Δερμιτζάκης Γιάννης
(Δερμιτζογιάννης) RCA VICTOR 51g 3687 Οι αρχαιότητες της Κρήτης (Πεντοζάλι) - Στους ψαράδες 1965- 45rpm- 7''
¨Η
προαναφερόμενη γνωριμία (αναρτήσεις 13,57,92,126) με τη ζωή και το μουσικό έργο
του Στειακού ποιητή-μουσικού, Ιωάννη Δερμιτζάκη, μας επιτρέπει να εμβαθύνουμε
στην ψυχή και στο έργο του, μουσικό και ποιητικό. Ο Δερμιτζογιάννης είναι ένας
από τους κορυφαίους κρίκους στην αλυσίδα της στειακής μουσικής παράδοσης. Πιο
συγκεκριμένα, στο μουσικό του έργο μπορούμε να διακρίνουμε δυο διακριτές
συνιστώσες: η πρώτη αφορά τη συνέχεια του Φοραδάρη και του Κυρλίμπα τόσο λόγω
του οργάνου, καθώς χρησιμοποιεί συχνά τη λύρα με τα γερακοκούδουνα όσο και λόγω
του λαϊκού ύφους, ενώ η δεύτερη συνιστώσα επηρεάζεται από τον Καλογερίδη και
τις δημιουργίες του. Είναι αυτονόητο ότι ο Δερμιτζογιάννης συνδιαλέγεται
μουσικά με αυτές τις σημαντικές προσωπικότητες, αλλά ως μεγάλος μουσικός
βρίσκει τον δικό του μουσικό δρόμο, τον δικό του τρόπο ξεχωριστής έκφρασης, γι
αυτό και σήμερα θεωρείται ένας από τους πρωτομάστορες της σητειακής μουσικής
παράδοσης. Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό από τον ακροατή, καθώς μόλις αρχίζει
να παίζει φανερώνεται το προσωπικό ηχόχρωμα, το οποίο σφραγίζει τις δημιουργίες
του.
Ο ήχος του δοξαριού είναι πρωτόγονος, πότε άγριος πότε γαλήνιος, αλλά
πάντα πειθήνιο όργανο στην έκφραση των προσωπικών συναισθημάτων του χειριστή
του. Ο συναισθηματικός πλούτος που αποκαλύπτεται αφορά τόσο τον ακροατή όσο και
τον ίδιο το μουσικό. Αυτό φανερώνει τη βιωματική σχέση του καλλιτέχνη με το
όργανο, τη γη που τον μεγάλωσε, καθώς και το ψυχικό του μεγαλείο, το οποίο
γεμίζει από αγάπη για τον συνάνθρωπο. Με αυτό τον τρόπο διδάσκει ήθος, αξίες
και σεμνότητα, ενώ ταυτόχρονα μας ταξιδεύει σε αλλοτινές εποχές. Με άλλα λόγια,
ο Στειακός καλλιτέχνης είναι ο πολιτισμικός φορέας της αγροτοποιμενικής
κρητικής κοινωνίας με τις προαναφερόμενες αρετές και αξίες. Αυτή η κοινωνία
παύει να υπάρχει τη δεκαετία του 1970 με την τουριστική εισβολή και την ακραία
εμπορευματοποίηση της κρητικής μουσικής και του κρητικού γλεντιού.
Η ποίηση του
Δερμιτζογιάννη είναι, επίσης, ένα μεγάλο και ανεξάντλητο κεφάλαιο. Οι μαντινάδες
αφορούν ποικίλες θεματικές, όπως την ιστορία, την πολιτική, τη λαογραφία, τον
έρωτα, τη σάτιρα και τη διδαχή. Δηλαδή, η τέχνη του σφυρηλατεί ένα ιδεώδες
χωροχρονικό αποτύπωμα, το οποίο απλώνεται από την Κρήτη στην Ελλάδα και από το
παρελθόν, στο παρόν και το μέλλον. Εδώ ο ποιητής αποκαλύπτει την ταυτότητά του,
η οποία αποτελεί συνδυασμό τριών ομόκεντρων κύκλων στον πρώτο (μικρότερο)
βρίσκεται η Σητεία, στον αμέσως επόμενο και λίγο μεγαλύτερο βρίσκεται η Κρήτη
και στον τρίτο που περικλείει τους δυο προηγούμενους βρίσκεται η Ελλάδα. Με
αυτό τον τρόπο τιμά τη γη της Σητείας που πατεί, την παράδοση της Κρήτης που
υπηρετεί και τον αέρα της Ελλάδας που αναπνέει. 
Ο Δερμιτζογιάννης γράφει,
σκέπτεται, συνθέτει, παίζει μουσική και ζει ως Σητειακός, ως Κρητικός και ως
Έλληνας. Είναι φίλος της φωτεινής ζωής με τα γλέντια, τις χαρές, αλλά και με
τις πίκρες, χωρίς όμως να ξεχνά την πατρίδα. Με άλλα λόγια, ποτέ δεν έπαψε να
είναι ένας Οδυσσέας της ζωής, της μουσικής και της ποίησης, έχοντας ως πυξίδες
την αγάπη για τον συνάνθρωπο και την τέχνη που πιστά υπηρέτησε.¨
Με σύντροφο τη λύρα και τα
γερακοκούδουνα, έτσι με αυτά τα απλά ¨εργαλεία¨, ο Δερμιτζογιάννης δημιουργεί.
Πληροφορίες, φωτογραφίες και το ηχητικό αρχείο...(εδώ).
