράμματα της Συμφωνικής Ορχήστρας της τότε Ε.Ι Ρ. με κλασσικό συνήθως ρεπερτόριο.

Με αυτήν τη χορωδία ο Τσιλίφης θα δημιουργήσει μια μεγάλη πολιτισμική παράδοση, η οποία δύσκολα θα ξεχαστεί (ακόμη και μετά τη διάλυσή της), και θα ανοίξει δρόμους για νεότερους μουσικούς που θα ασχοληθούν με το είδος των τραγουδιών. Ιδιαίτερα μετά τους σεισμούς του 1953, το ραδιόφωνο μετέδιδε τραγούδια της «Χορωδίας και Μαντολινάτας –Τσιλίφη». Αυτό την έκανε πασίγνωστη και δημοφιλή, επιτρέποντάς της να συνεχίσει το δύσκολο δρόμο της σε ένα απαιτητικό μουσικό είδος, που μέρα με τη ημέρα χανόταν.

Καντάδες της παλιάς Αθήνας, της Κεφαλονιάς, τραγούδια συνθετών που ήταν ξεχασμένα, αναβίωσαν στη μπαγκέτα και διδασκαλία του Τσιλίφη και στα χείλη των χορωδών του. Τραγούδια της χορωδίας έγιναν γνωστά τόσο από τις εκδηλώσεις όσο και τις παρουσιάσεις τους από το ραδιόφωνο.

Από τη χορωδία Τσιλίφη πέρασαν καλλίφωνοι τραγουδιστές, αρκετοί από τους οποίους διέπρεψαν σε μεγάλα λυρικά θέατρα του κόσμου, όπως οι: Νικόλας Ζαχαρίου, Κ. Εγκορφόπουλος, Αρ. Πανταζηνάκος, Δ. Τσακίρης, Κ. Τρωγαδής, Κασσιμάτης και άλλοι.
Επίσης, θα συμμετέχει το 1957 στην κινηματογραφική ταινία «Μπάρμπα Γιάννης Κανατάς», έχοντας τη μουσική επιμέλεια και τη μουσική σύνθεση σε αυτό το έργο. Τον βρίσκουμε δε ως σολίστ μαζί με άλλους στο θεατρικό έργο «Ο ηλίθιος» του Μανώλη Σκουλούδη, που παρουσιάστηκε στη Θεατρική Κεντρική Σκηνή το 1946.

Στα 1950 παντρεύεται τη μουσικό κ. Φωφώ Τσιλίφη, με την οποία απόκτησαν ένα παιδί, τον Γεράσιμο, διάσημο μουσικό που ζει και δραστηριοποιείται στο εξωτερικό.

Στα πεπραγμένα του Νίκου Τσιλίφη βρίσκεται και η ίδρυση της Γυναικείας Χορωδίας του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία». Διηύθυνε δε τη φιλαρμονική της Αστυνομίας Πόλεων και από το 1957 έως 1959 υπηρέτησε ως αρχιμουσικός στη Φιλαρμονική του Δήμου Υμηττού. Επίσης, από το 1958 οργάνωσε τη Χορωδία της Εργατικής Εστίας. Από το 1967 έως το 1976 διεύθυνε μαντολινάτες και χορωδίες. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Ένωσης Ελλήνων Αρχιμουσικών (1962).

Ο Νικόλαος Τσιλίφης πέρα από σπουδαίος μαέστρος, που με το έργο του ανάδειξε το καλό τραγούδι, το κανταδόρικο, έντεχνο και λαϊκό, ήταν συνθέτης και ενορχηστρωτής μουσικών τεμαχίων. Βέβαια, δεν ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σύνθεση, όμως μας άφησε αξιόλογα τραγούδια για χορωδία, ιδιαίτερα θρησκευτικού χαραχτήρα. Επίσης, συνέθεσε εμβατήρια και άλλα έργα για μπάντα.»

Δημοτικά τραγούδια με χορωδία και συνοδεία μαντολινάτας από τον Νίκο Τσιλίφη το σημερινό δισκάκι. Διαφορετική μουσική προσέγγιση των δημοτικών τραγουδιών, κάτι που κάναμε σαν παιδιά στο σχολείο εν απουσία μουσικών οργάνων και πόσο όμορφα δένει το μαντολίνο με την χορωδία. Στις φωτογραφίες παραπάνω εικονίζονται διάφορες μαντολινάτες αλλά όχι του Νίκου Τσιλίφη.Στο εξώφυλλο του δίσκου φιγουράρει μαζί με άλλους και ο Αλέκος Καραβίτης (να και το Κρητικό στοιχείο).     

