253. HIS MASTER'S VOICE A.O. 5534 ΚΟΛΙΑΚΟΥΔΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ- ΗΛΙΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ 1958

Κολιακουδάκης (Κολιακούδης) Νίκος- Ηλιάκης (Καφαντάρης) Νίκος HIS MASTER'S VOICE A.O. 5534 Συρτός Κεφαλιανός - Συρτός Καϊνιανός 1958- 78rpm- 10''

Ο Νίκος Κολιακουδάκης (Κολιακούδης- βλέπε και ανάρτηση 142) γεννήθηκε το 1931 στην Λικοτιναρά Αποκορώνου Χανίων. Ξεκίνησε στη δεκαετία του 1950 και μάλιστα ηχογράφησε το 1958 στη HMV τρία τραγούδια, τον Λικοτιναριανό Συρτο, τον Κεφαλιανό και τον Καϊνιανό Συρτό, αφιερωμένα στα τρία μεγάλα και ένδοξα χωριά του Αποκόρωνα, Κεφαλά, Κάϊνα και Λικοτιναρά, τόπο καταγωγής του.

Για μια μεγάλη περίοδο ο Κολιακούδης απετέλεσε τον καλύτερο λυράρη της περιοχής του Αποκόρωνα και των Χανίων ακόμα και άφησε εποχή με το γλυκό παίξιμο του στη λύρα, το τραγούδι και τις συνθέσεις του, παραδεκτός από όλους τους καλλιτέχνες μάλιστα συνεργάστηκε με πολλούς καλούς λαγουτιέρηδες! Στον Αποκόρωνα τότε έπαιζαν ο Γιάννης ο Σεργάκης, ο Μιχάλης Μπακατσάκης (πατέρας) ενώ ο Πλακιανός, η Ασπασία και ο Τζιμάκης έπαιζαν ακόμα και αργότερα ο Γιώργης ο Γαλάνης και ο Μανώλης ο Κρασσαδάκης αδερφός του γνωστού λαουτιέρη Παντελή.

Ο μουσικολόγος James Notopoulos το 1953, ερχόμενος στην Κρήτη στα πλαίσια έρευνας του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, με θέμα την Κρητική μουσική, αποθανατίζει τον Νίκο Κολιακουδάκη και τον ηχογραφεί (οι ηχογραφήσεις υπάρχουν δημοσιευμένες στο site του πανεπιστημίου).
Αργότερα έκανε επιτυχία με τα καλαμπουρτζίδικα τραγούδια του, που αυτός και μερικοί άλλοι καλλιτέχνες καθιέρωσαν, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του '60 αρχές του '70 (Τζαγκαράκης, Μεγαλούδης, Κουμιώτης κ.α.) δίνοντας τη συνέχεια σε κάποια σκωπτικά του Μουντάκη της περιόδου 1958-'65.  Γύρω στο 1975 ο Νίκος Κολιακούδης άνοιξε μαγαζί στην οδό Αποκορώνου στα Χανιά, με δίσκους, κασέτες, μουσικά όργανα, χορδές κλπ και το διατήρησε γύρω στα 15 χρόνια.

Στα Χανιά η Δόμνα συναντά τον μουσικό Νίκο Κολιακουδάκη ή Κολιακούδη που παίζει στο λαούτο του (εκτός από λύρα) και τραγουδά το σταφιδιανό επιτραπέζιο Όπ’ αγαπά γνωρίζεται. Μαζί με τη Δόμνα τραγουδούν το γνωστό Όσο βαρούν τα σίδερα και μαζί με τον 10χρονο γιο του Δημήτρη στη λύρα παίζουν έναν Χανιώτικο συρτό. Ο γιός του Δημήτρης είχε μεγάλη έφεση στη μουσική και ασχολήθηκε κυρίως με την κιθάρα, αν και παίζει λύρα και λαούτο πολύ καλά! Επί μία δεκαετία έπαιξε με τους Κατσαμάδες, τους Αλεφαντινούς και με τα μεγαλύτερα ονόματα της κρητικής μουσικής. Αργότερα ανέβηκε στην Αθήνα και έπαιξε σε λαϊκά μαγαζιά. Οι ανησυχίες του όμως ήταν τέτοιες που αφού πήρε μαθήματα από τον Αχιλλέα Περσίδη που ζούσε κάποτε στα Χανιά και τον Ross Daly, παρακολούθησε μαθήματα τζαζ κιθάρας και θεωρίας από τον μεγάλο κιθαρίστα Βασίλη Ρακόπουλο.

Ο Νίκος Κολιακουδάκης  πέθανε τον Δεκέμβρη του 2009 σε ηλικία 78 χρόνων.

