Ο Κυριάκος Καλλέργης κατάγεται από την ιστορική οικογένεια των Καλλέργηδων, που έχει προσφέρει πολλά στον πολιτισμό µας και κυρίως στους εθνικο-απελευθερωτικούς αγώνες της Κρήτης.
Ο Κυριάκος Καλλέργης γεννήθηκε το 1947 στον Πύργο του Δήμου Αστερουσιών. Τα πρώτα του ακούσματα ήταν απ’ τον πατέρα του, που έπαιζε λύρα όπως και ο παππούς του. Ασχολήθηκα επαγγελματικά με την λύρα μετά τον στρατό.
«Άρχισα να παίζω σε γλέντια στο χωριό μου στον Πύργο, στους Παρανύμφους, στη Μουρνιά, στον Αχεντριά και σε όλα τα γύρω χωριά. Μετά κατέβηκα στο Ηράκλειο και έπαιξα για πρώτη φορά στο κέντρο Ερωτόκριτος. Κατά καιρούς έχω παίξει σε πολλές χώρες του εξωτερικού, Γερμανία, Βέλγιο, Αυστραλία.
Με τον παραδοσιακό λυράρη είχαμε πρόσφατα µια ενδιαφέρουσα συζήτηση για την κρητική μουσική, για την καλλιτεχνική του πορεία, για τα ταξίδια του, την προσφορά του και τα μελλοντικά σχέδιά του.
Κύριε Καλλέργη. Πότε είχατε τα πρώτα σας ερεθίσματα σχετικά µε την κρητική μουσική;
- Από μικρό παιδί, μαθητής Δημοτικού. Ο πατέρας µου έπαιζε λύρα, από μεράκι και αγάπη στην κρητική μουσική, κυρίως σε διάφορες εκδηλώσεις τοπικού χαρακτήρα.
Άρα, έχετε βιώματα, παιδικές αναμνήσεις.
-Ναι. Στα παιδικά µου χρόνια τραγουδούσα και ζούσαμε την κρητική μουσική. Στα 15 µου χρόνια πήρα την πρώτη µου λύρα, από το Δημήτρη τον Αγριµάκη. Έπαιξα στα πρώτα µου γλέντια στα γειτονικά χωριά. Στα 17 µου πήγαινα σε γάμους, πανηγύρια, συνεστιάσεις, δηλαδή εμφανιζόμουνα πλέον επαγγελματικά μέχρι τα 20.
Οπότε τι έγινε;
-Πήγα στρατιώτης, όπου πέρασα πολύ ωραία.
Μετά ποια ήταν η πορεία σας;
- Όταν απολύθηκα, κατέβηκα στο Ηράκλειο. Τα πρώτα µου επαγγελματικά βήματα τα έκανα εδώ, σ’ ένα κέντρο που λειτουργούσε στην «Όαση». Ολόκληρο το Καλοκαίρι παίζαμε µε τον Κρουσανιωτάκη και το Φανουράκη. Πριν απ’ αυτή τη συνεργασία, είχα παίξει µε τον Κώστα τον Κατσουλιέρη, σπουδαίο λαουτιέρη, που γράψαμε και τον πρώτο µου, μικρό δίσκο (σημερινό δισκάκι).
Τι ακολούθησε μετά;
-Επαγγελματική καριέρα και κυρίως στη δεκαετία 1970-80, που ήταν η πιο καθαρή της κρητικής μουσικής παράδοσης. Τότε ο κόσμος άκουγε κρητικά, γλεντούσε κρητικά και μεσουρανούσαν οι κορυφαίοι πρωτομάστορες και δημιουργοί.
Ποια είναι έως τώρα η δισκογραφική σας προσφορά;
- Πρώτα έγραψα ένα μικρό δίσκο, μετά µία κασέτα. Ακολούθησαν δύο μεγάλοι δίσκοι µε τίτλους «Τα βάσανά µου θα γλεντώ» και «Μουσική απ’ όλη την Κρήτη». Πριν δύο χρόνια έγραψα ένα cd µε τίτλο «Τον έρωτά σου ξαναζώ».
Συνεργαστήκατε όμως και µε άλλους συναδέλφους και είχατε συμμετοχές σε δισκογραφικές δουλειές.
-Σε αρκετές. Με τον Παντελή Σαλούστρο, το Νίκο Πατενταλάκη, ένα από τα καλύτερα νέα λαγούτα, στο έργο µε τίτλο «Παρέα µε το μαντολίνο». Με το Νίκο, που είναι ο αφανής ήρωας της Κρητικής μουσικής, μπορούμε να παίζουμε δυο -τρεις μέρες δικά του κομμάτια.
Πού έχετε ταξιδέψει για επαγγελματικούς λόγους; Στο εξωτερικό είχατε κάνει περιοδείες;
-Ναι. Πρώτα σ’ όλη την Κρήτη και σε νησιά, Κάρπαθο, κυρίως στην Κάλυμνο, όπου πάω 25 χρόνια. Εκεί έχω βαπτίσει και δύο παιδιά.