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

347. ODEON GA 1158 ΚΑΛΟΓΕΡΙΔΗΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ 1926

Καλογερίδης Ευστράτιος (Στρατής- Δάσκαλος του βιολιού) ODEON GA 1158 Σητειακός (Χορός Κρητικός) - Μαλεβιζιώτικος (Χορός Κρητικός-Ανάμικτος ασκομανδούρας) 1926- 78rpm- 10''

«O Στρατής Καλογερίδης γεννήθηκε στη Σητεία το 1883 και ήταν το μεγαλύτερο από τα πέντε παιδιά του Μανώλη Καλογερίδη. Ο πατέρας του καταγόταν από τον Ξυδά Καστελλίου Πεδιάδος και αφού δούλεψε για 4 χρόνια βοηθός Σχολάρχη στη Σητεία διορίστηκε Τελώνης Σητείας το 1885 περίπου. Στη Σητεία παντρεύτηκε την Άννα Τσαγκαράκη από τη Μυρσίνη Σητείας. Ο μικρός Στρατής από την ηλικία των 10 ετών ήξερε να παίζει μαντολίνο και στη συνέχεια βιολί με τα ακούσματα που είχε από τους ντόπιους λυράρηδες και βιολάτορες της εποχής, όπως ήταν: ο βιολάτορας Μιχαήλ Καλομενόπουλος (1835-1920) από τη Λάστρο Σητείας και ο δεξιοτέχνης της λύρας Ιωάννης Χατζηαντωνάκης ή Φοραδάρης (1870-1935) από τη Ζήρο Σητείας. Το 1903 πήγε στην Τουλών της Γαλλίας για σπουδές στη Χημεία, αλλά τελικά τον κέρδισε η μουσική με αποτέλεσμα να σπουδάσει δυο χρόνια στο αντίστοιχο Ωδείο. Το 1905 επέστρεψε στη Σητεία όπου και παρέμεινε έως το 1907 περίπου, οπότε και μετακόμισε στο Ηράκλειο για να εργαστεί ως φωτογράφος.

Διαβάσαμε για τον αθάνατο πηδηχτό του Καλογερίδη στο καφενείο Χατζοπούλου στην Πλατεία Πρίγκηπος στο φύλλο της 7-8-1907 της εφημερίδας Ίδη και για τη μουσική του παρουσία σε εκδήλωση του συλλόγου κυριών και Δεσποινίδων στο φύλλο της 20-2-1916 στη Νέα Εφημερίς. Φαίνεται ότι ο Καλογερίδης αφού έγινε γνωστός για τη βιολιστική του δεινότητα στο λαϊκό κοινό του Μεγάλου Κάστρου, από το 1907 που έπαιζε σε 36 καφενεία και πλατείες, στη συνέχεια άνοιξαν οι πόρτες της αστικής τάξης της πόλης. Επίσης από το άρθρο στην εφημερίδα Πατρίς του αρχιμουσικού Γιάννη Δεληβασίλη στις 3-1-1960 συμπεράναμε ότι ο Στρατής Καλογερίδης έπαιζε μαζί με τον αδελφό του Βαγγέλη βιολί στο μουσικό Σύλλογο Απόλλων στα τέλη της δεκαετίας του 1900 και στις αρχές του 1910 καθώς ο Δεληβασίλης αναφέρει σαν θαυμάσιους βιολιστές τους αδελφούς Καλογερίδη.

Στο Ηράκλειο συνέχισε τη μουσική του δημιουργία και σύνθεσε πολλά νέα μουσικά κομμάτια. Έπαιζε συχνά βιολί με τη συνοδεία πιάνου ή κιθάρας. Όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης και στα παρακάτω κείμενα η κρητική μουσική τις δεκαετίες από το 1910 έως και στις αρχές του 1970 ένα συχνό όργανο μουσικής συνοδείας του βιολιού στις λόγιες Ηρακλειώτικες παρέες ήταν το πιάνο. Δεν ήταν τυχαίο άλλωστε ότι πολλές από τις συνθέσεις του Καλογερίδη ήταν για κλειδοκύμβαλο (πιάνο).