Στο σημερινό δισκάκι μαζί με τον Κολιακούδη, ο Καφαντάρης (Ηλιάκης- βλέπε και ανάρτηση 244) Νίκος στο λαούτο. Δυστυχώς βιογραφικά στοιχεία για τον Καφαντάρη δεν έχω καταφέρει  να βρω.

Στο σημερινό γραμμοφωνικό δίσκο, όπως αναφέρω και παραπάνω ο Κολιακούδης αφιερώνει τα δυο τραγούδια σε δυο ένδοξα χωριά του Αποκόρωνα, Κάϊνα και Κεφαλά. Χρονολογία 1958 και ο Κολιακούδης σε νεαρή ηλικία. Το παίξιμο του πραγματικά απίστευτο. Χωρίς να είμαι ειδικός, το πέρασμα στις νότες (πατήματα) είναι αξιοπρόσεχτα.   

Σας αφήνω για φέτος, άντε και Καλή Χρονιά να έχουμε, Χρόνια πολλά και καλά.

Φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

252. ODEON GA 1139 ΤΟΥΛΟΥΣΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ- ΜΕΝΕΜΕΝΛΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ 1926

Τουλούσης Γρηγόριος- Μενεμενλής (Μπεσλεμεδάκης- Κος Λευτέρης) Ελευθέριος ODEON GA 1139  Καραμήτσος (Κλέφτικο) - Μ' αγαπάς Γαρυφαλλιά μου (Καλαματιανό) 1926- 78rpm- 10''

 

Ο Λευτέρης Μενεμενλής ή Μπεσλεμεδάκης (ή Κος Λευτέρης ) όπως ήταν το πραγματικό του επώνυμο γεννήθηκε το 1874 στη Μενεμένη της Μ. Ασίας εξ ου πήρε και το παράνομά του. Ήταν τραγουδιστής, από τους πρώτους αμανετζήδες και το όργανο που έπαιζε ήταν η κιθάρα. Ήταν από τα βασικά μέλη της «Ελληνικής Εστουντιαντίνας» μαζί με τον Γιάννη Τσανάκα και τον Χρήστο το ¨Αραπάκι¨.

Φωνογράφησε στις εταιρίες Favorit, The Gramophon Company, Columbia Αγγλίας, Columbia Αμερικής, Odeon Γερμανίας, και Polydor Γερμανίας. Τραγούδησε σε όλα τα είδη τραγουδιού, δημοτικά, ελαφρά, σμυρναίικα, ρεμπέτικα και τούρκικα. Στη δισκογραφία φέρεται να έχει κάνει 122 εκτελέσεις τραγουδιών μεταξύ των οποίων και 28 αμανέδες, αρχής γενομένης από το 1909 με το μανέ «Ψεύτικος δουνιάς». Τελευταία του φωνογράφηση είναι το τραγούδι «Ο Γεροδήμος». Έχει διατελέσει πρώτος πρόεδρος του Σωματείου Μουσικών.

Ο Ελευθέριος Μενεμενλής είναι από τους τραγουδιστές της Σμύρνης που ερχόμενος στην Ελλάδα, συνεχίζει την δισκογραφική του παρουσία, ξεκινώντας μάλιστα πρώτος τις ηχογραφήσεις της γερμανικής ODEON στην Ελλάδα το 1924. Μερικοί μάλιστα από τους πρώτους αυτούς δίσκους, ηχογραφήθηκαν στο Βερολίνο γύρω στο 1925. Έτσι και ο σημερινός δίσκος είναι ηχογραφημένος το 1925 στην ODEON Γερμανίας GA-1139 / GO-269. Στο βιολί ο Γιάννης Δραγάτσης ή Ογδόντας. 

Από το 1926 η αναβάθμιση της ποιότητας των ηχογραφήσεων, που γίνονται πια ηλεκτρικές, κεντρίζει το ενδιαφέρον του κοινού και αυξάνει την ποσότητα των εκδιδόμενων δίσκων 78 στροφών στην Ελλάδα. Μέσω αυτής της διαδικασίας αρκετοί από τους πρόσφυγες καθιερώθηκαν ως τραγουδιστές, μουσικοί, στιχουργοί, μαέστροι και υπεύθυνοι ρεπερτορίου σε δισκογραφικές εταιρείες. Έτσι, το σμυρναίικο, από κοσμοπολίτικο είδος τραγουδιού της ευημερούσας Σμύρνης, άνθησε στην Ελλάδα ως το τραγούδι των περιθωριοποιημένων προσφύγων. Στην αφρόκρεμα των μουσικών της Σμύρνης Ογδοντάκηδες, Ελευθέριος Μενεμενλής, Γιώργος Βιδάλης, Γιώργος Σαβαρής, Lucien, Τζών Μηλιάρης, Δημήτρης Σέμσης, Παναγιώτης Τούντας, Βαγγέλης Παπάζογλου κτλ..

