«Εγώ λεφτά δεν έκαμα από το μπουλγαρί μου,
έκαμα φίλους μπιστικούς και το 'χω σε τιμή μου.»
Ο Στέλιος Φουσταλιέρης (βλέπε και αναρτήσεις 66 και 154) γεννήθηκε στις 19 Ιουνίου του 1911 στο Ρέθυμνο. Πήρε το όνομα του πατέρα του, που σκοτώθηκε σε ατύχημα προτού αυτός γεννηθεί. Πηγαίνει μέχρι την τρίτη Δημοτικού σε νυχτερινό σχολείο, μαθαίνει όμως και την τέχνη του ρολογά. 13 χρονών με την πρώτη του πληρωμή και τη μεσολάβηση του πατριού του αγοράζει το πρώτο μπουλγαρί του.
«Την εποχή αυτή το Ρέθυμνο ήταν γεμάτο από μπουλγαριά. Κάθε ταβέρνα είχε κι από ένα. Εκεί πήρα τα πρώτα μου ακούσματα. Έβλεπα τους άλλους που παίζανε και στο λόγο της αντρικής μου τιμής έκλαιγα!…».
Δυο χρόνια αργότερα, μόλις 15 χρονών, συμμετείχε στο πρώτο του γλέντι ως οργανοπαίχτης με το συγκρότημα του θείου του Αντώνη Καρεκλά, ονομαστού λυράρη της εποχής του. Έτσι με τα πρώτα ακούσματα από τις ταβέρνες του Ρεθύμνου και τη συνεργασία του με τον Καρεκλά, ο Φουσταλιέρης αρχίζει σιγά-σιγά να παίζει με το μπουλγαρί του απ’ όλα: συρτό, πεντοζάλια, πηδηχτά καστρινά, ταξίμια καθιστικά «αχόρευτα, της ταβέρνας, της παρέας», ακόμη και ρεμπέτικα.
«Ο Καρεκλάς ... συχνά «αλάφρωνε» το δοξάρι και άνοιγε δρόμο για να περνάω εγώ μπροστά. Σιγά - σιγά πήρα δρόμο, πετάχτηκα, έφυγα, απομακρύνθηκα από τη λύρα κι έκανα δικιά μου κυβέρνηση, δικό μου συγκρότημα!...».
Συνεργάστηκε και με άλλους λυράρηδες όπως το Σοφοκλή Παπατζανή, το Γιώργο Πατεράκη, το Γιουλούντα και πολλούς άλλους ακόμα. Το 1930, αγόρασε το δεύτερο μπουλγαρί του που δεν το αποχωρίστηκε μέχρι το τέλος της ζωής του:
«…εγώ το ’χω από τρίτο χέρι και τό ’χω 52 χρόνια...»
(Ρέθυμνο 1910 - Ρέθυμνο 1972) , αποκαλούμενος και Το 1934 ο Στέλιος Φουσταλιέρης φεύγει από την Κρήτη. Στον Πειραιά έπιασε αρχικά δουλειά σα βοηθός σε ρολογάδικο. Στο καφενείο του Μπάτη στην πλατεία Καραϊσκάκη, γνωρίζεται με όλα τα μεγάλα ονόματα του ρεμπέτικου όπως το Μάρκο Βαμβακάρη, τον Παναγιώτη Τούντα, το Γιάννη Παπαϊωάννου, το Στράτο Παγιουμτζή, τον Μπαγιαντέρα, τον Τσιτσάνη κ.ά.
Την ίδια εποχή μπαίνει και στη δισκογραφία και συνεργάζεται με τον Αντώνη Καρεκλά, τον επίσης Ρεθυμνιώτη Γιάννη Μπερνιδάκη (ή Μπαξεβάνη όπως έμεινε γνωστός), τον Κώστα Καρίπη, το Στέλιο Χρυσίνη το Βαγγέλη Φραγκιαδάκη, το Στελλάκη Περπινιάδη κ.ά.
Μεταπολεμικά αν και συνεχίζει τη συνεργασία του με τον Μπερνιδάκη, και για πολλά χρόνια παραμένουν αχώριστοι και στο πάλκο και στα πανηγύρια, ηχογράφησε μόνο τρεις δίσκους, με το Θεοχάρη Ζωγράφο και το Γιώργο Τζιμάκη στο τραγούδι. Από το 1937 που επέστρεψε στο Ρέθυμνο και μέχρι το 1992 που πέθανε ο Στέλιος Φουσταλιεράκης ζούσε συνδυάζοντας πάντοτε τις δύο μεγάλες του αγάπες: την τέχνη του ρολογά και το μπουλγαρί.