Παράλληλα δίδασκε παραδοσιακές κρητικές μελωδίες στο βιολί σε πολλούς επιφανείς Ηρακλειώτες όπως ο Μηνάς Τζωρτζάκης και η Μαρία Αμαριώτου. Η φήμη του ξεπέρασε την πόλη που ζούσε και διάσημοι λυράρηδες όπως ο Σκορδαλός αλλά και βιολάτορες όπως ο Ναύτης (Κώστας Παπαδάκης) από την Κίσσαμο Χανίων ερχόταν στο μεγάλο δάσκαλο για να διδαχθούν την τεχνική και τις απαράμιλλες κοντυλιές του. Ο Στρατής ήταν πανελλήνια γνωστός από τη δισκογραφία του και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το προπολεμικό ραδιοφωνικό σήμα της Ελληνικής Κρατικής Ραδιοφωνίας ήταν μουσικό του αριστούργημα, οι περίφημες Κονδυλιές στη Fa maggiore.

Το 1952 διορίστηκε στην καλλιτεχνική επιτροπή του Δήμου Ηρακλείου. Εκεί συνέχισε και ολοκλήρωσε το δημιουργικό του έργο. Εδώ θα πρέπει να τονίσομε ότι ο μεγάλος αυτός μουσικός είτε έπαιζε σε παρέες είτε δίδασκε το έκανε πάντα αφιλοκερδώς.

Οι κοντυλιές του Καλογερίδη και η αξεπέραστη τεχνική του στο παίξιμο του βιολιού, αποτέλεσαν σημείο αναφοράς, μέτρο σύγκρισης και προσπάθεια μίμησης όλων των μεταγενέστερων Κρητικών καλλιτεχνών τόσο της Ανατολικής Κρήτης όσο και της Δυτικής Κρήτης. Ειδικότερα στην Ανατολική Κρήτη, η συμβολή του στη μουσική παράδοση ήταν καταλυτική διότι όχι μόνο κατέγραψε, διέσωσε και αναμόρφωσε παλαιές μελωδίες, αλλά ταυτόχρονα δημιούργησε και εκτέλεσε με άφθαστη δεξιοτεχνία καινούργιες. Με άλλα λόγια εξέλιξε την κρητική μουσική φέρνοντάς τη κοντά στα δυτικά κλασικά πρότυπα.

Αυτή η εξέλιξη φάνηκε και από την σύγκριση της μουσικής του με την εκτέλεση σητειακής κοντυλιάς στη λύρα του σύγχρονού του Κυρλίμπα (Ιωάννη Σολιδάκη). Ο αδρός ήχος της λύρας με την πρωτόγονη ακουστική έδειχνε πως ήταν η αυθεντική σητειακή μουσική πριν την παρέμβαση Καλογερίδη. Ο απλός λαός δέχτηκε αυτή την νέα τεχνοτροπία και ακουστική, την αφομοίωσε και την έκανε δική του ως μέρος της ζωής του για να υμνήσει τον έρωτα και τη χαρά της ζωής. Με αυτή τραγούδησε και χόρεψε στο γάμο, τη βάφτιση, στο πανηγύρι και στις παρέες για «ψύλλου πήδημα», ενώ έδωσε μια άλλη ψυχική διάσταση στην καντάδα.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό επίτευγμα που δεν έχει αναγνωριστεί στον Στρατή Καλογερίδη είναι η ίδρυση της έντεχνης παραδοσιακής σχολής του βιολιού του Μεγάλου Κάστρου. Πολλοί έντεχνοι βιολιστές είτε τον είχαν δάσκαλο είτε επηρεάστηκαν στην εκτέλεση των μουσικών μελωδιών. Είναι βέβαιο ότι η κλασική τεχνική στο βιολί που κατείχε ο Καλογερίδης, απόρροια των δυτικοευρωπαϊκών μουσικών σπουδών σε συνάρτηση πάντα με το πολιτισμικό περιβάλλον, που είχε διαμορφωθεί εκείνη την εποχή οδήγησε στον εξευρωπαϊσμό της κρητικής λαϊκής μουσικής.