Ο Γρηγόρης Τουλούσης κατάγονταν από την Αιτωλοακαρνανία, πιθανόν από χωριό του Ξηρομέρου. Μάλλον μετακινήθηκε πολύ νωρίς στην Αθήνα, γιατί οι ντόπιοι δε γνωρίζουν κάτι γι΄αυτόν. Ακριβή στοιχεία για τη χρονολογία γέννησής του δεν υπάρχουν. Κατά πάσα πιθανότητα πρέπει να γεννήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1890. Μαζί με τον Σεραφείμ Γεροθόδωρο εκπροσώπησαν την περιοχή τους στις δισκογραφικές καταγραφές, που τότε άρχισαν να εμφανίζονται στον Ελλαδικό χώρο, με τραγούδια αυθεντικά που έλεγαν οι Αιτωλοακαρνάνες στα χωριά τους. Τα ίχνη του χάθηκαν από τη δισκογραφία μετά το 1930.

Split 10ιντσο ο σημερινός δίσκος. Γρηγόρης Τουλούσης στην μια πλευρά και Λευτέρης Μενεμενλής στην άλλη. Ξεκίνησα τα βιογραφικά με τον Κο Λευτέρη. Φοβερές φωνές και οι δυο, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι ηχογραφήθηκαν μια και έξω, χωρίς μονταζιέρες και κονσόλες διαμόρφωσης ήχου. Το κλέφτικο είναι ηχογραφημένο το 1925 ενώ το καλαματιανό το 1926. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν Ενστουντιαντίνες της εποχής και ίσως να βρίσκεται κάπου και ο Κος Λευτέρης.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

251. PSP RECORD CO. S-715 ΣΑΛΕΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ- ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ ΗΛΙΑΣ- ΦΑΡΑΧ ΣΟΥΛΑ- ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Γ. 196X

Σαλέας (Παναγιωτόπουλος- Ο παλιός) Βασίλης- Πλατανιάς Ηλίας- Φαράχ Σούλα – Παπαδόπουλος Γ. PSP RECORD CO. S-715 Χιοτοπούλα (Συρτοτσιφτετέλλι) - Τσιφτετέλλι - Σαμιώτισσα Αιγαιώτισσα (Καλαματιανός) - Βγήκα ψηλά στα διάσιλα  196X- 45rpm- 7''

Ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος-Σαλέας, ήταν από τους καλύτερους λαϊκούς κλαρινοπαίχτες της Ελληνικής παραδοσιακής μας μουσικής. Γεννήθηκε το 1929 σε κάποιο από τα καμποχώρια του κάτω Αχελώου, αλλά ήταν εγγεγραμμένος στα μητρώα αρρένων του δήμου Μεσολογγίου.

Υπήρξε ίσως η μεγαλύτερη μουσική ιδιοφυία στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής.

Γεννήθηκε μουσικός. Παιδί έπαιζε φλογέρα κ αναδείχτηκε στο μεγαλύτερο δεξιοτέχνη του κλαρίνου. Τα πρώτα του βήματα τα πήρε απ' τον πατέρα του Κώστα Σαλέα που έπαιζε ζουρνά. Αργότερα μαθαίνει τα μυστικά του κλαρίνου απ' τον Χαράλαμπο Μαργέλη (1895-1954) απ' το Μεσολόγγι.

Τα παιδικά του χρόνια τα χαρακτηρίζει η φτώχεια κ η μιζέρια. Κι όμως αυτό το μικρό "γυφτάκι" έμελλε αργότερα να γίνει γνωστός και εκτός Ελλάδος.

Είχε ταλέντο και δημιουργική μαγιά.  Στα πανηγύρια, γιατί εκεί γεννιέται, αναπτύσσεται και διατηρείται το δημοτικό μας τραγούδι, δοξάστηκε περισσότερο απ' όλους ο Σαλέας.

 Γνώστης όλων των μουσικών σκοπών του λαού μας, αγαπήθηκε όσο λίγοι καλλιτέχνες.

Τον αποκαλούσαν "στρατάρχη του κλαρίνου".  Έπαιζε με πάθος και μεράκι σουφρώνοντας χαρακτηριστικά τα φρύδια του. Σώμα και ψυχή ήταν απόλυτα συνδεδεμένα με το κλαρίνο.

Ανέδειξε το κλαρίνο όχι μόνο σαν δημοτικό όργανο, αλλά σαν όργανο που μπορεί να σταθεί σε κάθε ορχήστρα και φωνοληψία. Στην εποχή του επισκίαζε τους πάντες, που του είχαν σεβασμό αλλά και φόβο!