Η Λαυρεντία Μπερνιδάκη (βλέπε ανάρτηση 203), γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1915 και ήταν αδελφή τού επίσης τραγουδιστή Γιάννη Μπερνιδάκη. Ήταν η πρώτη τραγουδίστρια που ανέβηκε σε κρητικό πάλκο και έπαιξε λύρα και η πρώτη γυναίκα που ηχογραφήθηκε σε δίσκο κρητικής παραδοσιακής μουσικής Εκτός από τη φωνή της, έγινε γνωστή και για το ήθος της Τον δρόμο της άνοιξε ο αδελφός της, γνωστός ως «Μπαξεβάνης» τον οποίο η Λαυρεντία θαύμαζε Ζούσε στο Ρέθυμνο Παντρεύτηκε τον Μανώλη Βασιλονικολιδάκη και έκανε μία κόρη, την Σταυρούλα
Ο Γιάννης Μπερνιδάκης Μπαξεβάνης (βλέπε και αναρτήσεις 66, 178 και 203), υπήρξε διακεκριμένος τραγουδιστής και δημιουργός της Κρητικής μουσικής. Το προσωνύμιο «Μπαξεβάνης» φέρεται ό,τι προήλθε από το επάγγελμα του πατέρα του, ο οποίος δουλευε στα κτήματα ενός Τούρκου φεουδάρχη. Ο Μπερνιδάκης διακρίθηκε κυρίως ως τραγουδιστής αλλά έπαιζε επίσης μαντολίνο, μπουλγαρί και λαούτο.
Δισκογράφησε μεταξύ των ετών 1928 και 1949. Συνεργάστηκε, μεταξύ άλλων, με τον Μικρασιάτη συνθέτη Παναγιώτη Τούντα και με τους Κρητικούς μουσικούς Στέλιο Φουσταλιέρη, Θανάση Σκορδαλό και Ανδρέα Ροδινό. Με τον τελευταίο τον συνέδεε και στενή φιλία. Μάλιστα, εις ένδειξη πένθους, ο Μπαξεβάνης απείχε από την μουσική για ένα διάστημα μετά τον θάνατο, σε πολύ νεαρή ηλικία, του Ροδινού, το 1934.
Παντρεύτηκε το 1947, και αυτό συνέβαλε στο να τερματίσει οριστικά, μετά από λίγα χρόνια, την επαγγελματική ενασχόληση με τη μουσική και να ανοίξει φαρμακείο. Με την γυναίκα του, απέκτησαν μία κόρη. Ο Μπαξεβάνης πέθανε στο Ρέθυμνο το 1972.
«Πληγή π' ανοίγει μυστικά με δυσκολία κλείνει
και πόνος που δε λέγεται αγιάτρευτος θα μείνει.
Επτά πληγές μού άνοιξες οι έξ' εγιατρευτήκαν,
στην τελευταία την πληγή, τα γιατρικά σωθήκαν.»
Στο σημερινό γραμμοφωνικό δίσκο ο ¨Νιοχωριανός Συρτός¨ δεν υπάρχει στην κασετίνα με τους πρωτομάστορες γιατί ο δίσκος που είχε η Λαυρεντία ήταν πολυπαιγμένος και είχε πολύ θόρυβο. Η ίδια η Λαυρεντία αναφέρει σε συνέντευξή της στην Κατερίνα Λιουδάκη πως ο σύζυγός της Μανώλης Βασιλονικολιδάκης όταν ήταν να αρραβωνιαστούν, πρώτα πήγε το συγκεκριμένο δίσκο να τον ακούσουν οι γονείς του στο χωριό κι ύστερα πήγε τη νύφη να την γνωρίσουν.
Στη δεύτερη πλευρά ο ¨Καλυβιανός Συρτός¨ ή όπως είναι γνωστός ¨Λεονταριού καρδιά βαστάς¨. Με κόκκινες (μπορντό) ετικέτες παρόλο που είναι Columbia. Έχει κυκλοφορήσει και με μπλε (με χρυσά γράμματα) ετικέτες σύμφωνα πάντα με το greekdiscography. Περισσότερα βιογραφικά στοιχεία για τον Φουσταλιέρη, τον Μπαξέ και την Λαυρεντία θα βρείτε σε παλαιότερες αναρτήσεις.
Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).