Επίσης χάρη στον Καλογερίδη ολόκληρες περιοχές της Ανατολικής Κρήτης που πατροπαράδοτα είχαν τη λύρα σαν βασικό μουσικό όργανο εκτέλεσης κρητικών σκοπών όπως η Βιάννος, χωριά της επαρχίας Πεδιάδος αλλά και στο Μεραμπέλο την άλλαξαν με το βιολί.»

Ο πρώτος γραμμοφωνικός δίσκος που έκοψε ο Καλογερίδης το 1926 (μαζί με το 1159 που θα αναρτηθεί αργότερα), ο σημερινός. Δεν χρειάζονται συστάσεις για τον Καλογερίδη (βλέπε και αναρτήσεις 1 και 189), εξαιρετικός στο παίξιμο. Ειδικά στον ¨Μαλεβιζιώτη¨ μετά το πρώτο μισό, μετατρέπει το βιολί σε ακομαντούρα. Στις ετικέτες το ¨δισκόσημο¨, αφού πληρώθηκε στο Ηράκλειο, ο δίσκος ταξίδεψε για Θεσσαλονίκη, κρίνοντας από το αυτοκόλλητο στην άλλη πλευρά. 

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

346. POLYPHONE PS 311 ΣΤΑΥΡΑΚΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ- ΞΥΛΟΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ- ΦΑΣΟΥΛΑΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ 1971

Σταυρακάκης Νίκος- Ξυλούρης Γιάννης (Ψαρογιάννης)- Φασουλάς Ζαχαρίας POLYPHONE PS 311 Παλιού καιρού μου ανάμνηση (Συρτό) - Σαν είναι η κοπελιά καλή (Ανωγειανές κονδυλιές) 1971- 45rpm- 7''

«Ο Νίκος Σταυρακάκης γεννήθηκε το 1957 και κατάγεται από τα Ανώγεια Μυλοποτάμου. Στο Χαράκι Μονοφατσίου όπου μεγάλωσε, έκανε τα πρώτα του βήματα στην κρητική μουσική.

Σε ηλικία μόλις οκτώ χρονών έπιασε στα χέρια του για πρώτη φορά λύρα. Στα δεκαπέντε του ξεκίνησε να παίζει λύρα σε πανηγύρια γάμους και βαφτίσεις στις αρχές της δεκαετίας του 70’ και στα τελευταία χρόνια της δικτατορία πήγε στην Αθήνα όπου εργάστηκε σε διάφορα κέντρα.

Η δικτατορία τον βρίσκει σε διάφορα μαγαζιά και συγκεκριμένα στη ¨Ξαστεριά¨ στους Αμπελόκηπους. Συνδέθηκε άμεσα με το φοιτητικό κίνημα και προσωπικότητες από τον πολιτικό, δημοσιογραφικό και καλλιτεχνικό κόσμο. Στην Ξαστεριά ο Νίκος Σταυρακάκης παίρνει το μεγάλο ρίσκο και τραγουδά αντιστασιακά τραγούδια. Την εποχή εκείνη το μαγαζί του ήταν το μοναδικό που μπορούσες να ακούσεις την ξαστεριά και ο Νίκος έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο φοιτητικό κίνημα της εποχής. Πλήθος φοιτητών κατέκλυζαν κάθε βράδυ το μαγαζί του για να ακούσουν τα τραγούδια του για την λευτεριά, ενάντια στο καθεστώς των συνταγματαρχών.

Τακτικοί πελάτες του μαγαζιού στη Φωκίωνος Νέγρη, ήταν σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος της χώρας, ξένοι διπλωμάτες, δικαστές, ηθοποιοί, τραγουδιστές καθώς και άνθρωποι των γραμμάτων. Τακτικοί θαμώνες ήταν και ο αντιστασιακός Αλέκος Παναγούλης, ο Μουστακλής και ο εθνικός δικαστής Δεληγιάννης που δίκασε την χούντα. Μέλη της χούντας ξήλωναν κάθε βράδυ τα γράμματα από την ταμπέλα ¨Νέα Ξαστεριά¨, αφού οι λέξεις τους ενοχλούσαν. Την επόμενη μέρα τα γράμματα ερχόντουσαν πάλι στη θέση τους.