Στο μεταξύ ήταν και "υπερήφανος", μόλις έβλεπε στο χώρο που έπαιζε ότι βρίσκονταν μεγάλοι μουσικοί, έδινε τον καλύτερο εαυτό του, για να δικαιολογήσει το όνομα του και να εισπράξει τις καλύτερες κριτικές των έγκριτων. Κάτι που έκαναν και οι Γιώργος Κόρος, Βαγγέλης Σούκας, Γιάννης Βασιλόπουλος. Έτσι ήταν ο Σαλέας, όταν ήθελε δεν τον έφτανε κανένας!!! Εκτιμήθηκε από όλους τους χώρους του ελληνικού τραγουδιού. Εμφανίστηκε σε πολλά μεγάλα κέντρα των Αθηνών της χρυσής εκείνης εποχής, αλλά και στην επαρχία όπου περνούσε χάλαγε κόσμο! "Ένας ήταν ο Σαλέας στην Ελλάδα βρε παιδιά...." που λέει και το τραγούδι! Εκτός από δεξιοτέχνης, ήταν και επιβλητικός ως άνθρωπος. Ιδιαίτερα καλοντυμένος, μερακλής με χαρακτηριστικά τα χρυσά του δαχτυλίδια! Σαν άνθρωπος, ήταν πάντα περιποιημένος με αδυναμία στις όμορφες γυναίκες για τις οποίες ξόδεψε όλα του σχεδόν τα χρήματα που κέρδισε επί οκτώ χρόνια στην Αμερική!

Σαν μουσικός μπορεί να ήταν εγωιστής αλλά σαν άνθρωπος ήταν πονόψυχος και καλόκαρδος, υποστηρίζοντας με όποιον τρόπο μπορούσε τη τσιγγάνικη γενιά του. Ανέβαζε στο πάλκο τους θαμώνες ή κατέβαινε αυτός κοντά τους. Ξημέρωνε στο πάλκο παίζοντας με το στόμιο σκοτεινές, παράξενες μουσικές που μόνο αυτός ήξερε, που δεν ξανακούστηκαν ποτέ πια, ύστερα από εκείνη τη συγκεκριμένη νύχτα. Η ζωή του Σαλέα υπήρξε περιπετειώδης και συνταρακτική, κλυδωνιζόμενη πάντα από μεγάλα πάθη, ανταρσίες και γενναιοφροσύνες: τα λεφτά του τα έπινε, τα γλεντούσε, τα μοίραζε: στη γυφτιά, στους αναξιοπαθείς συναδέλφους του. Ήταν ο αναγνωρισμένος "βασιλιάς" της φάρας, δια της λαϊκής βουής- επανειλημμένα του προτάθηκε ο επίσημος τίτλος. Δεν τον δέχτηκε, τι να τον έκανε, διατηρούσε τον ίδιο στον κόσμο των κλαρινοπαικτών ως το θάνατό του.

Στην κατοχή είχε λάβει μέρος και στην Εθνική Αντίσταση.

Η δισκογραφία του μεγάλη αφού συνεργάστηκε με όλους τους Έλληνες τραγουδιστές του δημοτικού αλλά και του λαϊκού τραγουδιού!

Πέθανε στις 17 Νοεμβρίου 1972 και «από το σπίτι του στην εκκλησία τον πήγανε παίζοντας πέντε κλαρίνα. Όλα φημισμένα. Όλα της φάρας του. Το ίδιο και στο νεκροταφείο. Πέντε κλαρίνα έπαιζαν πάνω στον τάφο του!».

Ο ήλιος εβασίλεψε, έπεσε η αυλαία
Κι ο Χάρος κόβει τη ζωή του ξακουστού Σαλέα

Και σ΄ένα από τα πολλά τραγούδια που έγιναν δίσκοι, αφιερωμένα στη μνήμη και στην τέχνη του ακούμε: 

Ένας ήταν ο Σαλέας
στην Ελλάδα, βρε παιδιά,
όταν έπαιζε κλαρίνο
αναστέναζε η καρδιά.

Βιογραφικά στοιχεία για τη Σούλα Φαράχ, τον Ηλία Πλατανιά και τον Παπαδόπουλο Γ. δεν κατάφερα να βρω. Στην παραπάνω φωτογραφία εικονίζεται η Σούλα Φαράχ. Στο φάκελο που θα κατεβάσετε υπάρχουν και άλλες φωτογραφίες με την Σούλα Φαράχ.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

250. RCA VICTOR 51g 3710 ΣΗΦΟΓΙΩΡΓΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΣ- ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ- ΑΣΚΟΞΥΛΑΚΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ- ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΥΛΟΣ 1966

Σηφογιωργάκης Σπύρος- Μαρκογιαννάκης Ιωάννης (Μαρκογιάννης)- Σηφογιωργάκη (Ασκοξυλάκη) Χρυσούλα- Βαρδινογιάννης Παύλος RCA VICTOR 51g 3710 Ως είναι ο ήλιος λαμπερός - Ωσάν τα μάτια μου αγαπώ 1966- 45rpm- 7''

 

«Όταν γνωστοποιήθηκε ο θάνατος του Παύλου Βαρδινογιάννη, εκείνο τον Μάιο του 1984 ολόκληρη η Κρήτη σοκαρίστηκε. Ο αποθανών ήταν μόλις 59 ετών και παρά το νεαρό της ηλικίας του, όσοι τον γνώριζαν καλά, ήξεραν πως η κατάσταση της υγείας του ήταν εξαιρετικά επιβαρυμένη.

