94. ODEON GA 1047 ΒΙΔΑΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1925

Βιδάλης Γεώργιος ODEON GA 1047 Πεντοζάλι - Χορός συρτό Χανιώτικο 1925- 78rpm- 10''

O Γιώργος Βιδάλης ανήκει στην πρώτη γενιά των μεγάλων μουσικών και ερμηνευτών της πρωτεύουσας της Ιωνίας και είναι από τους πρωτοπόρους που δημιούργησαν το μουσικό ύφος στη Σμύρνη, την περίοδο που αναπτύχτηκε και εξελίχτηκε η Σμυρνέικη Εστουδιαντίνα.
Γεννήθηκε το 1884 από ευκατάστατους γονείς και στα παιδικά του χρόνια, παράλληλα με το σχολείο, ασχολήθηκε με την ψαλτική και γρήγορα εξελίχτηκε σε ένα εξαίρετο ψάλτη.
Μέσα στο αναζωογόνο μουσικό κλίμα των αρχών του αιώνα στην Σμύρνη, ο Γιώργος Βιδάλης άρχισε να τραγουδά - ερασιτεχνικά στην αρχή - και στη συνέχεια επαγγελματικά, μπαίνοντας και αυτός στην μεγάλη μουσική παρέα της περίφημης εστουδιαντίνας του Σιδερή, που έμεινε γνωστή με το όνομα " Τα Πολιτάκια ". Μέσα σ' αυτό το μουσικό εργαστήρι, απ' όπου πέρασαν όλοι οι Σμυρνιοί μουσικοί, αλλά και οι κατοπινοί μεγάλοι συνθέτες που διαμόρφωσαν το μουσικό ύφος στο νεώτερο Ελληνικό τραγούδι του μεσοπολέμου, ο Γιώργος Βιδάλης γρήγορα απέκτησε ένα ιδιαίτερο ρόλο.
Έγινε ένας από τους καλύτερους ερμηνευτές του τραγουδιού, που χαρακτηρίστηκε από την επαφή με τις δυτικές αρμονίες και ταυτόχρονα από το άγγιγμα με τους "μουσικούς δρόμους" της Ανατολής. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός, ότι ο Γιώργος Βιδάλης είναι ο σημαντικότερος εκπρόσωπος αυτού του ρεύματος.

Με την ίδια ευχέρεια που τραγουδούσε πολυφωνικού ύφους τραγούδια της οπερέτας ή της επιθεώρησης, τραγουδούσε επίσης -χωρίς να αφίσταται καθόλου- τα ιδιόρρυθμα ρεμπέτικα της περιόδου της ανώνυμης δημιουργίας , που ήταν βασισμένα στους ήχους της βυζαντινής μουσικής. Ο Γιώργος Βιδάλης, σε πολύ μικρή ηλικία (18 ετών), το 1902 παντρεύτηκε και από το γάμο αυτό απέκτησαν τον μοναδικό γιο τους , Πέτρο (1903-1963). Αν και τα στοιχεία που έχουμε, δεν είναι επαρκή, είναι φανερό ότι πρέπει να ήταν διάσημος τραγουδιστής της πρώτης εικοσαετίας του αιώνα, αφού είναι από τους λίγους που κατέγραψαν τη φωνή του στη δισκογραφία των 78 στροφών της πρώτης εκείνης περιόδου, δηλαδή πριν το 1922.

Συνεργάστηκε με όλα τα γνωστά πρόσωπα- μουσικούς και οργανοπαίκτες- στη Σμύρνη, όπως με τους Μηλιαρήδες (Τζών και Lucien), με τον Γεώργιο Σαβαρή, με τους Ογδοντάκηδες, με τους αδελφούς Μπόγια, με τον περίφημο Θεόδωρο Μαυρογένη , ( ή Θοδωράκι), τον Γιώργο Τσανάκα και άλλους.
Είναι ο δεύτερος ( μαζί με τον Ελευθέριο Μενεμενλή), από τους τραγουδιστές της Σμύρνης, που ερχόμενος στην Ελλάδα, συνεχίζει την δισκογραφική του παρουσία, ξεκινώντας μάλιστα πρώτος τις ηχογραφήσεις της γερμανικής ODEON στην Ελλάδα το 1924. Μερικοί μάλιστα από τους πρώτους αυτούς δίσκους, ηχογραφήθηκαν στο Βερολίνο γύρω στο 1925.

Εγκαθίσταται στην Ελλάδα-- στην περιοχή του Βύρωνα-- το 1922 και αμέσως βρίσκει δουλειά--σαν τραγουδιστής-- στα καλύτερα μουσικά στέκια της εποχής, όπως τα κέντρα "Αραράτ" και "Μουρούζη" στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ασκώντας την ψαλτική, έψελνε κάθε Κυριακή, στην Καθολική εκκλησία του Αγ. Διονυσίου στην Αθήνα. Ανάμεσα στα χρόνια 1924-1933, που είναι η δισκογραφική του περίοδος, συνεργάζεται μόνο με την ODEON-- στη Σμύρνη οι δίσκοι που έβγαλε ήταν της τουρκικής εταιρείας ORFFON-- και καταγράφει συνολικά εκατόν είκοσι περίπου τραγούδια.
Απ' αυτά γύρω στα 30 είναι παραδοσιακά ρεμπέτικα ή ρεμπέτικου ύφους της περιόδου της ανώνυμης δημιουργίας, περίπου 15 δημοτικά, 30 ελαφρά επιθεωρησιακά, ή οπερετικά επώνυμων συνθετών, Ελλήνων και ξένων και τα υπόλοιπα ρεμπέτικα γνωστών δημιουργών, όπως του Παναγιώτη Τούντα, του Παναγιώτη Μπαιντιρλή, του Κώστα Καρίπη, του Κώστα Μισαηλίδη, του Γιάννη Δραγάτση,( ή Ογδοντάκη) και άλλων. Παρ' όλο που απεχώρησε απ' την δισκογραφία--γι' αδιερεύνητους ακόμη λόγους (όπως άλλωστε τα ίδια χρόνια και οι Αντ. Ναλγκάς, Ευάγγ. Σωφρονίου, Δημ. Αραπάκης, Κ. Καρίπης κ.α.)-- εξακολούθησε να παίζει και να τραγουδά σ' όλα τα γνωστά στέκια της εποχής με διάφορα σχήματα. Μάλιστα, μετά το 1930, εκτός από το μαντολίνο, άρχισε να μαθαίνει και έπαιζε μπουζούκι.