Οι γνωριμίες με δημοσιογράφους τον βοήθησαν να έχει πρόσβαση σε όλες τις μεγάλες εφημερίδες και την τηλεόραση, με αποτέλεσμα να σπάσει τα ¨σύνορα¨ της Κρήτης και να προβάλει την λύρα πανελλαδικά, βάζοντας τη στα σαλόνια της Αθήνας.

Επί σειρά ετών διατηρούσε δική του εκπομπή στην τότε ΥΕΝΕΔ και μετέπειτα ΕΡΤ, προβάλλοντας την λύρα και την παράδοση της Κρήτης.

Ηχογράφησε αρχικά δίσκους 45 στροφών και αργότερα δώδεκα μεγάλους δίσκους στην εταιρεία “MINOS EMI” μεταξύ των οποίων: «Παλιού καιρού μου ανάμνηση», «Κρητική Παρέα», «Να’μουν αητός».

Ηχογράφησε για την Polyphone, την Minos, την Panivar και διάφορες κρητικές εταιρίες. Του έγιναν προτάσεις να συνεργαστεί με μεγάλα ονόματα όπως ο Γιώργος Νταλάρας, ο Ντέμης Ρούσσος και άλλοι λαϊκοί τραγουδιστές και συνθέτες όμως εκείνος αρνήθηκε έχοντας πάντα στην καρδιά του την λύρα και την υποχρέωση να υπηρετεί πιστά την Κρητική μουσική.

Έχει συνεργαστεί με τους σημαντικότερους λαγουτιέρηδες της Κρήτης όπως ο Μαρκοβαγγέλης, ο Μαρκογιάννης, ο Ψαρογιάννης, ο Κουμιώτης, ο Χατζάκης, ο Φασουλάς, ο Μανιάς και άλλοι πολλοί. Έχει συνεργαστεί σε ένα δίσκο του και με τον Μανώλη Μητσιά, Μιχάλη Μενιδιάτη και Πίτσα Παπαδοπούλου οι οποίοι ερμηνεύουν κρητικά τραγούδια.

Παράλληλα ασχολήθηκε με την ζωγραφική και έχει εκδώσει ένα βιβλίο με τίτλο «Ο έρωτας του Ψηλορείτη».

Από το 1984 ζει μόνιμα με την οικογένειά του στο Ηράκλειο της Κρήτης όπου συνεχίζει την επιτυχημένη καριέρα του στο χώρο της κρητικής και έντεχνης μουσικής με πλήθος ηχογραφήσεων και ζωντανές εμφανίσεις.»

Το σημερινό δισκάκι σε ανωγειανό ηχόχρωμα. Συνοδεία στα λαούτα ο Ψαρογιάννης μαζί με τον Ζαχάρη Φασουλά.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

345. RCA VICTOR 47g 2270 ΣΗΦΟΓΙΩΡΓΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΣ- ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ- ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ 1962

Σηφογιωργάκης (Σιφογιωργάκης) Σπύρος- Μαρκογιαννάκης Ιωάννης (Μαρκογιάννης)- Μαρκογιαννάκης Ευάγγελος (Μαρκοβαγγέλης) RCA VICTOR 47g 2270 Το γράμμα (Καλαματιανό) - Η ανεμώνα (Γαβαλοχωριανός συρτός) 1962- 45rpm- 7''

Ξεδιαλεχτή μου λεμόνια και που’ναι οι ανθοί σου,

 και που’ναι οι τόσες ομορφιές που είχε το κορμί σου.

Μαράθηκαν και πέσανε τα φύλλα σου ανεμώνα,

σ’αυτή τη μαύρη παγωνιά που ζεις μες του χειμώνα.

O Σπύρος Σηφογιωργάκης, μεγάλος γνώστης, ερμηνευτής και δάσκαλος της κρητικής λύρας και μουσικής, υπήρξε ένα από τα πρώτα ονόματα και τις μεγαλύτερες φωνές τού σύγχρονου κρητικού πενταγράμμου.