Όταν ρωτούσαν τον Παύλο Βαρδινογιάννη αναφορικά με τον λόγο που συνέχιζε την πολιτική του δραστηριότητα παρά τις δυσκολίες υγείας που αντιμετώπιζε ο ίδιος ανέφερε: «Καλοχαιρέτα τσι πεζούς, όντε καβαλικέψεις, για να σε χαιρετούν και αυτοί όντε θα ξεπεζέψεις». Μια άλλη αγαπημένη ρήση του Ρεθυμνιώτη πολιτικού τόνιζε: «Ποτέ σου μην περιφρονείς, τα κάτω σκαλοπάτια, γιατί σ’ αυτά πρωτοπατείς ν’ ανέβεις στα παλάτια».

Ο Παύλος Βαρδινογιάννης ήταν εξαιρετικά λαοφιλής. Είχε την φήμη πολιτικού «άλλης πάστας» ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις συμπολιτών του που έκανα λόγο για το μεγάλο του ανθρωπιστικό έργο.

Γεννήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου του 1925. Πρώτο από τα δέκα παιδιά που έμελλε ν’ αποκτήσει το ζευγάρι Ιωάννης Βαρδινογιάννης και Χρυσή Θεοδωρουλάκη η καταγωγή των οποίων ήταν από τον Άη – Γιάννη και τ’ Ασφέντου των Σφακίων αντίστοιχα. Κατοικούσαν πριν από τον γάμο τους η μεν Χρυσή Θεοδωρουλάκη στο Γεράνι Ρεθύμνης, ο δε Ιωάννης Βαρδινογιάννης στην Επισκοπή Ρεθύμνης όπου και διέμειναν και μετά τον γάμο τους.

Ο Παύλος Βαρδινογιάννης, μαθήτευσε στο Γυμνάσιο Ρεθύμνης έως και την 2α Γυμνασίου οπότε και πήγε στον Πειραιά, όπου παρακολούθησε την 3η και 4η τάξη στο γυμνάσιο Πειραιώς. Ταυτόχρονα αυτά τα δύο χρόνια παρακολουθούσε και μαθήματα Γαλλικών στο Γαλλικό σχολείο. Επέστρεψε πάλι στο Ρέθυμνο όπου στο εκεί Γυμνάσιο συνέχισε κι επεράτωσε τις γυμνασιακές του σπουδές. Αποφοίτησε σε ηλικία, μόλις, 16 ετών.

Αν και έφηβος ακόμη, στη διάρκεια της κατοχής του 1940, είχε λάβει μέρος στον αντιστασιακό αγώνα. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και με συνοπτικές διαδικασίες, καταδικάστηκε σε θάνατο. Κλείστηκε στις Φυλακές Αγυιάς Χανίων.

Τότε ο θείος του, Γεώργιος Θεοδωρουλάκης, μόλις ειδοποιήθηκε για την σύλληψη του Παύλου, φεύγει κατευθείαν από το Γεράνι και πηγαίνει στα Χανιά. Εκεί βρήκε γνωστό δικηγόρο, ο οποίος είχε μεγάλη πρόσβαση, λόγω ιδιότητας, στο Γερμανικό Στρατοδικείο Χανίων. Και του ζήτησε να μεσολαβήσει για τον Παύλο. Ο δικηγόρος συμφώνησε αλλά ζήτησε δέκα χρυσές λίρες για τη μεσολάβηση ποσόν αστρονομικό για την εποχή.

Μάταια ο θείος τον παρακαλούσε να περιοριστεί σε λάδι, είτε λάστιχα, είτε αδιάβροχα, ό,τι είχε δηλαδή ο καημένος να διαθέσει. Ανένδοτος ο Χανιώτης επέμενε στις δέκα χρυσές.

Είδε κι απόειδε ο δυστυχής και πήρε το δρόμο της επιστροφής. Περνώντας από το Βάμο κουρασμένος καθώς ήταν κτύπησε την πόρτα του Μποτωνάκη πρώτου ξαδέλφου του.