Στο εξωτερικό έχω ταξιδέψει στη Γερμανία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, την Αυστραλία. Εκεί µε κάλεσαν οι Καλύμνιοι και πήγα µε τον Παντελή Σαλούστρο.
Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας;
- Φανταστικές. Οι συμπατριώτες µας στο εξωτερικό είναι πιο καλά οργανωμένοι. Έχουν συλλόγους δραστήριους, διατηρούν τις παραδόσεις, αγαπούν µε την ψυχή τους την Κρήτη, νοσταλγούν τα παλιά, αγνά χρόνια.
Πώς ήταν αυτά τα παλιά χρόνια και πώς είναι σήμερα;
- Οι παλιότερες εποχές ήταν πιο ρομαντικές και γνήσιες. Σήμερα, οι ξενόφερτες μουσικές έχουν ανακατευθεί µε την ελληνική. Η σημασία είναι πώς θα διατηρήσουμε τη γνήσια κρητική μουσική παράδοση.
Έχουμε σήμερα αξιόλογους νέους καλλιτέχνες;
- Οι μεγάλοι, οι Πρωτομάστορες, Μουντάκης, Ξυλούρης, Σκορδαλός ήταν μοναδικοί. Σήμερα έχουμε πολλούς καλλιτέχνες και υπάρχουν και νέα παιδιά µε ταλέντο, όμως οι περισσότεροι συμβαδίζουν µε τη σημερινή εποχή. Σ’ αυτό το σημείο χρειάζεται προσοχή, γιατί έχουμε εκτελεστές αλλά οι δημιουργοί είναι λίγοι. Ίσως φταίει και η εποχή που δεν µας εμπνέει.
Δηλαδή πώς βλέπετε την κρητική μουσική σήμερα;
- Σε γενικές γραμμές καλά. Όμως τα περισσότερα γλέντια έχουν χάσει το παραδοσιακό τους χρώμα. Δεν είναι ολοκληρωμένα. Αυτό είναι πλήγμα για την παράδοση. Όσοι αγαπούν την παράδοση δεν προλαβαίνουν να γλεντήσουν, γιατί σε δύο ώρες πρέπει να κατεβούν, για να συνεχιστεί η διασκέδαση µε λαϊκό πρόγραμμα. Επίσης, στα λίγα κρητικά μαγαζιά που απέμειναν, οι οικογένειες δεν μπορούν να γλεντήσουν, γιατί το πρόγραμμα ξεκινάει μετά τις 12 και οι άνθρωποι την άλλη μέρα πρέπει να πάνε στη δουλειά τους, τα παιδιά στο σχολείο.
Καλό είναι να ξεκινούν πιο νωρίς, από τις εννέα, ώστε να προλαβαίνει ένας οικογενειάρχης να πάει στο κέντρο και μετά, το αργότερο στις δύο, να πάρει τα παιδιά του και να επιστρέψει στο σπίτι τους, να κοιμηθούν. Αν ξεκινά το πρόγραμμα μετά τις 12, πότε θα γλεντήσεις, ξημερώματα; Και πώς θα πας την άλλη μέρα στη δουλειά σου;
Έχετε συνεργαστεί µε άλλους φορείς της παράδοσης και του πολιτισμού;
-Έχω συνεργαστεί µε το Λύκειο Ελληνίδων Ηρακλείου σε εκδηλώσεις στο Ηράκλειο και στην Αθήνα (στοά Αττάλου, Θέατρο Βεάκειο κ.α.), καθώς και µε το Πολιτιστικό κέντρο τού ΟΤΕ, όπου έκανα μαθήματα λύρας στα παιδιά. Έχουμε εμφανιστεί σε πολλές εκδηλώσεις και εκτός Κρήτης, όπως στην Κύπρο, το Βόλο και αλλού.
Ο Κατσουλιέρης Κωνσταντίνος γεννήθηκε στον Πύργο το 1930. Έχει παίξει με πολλούς παλιούς λυράρηδες: Με τον Μανόλη Καλλέργη, με τον Πανάγο και τον γιό του Νίκο από τον Χάρακα, με τον Παντελή, με τον Τσικιντήρη, με τον Φρίξο, με τον Γαρεφαλάκη τον Κωστή, με τον Νίκο Σωπασή, με τον Σκορδαλό και τον Γεράσιμο Σταματογιαννάκη και με πάρα πολλούς άλλους. Απεβίωσε το 2009.
Βιογραφικά στοιχεία για τον Γιώργο Κρουσανιωτάκη δεν κατάφερα να βρω.
Εξαιρετικός λυράρης ο Κυριάκος Καλλέργης. Δισκογραφικά εκτός από το σημερινό δισκάκι έχει δυο Lp που κατά την γνώμη μου δεν πρέπει να λείπουν από την Κρητική δισκοθήκη. Φυσικά και τα λαούτα Κρουσανιωτάκης- Κατσουλιέρης συμβάλουν στο αποτέλεσμα. Στις παραπάνω φωτογραφίες εικονίζονται ξεχωριστά οι καλλιτέχνες Καλλέργης- Κρουσανιωτάκης- Κατσουλιέρης.
Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).