Γεννήθηκε στον Aγαλλιανό Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου το έτος 1930. O πατέρας του Mανόλης Σηφογιωργάκης ήταν αγροφύλακας. O Σπύρος τέλειωσε το Δημοτικό Σχολείο στον Kεραμέ και στη συνέχεια, βοηθούσε τον πατέρα του στα αγροκτήματά τους. Όμως, η μεγάλη φτώχεια της οικογένειάς του τον έσπρωξε, από πολύ μικρή ακόμη ηλικία, ως «φαμέγιο» στον Παν. Σταυριανάκη, στη Δρύμισκο –γειτονικό στον Aγαλλιανό χωριό– και λίγο αργότερα, στο Σπήλι και στην Αθήνα.

Όμως μέσα από αυτές τις φοβερές δυσκολίες, το μεράκι που τού κατέκαιγε τα σωθικά για την κρητική λύρα και μουσική τον έσπρωχνε με ακατανίκητη δύναμη και επιμονή στην πραγματοποίηση τού μεγάλου του ονείρου. Έτσι, σε ηλικία μόλις δεκατριών χρονών, όντας «φαμέγιος» στον Παν. Σταυριανάκη, στη Δρύμισκο, ο Σηφογιωργάκης κατάφερε, αν και δεν είχε ποτέ διδαχθεί, να κρατήσει με μεγάλη επιτυχία πάσο με ένα μαντολίνο στον Δρυμισκιανό, επίσης, λυράρη Γ. Σταυριανάκη, σε γάμο που γινόταν στο χωριό αυτό. Αργότερα, στα 1953, όταν υπηρετούσε ακόμη στον στρατό, ο Σπύρος απόκτησε την πρώτη του λύρα και, τελειώνοντας τον στρατό, στα 1955, γνώριζε κιόλας να παίζει αρκετά καλά, γιατί είχε παρακολουθήσει τη δισκογραφία των άλλων μεγάλων δασκάλων της κρητικής μουσικής.

Από τότε άρχισαν και οι πρώτες μεγάλες του επιτυχίες. Γύριζε από χωριό σε χωριό στην Kρήτη και έπαιζε λύρα και τραγουδούσε σε πανηγύρια, γάμους και βαφτίσια. Από το 1960 ο Σηφογιωργάκης κάνει λαμπρή καριέρα μαζί με τον άλλο γνωστό πρωτομάστορα τού κρητικού λαγούτου, τον Γιάννη Mαρκογιαννάκη, που πρώτος, είναι αλήθεια, ότι προσέδωσε στο όργανο αυτό τη θέση που σήμερα κατέχει στο πλάι της κρητικής λύρας .

Το 1962 συνοδεύει τον Παγκρήτιο Σύλλογο Βρακοφόρων στο φεστιβάλ Νέων στο Ελσίνκι της Φιλανδίας. Eκεί παίρνει το πρώτο βραβείο παραδοσιακής λαϊκής μουσικής, καθώς και το χορευτικό συγκρότημα που τον συνόδευε το πρώτο βραβείο χορού. Aκολουθεί περιοδεία σε όλη την Aνατολική και Δυτική Eυρώπη με τεράστια απήχηση στους εκεί κρητικούς και ξένους πληθυσμούς. Τότε γράφει και τη δεύτερη μεγάλη του επιτυχία, το «Γράμμα και Aνεμώνα» (σημερινό δισκάκι) και ακολουθούν απανωτά επιτυχίες που τον ανέδειξαν σε έναν από τους μεγαλύτερους δεξιοτέχνες και δασκάλους της κρητικής λύρας και μουσικής.

Tαξίδεψε σε όλες τις χώρες της Eυρώπης, καθώς και στην Aμερική εννιά φορές, εφτά στην Aυστραλία και πέντε στον Kαναδά. Έχει πάρει, μαζί με την Παγκρήτιο, το χρυσό κλειδί της Aμερικής από τον αείμνηστο Πρόεδρο Tρούμαν. Στο Παρίσι έπαιξε στην πρεμιέρα τού «Zορμπά» («Zορμπάς ο Έλληνας»), όπου γύρισε και το περίφημο αριστούργημά του «Παγκρήτιος». Στην Eλλάδα έπαιξε και σε δύο άλλες κινηματογραφικές ταινίες· στη «Nεράιδα και το Παλικάρι», με την Aλίκη Bουγιουκλάκη, και στο «Ευτυχώς χωρίς δουλειά», με το Γιάννη Γκιωνάκη.