Εκεί που έπιναν το κρασί τους άφησε τον πόνο του να ξεχειλίσει. Η σκληρότητα του δικηγόρου τον είχε εξοργίσει. Μα να θέλει να βγάλει λεφτά όταν ένα παλικάρι κινδυνεύει να στηθεί στον τοίχο; Ο ξάδελφος τον καθησύχασε. Είχε ο ίδιος ένα ολόκληρο πεντόλιρο. Θα του το έδινε με χαρά προκειμένου να σωθεί ο Παύλος.

Έβγαλε φτερά ο Θεοδωρουλάκης μπροστά στη λεβέντικη χειρονομία του ξαδέλφου του. Πήγε στην Επισκοπή βρήκε άλλες τρεις λίρες και ξανά πήρε το δρόμο για Χανιά.

Αυτή τη φορά ο δικηγόρος δέχτηκε τις 8 λίρες κι έτσι ο Παύλος βρέθηκε λεύτερος. Μα δεν κάθισε ήσυχος. Είχε μάλιστα την ευκαιρία να τον καλέσουν για διερμηνέα στο Γερμανικό Φυλάκιο Μυριοκεφάλων, οπότε μπορούσε να δρα ανενόχλητος. Όχι για πολύ όμως.

Μια μέρα τον κάλεσε ο διοικητής του Φυλακίου ένας αξιοπρεπής Αυστριακός που λάτρευε τον Παύλο γιατί έβλεπε στο πρόσωπό του το γιο του που πολεμούσε στο Στάλινγκραντ.

Χωρίς περιστροφές του είπε ότι είχε εντολή από τα Ες Ες να τον συλλάβει αλλά αυτός θα του χάριζε τη ζωή για χάρη του γιου του.

Ο Παύλος τον κοίταξε με ευγνωμοσύνη κι έφυγε βιαστικά μουρμουρίζοντας ευχαριστίες.

Ο διοικητής κοίταξε στην πόρτα που μόλις είχε κλείσει πίσω του ο νεαρός διερμηνέας και είπε στενάζοντας: «Είθε ο Θεός να σας προστατεύει και τους δυό», εννοώντας τον γιο του και τον Παύλο. Κυνηγημένος ο Παύλος έφυγε για την Ασή Γωνιά. Γυρνούσε από λημέρι σε λημέρι μαζί με τους Εγγλέζους οι οποίοι κάποια στιγμή του επισήμαναν τον κίνδυνο να συλληφθεί και του ζήτησαν να φύγει στην Αθήνα, όπως κι έγινε. Σύντομα όμως αποκαλύφθηκε η φυγή του και οι ναζί άρχισαν να τον ψάχνουν αυτή τη φορά στην πρωτεύουσα. Και λίγο πριν τον πλησιάσουν κατάφερε με τη βοήθεια των Άγγλων να φύγει για την Αίγυπτο.

Εκεί έμεινε περίπου έναν χρόνο και τότε έμαθε τις πρώτες του λέξεις στην Αραβική γλώσσα, γλώσσα την οποία αργότερα μιλούσε απταίστως. Από την Αίγυπτο επέστρεψε στην Κρήτη ως Εγγλέζος Ανθυπολοχαγός και λόγω του ότι μιλούσε απταίστως και την Αγγλική και την Γερμανική γλώσσα όλοι οι Γερμανοί στο τέλος της κατοχής παρεδόθησαν σε αυτόν ή μέσω αυτού.

Με την απελευθέρωση σπούδασε Νομική Οικονομικά και Πολιτικές Επιστήμες.

Η φτώχεια που τον δυνάστευε τότε δεν τον επηρέασε στις αποφάσεις του να χορτάσει τη γνώση.

Με το Μάρκο και τον Θεόδωρο Φουντουλάκη έμεναν οι τρεις σε όλη τους τη φοιτητική ζωή σε μια καμαρούλα στο Παγκράτι.

Αυτά τα χρόνια τους ένωσαν σε στενούς δεσμούς φιλίας μέχρι το τέλος της ζωής τους.

Από το 1947 ο Παύλος αφιερώθηκε στα κοινά έχοντας την πολύτιμη στήριξη του Σοφοκλή Βενιζέλου που τον είχε ορίσει ιδιαίτερο γραμματέα στο πολιτικό του γραφείο.

Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ασχολήθηκε με την πολιτική, ενώ σε ηλικία μόλις 25 ετών, εντάχθηκε ενεργά στο Κόμμα Φιλελευθέρων και ανέλαβε διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Σοφοκλή Βενιζέλου.

Οι γνώσεις του και η άνεσή του στις ξένες γλώσσες τον έφεραν πολλές φορές με ελληνικές αντιπροσωπείες σε διεθνείς συναντήσεις όπως στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στα Ηνωμένα Έθνη.