Μια άλλη καλλιτεχνική του απασχόληση ήταν η παρουσίαση μουσικών προγραμμάτων στους ταξιδιώτες--μετανάστες, στα πλοία που έκαναν το δρομολόγιο Πειραιάς--Ν. Υόρκη γύρω στο 1930. Σ' αυτά του τα ταξίδια ο καλύτερος συνεργάτης του ήταν ο νεώτερος από την οικογένεια Μηλιάρη, ο Τζών ( ο οποίος και μας πληροφόρησε το 1988 για τη δραστηριότητά του αυτή) καθώς και οι Σπύρος Περιστέρης, Γιώργος Σαβαρής, και ο Κωνσταντινουπολίτης βαρύτονος Π. Μακρής.

Αν και πέρασε στα μέσα της δεκαετίας του 30 σε δεύτερη γραμμή επικαιρότητας, δεν σταμάτησε ποτέ να τραγουδά και να ψέλνει. Στα χρόνια της κατοχής, πικραμένος κι' αυτός όπως και οι περισσότεροι Μικρασιάτες, από τη νέα αυτή σκλαβιά, αποσύρθηκε από το επάγγελμα και έτσι σταμάτησε οριστικά να ακούγεται η εξαίσια αυτή φωνή.
Ένας διαλεκτός συνάδελφος, γεμάτος χιούμορ -και αγάπη για τους συνεργάτες του,-- που αποτυπώθηκε συχνά με τα επιφωνήματα του στις ηχογραφήσεις-- εγκατέλειψε το χώρο αυτό. Από νεαρή ηλικία ήταν εξαίρετος χορευτής και δεν έχανε ευκαιρία να αποδείξει τις ικανότητές του αυτές. Ο καρκίνος που τον χτύπησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, τον κατέβαλε στις 2 Ιουλίου 1948. 

Ο Γεώργιος Βιτάλης (Αθήνα, 1895 - 1959) ήταν Έλληνας συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας. Και εδώ έρχεται το δίλημμα. Ο Βιδάλης ή ο Βιτάλης είναι στον ¨Πεντοζάλι¨ σύμφωνα με την ετικέτα του δίσκου; Στο ¨Μίλιε μου Κρήτη από τα παλιά¨ αναφέρει ότι ήταν ο Βιδάλης και στην ετικέτα λέει Βιδάλης. Έγινε λάθος λοιπόν στην ετικέτα (του δίσκου που ψηφιοποιήσαμε) και στο διαφημιστικό flyer παραπάνω, λογικό αφού ο Βιτάλης δεν τραγουδούσε.Ο Βιδάλης ήταν ο τενόρος

Ο ¨Χορός Συρτό Χανιώτικο¨ δεν υπάρχει στο ¨Μίλιε μου Κρήτη από τα παλιά¨. Υπάρχει το Χανιώτικο Συρτό στην His Master Voice ( Α.Ο. 184 – BJ266-1) από τον Δημήτρη Σέμση ή Σαλονικιό, ηχογραφημένο 6 Μαρτίου (Ιουνίου) 1926. Αναφέρει επίσης ότι την ίδια περίοδο το ηχογραφεί και στην Odeon με την συνοδεία σαντουριού και ουτιού. Χρονολογικά υπάρχει μια διαφορά ενός έτους αλλά από την άλλη ποιος θα μπορούσε να είναι εκτός από τον Σαλονικιό ο οποίος είχε γνώσεις της Κρητική παράδοσης και συνεργασία με τον Λαζαρίδη Γιώργο ή Σπανό.

Για τον Σαλονικιό έχουμε αναφερθεί στην ανάρτηση 44 (βιογραφικό και φωτογραφικό υλικό).

Ο σημερινός γραμμοφωνικός δίσκος δυστυχώς δεν είναι της συλλογής μου. Περίπου δύο μήνες παζαρευόταν για να καταλήξει τελικά Κρήτη, από συλλέκτη στην Αττική με διαμεσολαβητή τις ¨Πέρδικες¨.

Η ιστορία του κάθε δίσκου, πως και που τελικά θα καταλήξει είναι απίστευτη. Περνώντας, πριν από τρία χρόνια από παλαιοπώλη στο παζάρι, μου είπε ότι έπεσε  παρτίδα με γραμμοφωνικά. Μέσα ήταν και ο ¨Πεντοζάλις¨. Τον έχασα. Έπρεπε όμως να έρθει σε συλλέκτη Κρητικών δίσκων. Ο μόνος τρόπος η ανταλλαγή με δίσκο ίδιας αξίας. Έτσι και έγινε. Τα υπόλοιπα τα διαβάζετε και τα ακούτε.

(Τα σκαναρισμένα εξώφυλλα που προστέθηκαν, είναι του Ιδομενέα από Ρέθυμνο και τον ευχαριστώ πολύ που συμβάλει στη προσπάθεια καταγραφής).

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο ….(εδώ)