Tο 1967 παντρεύτηκε τη Xρυσούλα Aσκοξυλάκη, από τους Bώρρους τής Mεσαράς Hρακλείου. Aπό εδώ και στο εξής, μαζί με τη Xρυσούλα, θα αποτελέσουν ένα νέο καλλιτεχνικό ζευγάρι και θα γράψουν μαζί μια νέα εποχή στον χώρο τού κρητικού πενταγράμμου.

H όλη δισκογραφική επιτυχία τού Σπύρου Σηφογιωργάκη μέχρι σήμερα αριθμεί δεκάδες μικρών και μεγάλων δίσκων. Επιπλέον, έχει τιμηθεί επανειλημμένα από διάφορους φορείς της χώρας μας και του εξωτερικού για τη μεγάλη προσφορά του στη μουσική παράδοση τού νησιού μας.

O Σπύρος Σηφογιωργάκης, είναι γεγονός, ουδέποτε χρησιμοποίησε τη λύρα ως πάρεργο, αλλά πάντοτε ως κύριο και βιοποριστικό του επάγγελμα, στο οποίο τον στήριξε η πληθωρική αγάπη και αφοσίωση τού κόσμου. Τελευταία, πριν την ασθένειά του, ο Σηφογιωργάκης διατηρούσε Σχολή παραδοσιακής λύρας στον «Πολιτιστικό Σύλλογο Tυμπακίου» και στις Mοίρες. Δεκάδες χρόνια δάσκαλος της κρητικής λύρας (από το 1970) έχει, ήδη, παραδώσει στον χώρο της κρητικής μουσικής αρκετά νέα παιδιά, με ένα πλήρες κρητικό «ρεπερτόριο», που θα αποτελέσουν, ασφαλώς, τους μελλοντικούς συνεχιστές της αυθεντικής και γνήσιας κρητικής μας μουσικής παράδοσης.

Ο Σπύρος Σηφογιωργάκης υπήρξε ένας αληθινά μεγάλος ριμαδόρος και πρωτομάστορας της κρητικής μουσικής τέχνης και παράδοσης. Ευαίσθητος και ρομαντικός ένιωθε πάντα μέσα του βαθιά αγάπη για το χωριό του και τις παιδιάστικες αναμνήσεις του στο πατρογονικό του σπίτι. Αισθανόταν ατέλειωτη ευγνωμοσύνη προς τους συγχωριανούς του, Aγαλλιανούς και Kεραμιανούς, που, πρώτοι αυτοί, είναι αλήθεια, του παραστάθηκαν και τον βοήθησαν στο δύσκολο ξεκίνημα της καριέρας του. Τότε που, όπως έλεγε και ο ίδιος, «οι άνθρωποι ήταν πολύ πιο ζεστοί και όμορφοι απ’ ότι σήμερα και όλα πολύ πιο απλά και ανθρώπινα…».

Στο σημερινό δισκάκι έχουμε ¨Το γράμμα¨ ένα κρητικοκαλαματιανό με τον Μαρκοβαγγέλη στο μπουζούκι. Στη δεύτερη πλευρά την ¨Ανεμώνα¨ ή Γαβαλοχωριανός Συρτός. Το πρώτο τραγούδι υπάρχει και στο LP ¨Της Κρήτης τα Κοράσια¨, ενώ ο Γαβαλοχωριανός Συρτός δεν υπάρχει σε LP.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

344. OKEH 82510 GREEK ORCHESTRA M.SIFNIOS- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΜΑΡΚΟΥ ΣΙΦΝΙΟΥ 1927

Ελληνική Ορχήστρα Μάρκου Σιφνιού (Greek Orchestra M. Sifnios) OKEH 82510 Σοφούλης (Συρτός) - Καλαματιανό (Εθνικός χορός) 1927- 78rpm- 12''

 

«Ο τσελίστας Μάρκος Σίφνιος, γεννήθηκε το 1878 και καταγόταν από το νησί της Πάρου σύμφωνα με τα αρχεία του, στο Ellis Island.

Ερμήνευσε με την Μαρίκα Παπαγκίκα σε τουλάχιστον 24 ξεχωριστές ηχογραφήσεις (πιθανότατα περισσότερες), από την πρώτη της δισκογραφική παρουσία στη Victor έως το 1928. Εκτός από τον Gus, είναι ο πιο συνεπής μουσικός που έχει ηχογραφήσει με την Παπαγκίκα.