Τότε ήταν που τον προσκάλεσε η Ελεονώρα Ρούσβελτ στην κατοικία της στο Χάυντ Παρκ. Εκεί ο Παύλος γνώρισε και συνδέθηκε με βαθειά φιλία με τον Νεχρού Γιαβαχαρλάλ (Γκάντι), τον πρώτο πρωθυπουργό της ανεξάρτητης Ινδίας και πατέρα της μετέπειτα πρωθυπουργού, της Ίντιρα Γκάντι.

Το 1952 με ψυχραιμία, ως Διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Σ. Βενιζέλου, ο Παύλος Βαρδινογιάννης, παρακολούθησε τις πικρές στιγμές της συντριβής των Φιλελευθέρων και την ομαδική διαρροή των στελεχών του προ του Συναγερμό. Στιγμές που τον έκαναν ν’ αποφασίσει ν’ αναμιχθεί πλέον ενεργότερα με την πολιτική.

Το 1954, τα πολιτικά του προσόντα επιβραβεύονται με την εκλογή του, από το Πανεπιστημιακό Συνέδριο, ως Πρόεδρος της Μορφωτικής Επιτροπής Ευρώπης.

Το 1956, για πρώτη φορά θέτει υποψηφιότητα και μάλιστα ως ανεξάρτητος Βουλευτής Ρεθύμνης και εκλέγεται.

Στις εκλογές του 1958 ο Παύλος Βαρδινογιάννης εκλέγεται πρώτος βουλευτής Επικρατείας.

Από το 1956 μέχρι το 1967 ο Παύλος Βαρδινογιάννης εκλεγόταν βουλευτής Ρεθύμνου, στις κυβερνήσεις Γεωργίου Παπανδρέου (1963 - 1965) ενώ διετέλεσε υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου και αναπληρωτής υπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως. Η φιλία του με τον Ανδρέα Παπανδρέου ήταν μνημειώδης και έφτασε μάλιστα να τον παντρέψει με τη Λήδα Κατακουζηνού.

Η αντιστασιακή του δράση εντάθηκε και στην περίοδο της Δικτατορίας, με τη Χούντα να διατάζει τη σύλληψή του, ωστόσο εκείνος κατάφερε να διαφύγει στην Τουρκία με σκάφος που του έστειλε ο αδελφός του Νίκος.

Ο Παύλος Βαρδινογιάννης, ήταν μεταξύ των διορατικών εκείνων πολιτικών οι οποίοι είχα προβλέψει το πραξικόπημα. Στις 19 Απριλίου το 1967 είχε αναγγελθεί η προκήρυξη των εκλογών για τον Ιούνιο του ίδιου έτους, ωστόσο ο Παύλος Βαρδινογιάννης έπρεπε να παραστεί μάρτυρας σε δίκη στο Ρέθυμνο στις 21 Απριλίου. Κανόνισε να συναντηθεί με τον Γέρο της Δημοκρατίας στις 19ης Απριλίου, ενόψει των εκλογών. «Έχω την πληροφορία για δικτατορία των Στρατηγών. Πληροφορία που ανέφερα τόσο στον Γέρο όσο και στον Ανδρέα, ο οποίος ήτο παρών στην συνάντησή μας. Δεν με πίστεψαν όμως κι η απάντησις του Ανδρέα ήτο: «Έχουμε την βάση με το μέρος μας. Δεν χάνουμε τις εκλογές» κι εγώ του απήντησα: «Την βάση την έχουμε τον στρατό δεν τον ελέγχουμε».

Εν τέλει η δικτατορία πραγματοποιήθηκε, αλλά από τους συνταγματάρχες και όχι από τους στρατηγούς, όπως είχε προβλέψει ο Παύλος Βαρδινογιάννης, ο οποίος στη συνέχεια έχτισε εξαιρετικές σχέσεις με πολλούς ηγέτες του αραβικού κόσμου, από τις συντηρητικές μοναρχίες του Κόλπου μέχρι τη Λιβύη του Καντάφι και για πολλά χρόνια ήταν πρόεδρος του Ελληνοαραβικού Συνδέσμου…».

Τεράστιο το βιογραφικό του Παύλου Βαρδινογιάννη και σταματάω στη δικτατορία προσθέτοντας ακόμα ένα στοιχείο (μιας και οι Πέρδικες δε τα έχουν καλά με τους πολιτικούς), του άρεσε να τραγουδάει ριζίτικα τραγούδια.