Είναι ο μόνος τσελίστας που ηχογράφησε ελληνική μουσική (με τσέλο) πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, του οποίου το όνομα γνωρίζουμε. Φαίνεται ότι υπάρχει τσέλο σε μια ηχογράφηση τον Ιούνιο του 1916, ενός ανώνυμου ορχηστρικού συγκροτήματος της Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, που αποδόθηκε απλώς ως «Αθηναϊκή Ορχήστρα». Υπάρχει επίσης, τσέλο στις ηχογραφήσεις του Έλληνα τενόρου Ιταλικής επιρροής George Kanakes στις αρχές της δεκαετίας του '20 για την δισκογραφική Panhellenion. Μπορούμε μόνο να μαντέψουμε αν πρόκειται για τον Σιφνιό ή για κάποιον άλλο.

Η δεξιοτεχνία του δεν έχει αποκαλυφθεί σε καμία από τις ηχογραφήσεις του, με την Μαρίκα Παπαγκίκα. Με εξαίρεση ένα instrumental session του 1927 για τη δισκογραφική Okeh (ένας από αυτούς και ο σημερινός δίσκος), που δείχνει τα αξιοσημείωτα χαρίσματά του ως ενορχηστρωτής. Επίσης δεν έχουμε καμία απόδειξη ότι ηχογράφησε ποτέ με κανέναν άλλο καλλιτέχνη, εκτός από την Παπαγκίκα και την ορχήστρα της.

Η ευφάνταστη χρήση των αρμονιών του ήταν νέα στην ελληνική λαϊκή μουσική, η οποία είναι κυρίως μονοφωνική. Η εκθαμβωτική, αντίθετη αλληλεπίδρασή του με βιολιστές και κλαρινίστες και η καθαρή παραδοξότητα του κατώτερου από το συνηθισμένο (για την ελληνική μουσική) οργάνου του, είναι ένα μεγάλο μέρος αυτού που κάνει τους δίσκους του και της Μαρίκας τόσο ξεχωριστούς».

Οι ηχογραφήσεις του Σίφνιου, για τους δίσκους Okeh θα κυκλοφορήσουν αργότερα σε CD To What Strange Place της Tompkins Square Records. Δεν είναι γνωστό ότι υπάρχουν φωτογραφίες του.».

Τα παραπάνω βιογραφικά στοιχεία από τη συλλογή της Μαρίκας Παπαγκίκα, The Futher the Flame. Σε διόρθωση του τόπου καταγωγής του Μάρκου Σιφνιού, στην ίδια συλλογή αναφέρει τόπο καταγωγής την Pharo (μέρος της Κροατίας) που είναι λάθος. Τα αρχεία του Elli’s Island  δυστυχώς, ενώ στην αρχή έδιναν σωστές πληροφορίες, κάτι έχει αλλάξει.

Επίσης στη συλλογή Various – To What A Strange Place - The Music Of The Ottoman-American Diaspora, 1916-1930: Volume One, Naughty Girl, αναφέρει ότι γεννήθηκε το 1886 κάπου κοντά στη Θεσσαλονίκη και ότι έφτασε στο San Francisco, έχοντας αφήσει στην Ελλάδα την γυναίκα του και τις δυο του κόρες.

Σε ιστοσελίδα που αναφέρει για τον Μάρκο Σιφνιό (θα το βρείτε στις πληροφορίες), στα σχόλια, κάποιος αναφέρει ότι ήταν αδερφός της γιαγιάς του, ότι έχει φωτογραφικό υλικό και ότι τόπος καταγωγής ήταν η Χίος.

 Στο σημερινό δίσκο γραμμοφώνου από την Αμερικάνικη Okeh, ο Μάρκος Σιφνιός σε δυο συνθέσεις που μας μαρτυρούν το ταλέντο του ως τσελίστας και ενορχηστρωτής. Δεν είναι τυχαίο ότι η Μαρίκα Παπαγκίκα τον είχε επιλέξει να είναι μέρος της ορχήστρας της. Αξιοπρόσεχτο επίσης, ότι ο Καλαματιανός αναφέρετε ως Εθνικός χορός.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).