Το σημερινό δισκάκι αφιερωμένο στον Παύλο Βαρδινογιάννη, ο οποίος συμμετέχει στο ριζίτικο ¨Ωσάν τα μάτια μου αγαπώ¨. Εξαιρετικός ο Σηφογιώργης με την Χρυσούλα και τον Μαρκογιάννη, πλέκουν το εγκώμιο στον Παύλο στο ¨Ως είναι ο ήλιος λαμπερός¨. Στο ριζίτικο, γνώμη μου είναι ότι δεν έπρεπε να βοηθά φωνητικά ο Σηφογιώργης. Καταλαβαίνω ότι προσπάθησε να καλύψει τις ατέλειες της φωνής του Παύλου αλλά το ριζίτικο δεν θέλει πρίμο σεκόντο. Κρίμα γιατί ακούγονται αξιόλογες μαντινάδες. 

Μεγάλο μέρος των φωτογραφιών τις χρωστάμε στον Γιώργο Λινοξυλάκη και την έρευνα του στις Κρητικές εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία της εποχής.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).

 

 

249. HIS MASTER'S VOICE 7PG 3521 ΑΣΥΘΙΑΝΑΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ- ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ 1965

Ασυθιανάκης (Κολομπότσης- Ασιθιανάκης- Ασηθιανάκης) Ελευθέριος- Γιατρομανωλάκης Μανούσος HIS MASTER'S VOICE 7PG 3521 Σ'αγάπησα και δεν μπορώ (Συρτός Ηρακλειώτικος) - Θάψε καθ'ελπίδα (Νέος Ζαριανός συρτός) 1965- 45rpm- 7''

Ο Λευτέρης Ασυθιανάκης ή Κολομπότσης γεννήθηκε το 1929 (με κάθε επιφύλαξη), στο Ζαρό Ηρακλείου Κρήτης. Στο επάγγελμα ήταν μαραγκός και είχε ξυλουργείο στο Ζαρό. Παντρεύτηκε Την Τσιγαριδάκη Κυριακή (επίσης από Ζαρό) και απέκτησαν δυο κόρες την Μαρία και την Ελένη. Ήταν φιλόξενος άνθρωπος. Ήξερε και έλεγε πολλά αστεία, καλαμπούρια κλπ.

Ο πατέρας του ήταν ο Νικόλαος Ασυθιανάκης ή Κολομπότσης (1884-1948) επίσης  λυράρης και αριστερόχειρας, αυθεντικός εκπρόσωπος των μουσικών ιδιωμάτων της λεγόμενης “Απάνω Ρίζας”. Στη φωτογραφία παραπάνω, δεξιά του Νίκολαου Ασυθιανάκη ο ήρωας του Τραχηλιού Διονύσης Φραγκιαδάκης (Τσελεκοδιονύσης) από τα Βορίζια. Η φωτογραφία χρονολογείται στο διάστημα του μεσοπολέμου! Ο Λευτέρης άξιος συνεχιστής της οικογενειακής παράδοσης, ισχυρίζεται ότι ο πατέρας του έπαιζε 78 γυρίσματα στο μαλεβιζιώτη.

Δισκογραφικά έχει τρία 45-άρια με τον επίσης Ζαριανό Γιατρομανωλάκη Μανούσο που ήταν το ταίρι του σε όλες τις εκδηλώσεις εκείνης της περιόδου. Έχει επίσης συμμετοχή σε δύο LP και τέσσερις κασέτες. Εκτός από λύρα τραγουδούσε, έγραφε στίχους και συνέθετε. Το επώνυμο του το συναντάμε και Ασιθιανάκης ή Ασηθιανάκης.   

Στις φωτογραφίες παραπάνω εικονίζεται ο Κολομπότσης (που πολλοί τον μπερδεύουν με τον Μουντάκη στις συγκεκριμένες φωτογραφίες) με τον Γιατρομανωλάκη σε πανηγύρι και αυτός που φαίνεται από κάτω με την κάμερα, είναι ο Γερμανός σκηνοθέτης Werner Herzog που γύρισε στην Κρήτη, το 1968 ένα Α/Μ πειραματικό μικρού μήκους φιλμ (περίπου 13 λεπτών) με τίτλο Letzte Worte (Τελευταίες λέξεις), με θέμα τον λυράρη στο νησί των λεπρών, τη Σπιναλόγκα, που υποδύθηκε ο Αντώνης Παπαδάκης ή Καρεκλάς.

Ο Μανούσος Γιατρομανωλάκης γεννήθηκε το 1936 επίσης στο Ζαρό και δισκογραφικά τον συναντάμε στα τρία 45-άρια με τον Κολομπότση.

Ο Λευτέρης Ασυθιανάκης απεβίωσε το 2009.

Στο σημερινό δισκάκι έχουμε το δίδυμο Κολομπότση-Γιατρομανωλάκη με δύο όμορφα συρτά, το ένα μάλιστα του έχει δώσει τον τίτλο Νέος Ζαριανός. 

Να ευχαριστήσω τους φίλους και συνοδοιπόρους Ιδομενέα Παπαδογιάννη και Κλεάνθη Ατσαλάκη για πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό.

Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο …(εδώ).